Özet

Şirketlerin sermaye yapılarını güçlendirmek gayesiyle Finansman Gider Kısıtlaması ("FGK") müessesesi 2021 yılından itibaren yürürlüğe girmiştir. Müessese uyarınca yabancı kaynakları özkaynaklarının üzerinde bulunan şirketler, finansman giderlerinin kısıtlanması suretiyle finansal yapılarını güçlendirmeye teşvik edilmektedir. Kanaatime göre, finansman giderlerinin kısıtlanmasında yalnızca yabancı kaynaklar / özkaynaklar rasyosunu dikkate almak isabetli değildir. Zira bir şirketin finansal sağlığını gösteren çeşitli rasyolar bulunmakta olup, bunlardan bazıları şirketin finansal kırılganlığına ilişkin daha anlamlı sonuçlar göstermektedir.

Bununla beraber, mevzuatımızda yabancı kaynaklar oldukça dar bir anlamda ve dar bir zamanlamada ele alınmaktadır. Mevzubahis yaklaşım, mükellef nezdinde haksız/yersiz bir vergi külfeti yaratabilmektedir. Söz konusu hakkaniyetsizliğe neden olan basitlik, zıt bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde, müessesenin maksadını aşan sonuçlarından sıyrılmaya imkân veren olanaklar da sunmaktadır. Çalışmanın 3. bölümünde bu imkanlara ilişkin açıklamalara ve analizlere yer verilmiştir.

Sonuç itibariyle, finansman giderlerinin kısıtlanmasında daha anlamlı rasyoların kullanılması; yabancı kaynak / özkaynak rasyosunda ısrar edilmesi halinde ise bu rasyonun tespitine ilişkin anlamlı düzenlemeler gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansman gider kısıtlaması, poliçeler, faiz giderleri.

1. Finansman Gider Kısıtlaması Hakkında Genel Bilgiler

Kurumlar Vergisi Kanununun 11. Maddesinde Kurum Kazancının tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler sıralanmıştır. Bu kapsamda, FGK'da, şirketlerin sermaye yapılarını güçlendirmek ihtiyacından hareketle 04.02.2021 tarihli ve 31385 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 03.02.2021 tarihli ve 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla 01.01.2021 ve sonraki tarihlerde geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 11. maddesinin 1. fıkrasının yürürlüğe giren (i) bendi hükümlerine göre; kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama şirketleri, faktöring şirketleri ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10'u Kurum Kazancının tespitinde indirim konusu yapılamayacaktır.

Örneğin, dönem sonu itibariyle yabancı kaynakları 1 milyon TL, öz kaynakları 800 bin TL, dönemin finansman giderleri 100 bin TL olan işletmenin;

  • Aşan Kısım: 200.000 TL (1 milyon TL – 800 bin TL)
  • Aşan Kısım Oranı: %20 (200 bin TL / 1 milyon TL)
  • Aşan kısma isabet eden finansman gideri: 20.000 TL (100 bin TL x %20)
  • KKEG olarak değerlendirilecek kısmı: 2.000 TL (20 bin TL x %10) değerlerinde tespit

olunacaktır.

Görüldüğü üzere, 'Aşan Kısım', yabancı kaynakların öz kaynaklardan fazla olan kısmıdır. Öz kaynaklar ile kasıt bilançonun 5'li hesap grubunda yer alan tutarlar toplamı iken; yabancı kaynaklar, bilançonun 'kısa vadeli yabancı kaynaklar' ile 'uzun vadeli yabancı kaynaklar' toplamı olup işletmelerin belirli bir vade sonunda geri ödenmek üzere sağladığı kaynakları ifade etmektedir. Diğer bir deyişle, 3'lü ve 4'lü hesapların tamamı yabancı kaynak statüsündedir. Yabancı kaynakların nerelerde kullanıldığı, aşan kısmın tespitinde esasen dikkate alınmaz.

Yabancı kaynakların yürürlük öncesinde veya sonrasında temin edilmiş olmasının da uygulama nezdinde herhangi önemi bulunmaktadır. FGK'da dikkate alınacak tarih, dönem sonu tarihi olduğundan, bu tarih itibariyle bilançoda bulunan tüm yabancı kaynaklar, öz kaynaklar ile mukayese edilecek değerin tespitinde dikkate alınacaktır.

Aşan Kısım Oranı, aşan kısmın toplam yabancı kaynaklara bölünmesi ile saptanır.

Finansman Giderleri, aşan kısım oranı ile çarpılarak aşan kısma isabet eden finansman gideri ayrıştırılır. Finansman giderinden kasıt yalnızca doğrudan gider yazılan finansman bedelleri olup, yatırımın maliyetine ilave edilen finansman giderleri, halen devam etmekte olan dolayısıyla beyannamesi verilmemiş Yıllara Sâri İnşaat ve Onarma İşleri için katlanılan finansman giderleri, Binek Otomobil Gider Kısıtlaması kapsamında KKEG olarak değerlendirilen finansman giderleri, Örtülü Sermaye Üzerinden Ödenen Giderlerin KKEG olarak değerlendirilen nispeti bu hesaplamadan müstesna tutularak, çıkarılır. Daha yalın bir deyişle, bir gideri duplike şekilde KKEG olarak değerlendirmek mümkün değildir.

Örneğin, dönem içinde 100 bin TL'lik finansman giderine katlanmış şirketin, bu giderlerinin 20 bin TL'si; aktifleştirilmiş, halen devam eden Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşleri ile ilişkili, Binek Otomobil Gider Kısıtlaması kapsamında KKEG olarak değerlendirilmiş veya Örtülü Sermaye Üzerinden Ödenen Giderlere İlişkin Kısıtlama kapsamında KKEG olarak değerlendirilmiş olsaydı, aşan kısma isabet eden finansman giderinin tespitine esas finansman gideri 100 bin TL değil, 80 bin TL (100.000 TL – 20.000 TL) tespit olunur ve %20'lik farazi aşan kısım oranı üzerinden (80 bin TL x %20) 16 bin TL aşan kısma isabet eden finansman gideri hesaplanır, bu 16 bin TL'nin de %10'u FGK kapsamında KKEG olarak değerlendirilirdi.

Bu açıdan, Örtülü Sermaye Üzerinden Ödenen Giderlere ve Binek Otomobil Giderlerine ilişkin kısıtlamaların, FGK'da öncelikli olarak göz önünde tutulması gerektiği yorumunu yapabiliriz.

Bununla beraber; bir gider veya maliyet unsurunun gider kısıtlamasına konu edilmesi için bunların yabancı kaynak kullanımına ve bu kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğmuş olması gerekir.

Yayımlandığı Yer : LEBİB YALKIN DERGİSİ –
NİSAN 2024 SAYI : 244


Kevork ALTINKAYA
Kıdemli Danışman

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.