Rekabet Kurumu, 21.01.2021 tarihinde çevrim içi sektörüne yönelik kapsamlı bir sektör incelemesi başlatmıştır. İncelemenin ön bulguları, "Çevrim İçi Reklamcılık Sektör İncelemesi Ön Raporu" başlığı altında 07.04.2023 tarihinde Kurum'un internet sitesinde kamuyla paylaşılmıştır. Bu Ön Rapor'a şu link aracılığıyla erişilebilmektedir: https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/1-cevrimici-reklamcilik-on-raporu.pdf
20.12.2023 tarihinde Ankara Bilkent Otel'de Çevrim İçi Reklamcılık Sektör İncelemesine Yönelik Çalıştay yapıldı. Program, Rekabet Kurumu Başkanı Sayın Birol Küle'nin açılış konuşması ile başladı. I. Denetim ve Uygulama Dairesi Başkanlığı tarafından Çevrim İçi Reklamcılık Sektörü İncelemesi Ön Raporu'nda ulaşılan bulgu, tespit, değerlendirme ve politika önerilerine dair katılımcılara sunumlar gerçekleştirildi. Sektör oyuncuları, teşebbüs birliği temsilcileri ve akademisyenlerin, Çalıştay'da görüş ve önerilerini bildirmesiyle program sonlandırıldı.
Çalıştay'da, I. Denetim ve Uygulama Dairesi tarafından yapılan sunumlarda; çevrim içi reklamcılık sektöründeki rekabet endişeleri, çeşitli başlıklar altında detaylı bir şekilde incelenmiştir.
- Dikey Entegrasyon Kaynaklı Çıkar Çatışmaları
Bu endişelerin ilki, reklam teknolojisi tedarik zincirindeki dikey entegrasyon kaynaklı çıkar çatışmalarıdır. Bu çatışmalar, dikey entegre reklam teknolojisi sağlayıcılarının kendi hizmetlerinin ve müşterilerinin çıkarları arasında kalması durumlarından kaynaklanmaktadır. Özellikle, Google'ın bu alandaki pazar gücü, bu çatışmaların daha da şiddetlenmesine yol açabilmektedir. Bu çıkar çatışmaları, başlı başına bir rekabet endişesi olarak kabul edilmekte ve açık bir rekabet sorunu olarak değerlendirilmektedir.
Çözüm/Politika Önerisi: Sektör incelemesinin paydaşlarının konuya ilişkin katkılarının sağlanması ve iş birliği ile diyalog ortamı oluşturulması.
- Google'ın Kendini Kayırma ve Bağlama Uygulamaları
İkinci bir endişe, Google'ın bağlama ve kendini kayırma uygulamalarına ilişkindir. Google, reklam tedarik zincirinin her aşamasında faaliyet göstermekte ve her birinde güçlü bir konuma sahip bulunmaktadır. Bu durum, reklam teknolojisi hizmetlerindeki veya belirli reklam envanterlerinin sağlanmasındaki gücünü diğer reklam teknolojisi hizmetlerine aktarabileceği endişelerini doğurmaktadır. Sektör paydaşları ve yurt dışındaki bazı rekabet otoriteleri tarafından Google ile ilgili olarak; genel arama reklamcılığı pazarındaki gücünü kendi DSP'sini güçlendirmek amacıyla kullanması, YouTube envanterinin kullanımını yalnızca kendi DSP'si aracılığıyla satın alınmasına bağlaması gibi çok sayıda rekabet endişesi dile getirilmiştir. Bu iddialar, yurt dışındaki otoriteler tarafından da inceleme konusu yapılmıştır.
Çözüm/Politika Önerisi: 4054 sayılı Kanun kapsamında incelemeler yürütülmesi, mevcut rekabet hukuku araçlarıyla ihlallere müdahale edilmesi.
- Google'ın Veriye Erişim ve Veri Birleştirme Avantajı
Üçüncü bir endişe, Google'ın veriye erişim bakımından diğer rakiplerine göre çok daha güçlü bir konumda bulunmasıdır. Google'ın farklı hizmetler üzerinden erişim sağladığı verileri birleştirerek elde ettiği avantajın rakipleri aleyhine kullanabileceği endişesi bulunmaktadır.
Çözüm/Politika Önerisi: Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Düzenleme Taslağı'ndaki madde önerisi (2024'ye yasalaşması beklenmektedir.):
"...Rakip teşebbüslerin piyasaya girişlerini engelleyecek ve halihazırda pazarda olanların etkin rekabet etmesini önleyecek şekilde;
1) Temel platform hizmetlerinden elde ettikleri kişisel verileri, son kullanıcının taraf olduğu bir sözleşmenin ifası için gerekli olmadıkça, sundukları diğer hizmetlerden ya da üçüncü taraflardan elde ettikleri kişisel verilerle birleştiremez, bu verileri birleştirerek işleyemez ve başta hedefli reklamcılık olmak üzere diğer hizmetleri için/bağlamında kullanamaz.
2) Ticari kullanıcılardan elde ettiği rekabete duyarlı verileri, ticari kullanıcıya açık, net ve yeterli seçenek sunmadıkça ilgili hizmetin sunumu dışındaki amaçlarla işleyemez."
- Reklam Teknolojisi Tedarik Zincirindeki Şeffaflık Sorunu
Dördüncü olarak, reklam teknolojisi tedarik zincirindeki şeffaflık sorunu ele alınmaktadır. Reklam teknolojisi hizmetlerinin sunumunda etkin rekabetin sağlanabilmesi için, reklam verenlerin ve yayıncıların hangi hizmetleri ve sağlayıcıları kullanacakları konusunda bilinçli seçim yapabilmeleri gerekmektedir. Reklam teknolojisi tedarik zincirinin şeffaflığını artırmak, bu alanda rekabetin gelişmesi için önemlidir.
Çözüm/Politika Önerisi: Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Düzenleme Taslağı'ndaki madde önerisi (2024'ye yasalaşması beklenmektedir.):
"... Çevrim içi reklamcılık hizmeti verdiği reklam verenlere, yayıncılara, reklam aracılarına veya bunlar tarafından yetkilendirilen üçüncü kişilere; verilen tekliflerle ilgili fiyatlandırma koşulları, açık artırma süreci ve fiyat belirleme esasları, ilgili reklam hizmetleri için yayıncıya ödenen ücret dahil olmak üzere reklam portföyünün görünürlüğü ve kullanılabilirliği hakkında ücretsiz, sürekli ve gerçek zamanlı olarak tam bilgi ile reklam doğrulama ve performans ölçümü araçlarına ve bu araçların kullanımı için gerekli veriye erişim sağlar."
- Dijital Platformların Haber Yayıncıları Üzerindeki Etkisi
Beşinci olarak, dijital platformların haber yayıncıları için kaçınılmaz ticari ortaklar haline gelmesi ve bu durumun haber yayıncılarının reklam gelirlerinin düşmesine ya da dijital platformlara kaymasına sebep olabileceği endişesi yer almaktadır. Bu durum, haber yayıncılarının faaliyetlerini tehlikeye atarak, daha az sayıda ve/veya daha düşük kalitede haber içeriğinin üretilmesine yol açabilecektir.
Çözüm/Politika Önerisi: Kültür Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü ile iş birliği yapılması ve sektör incelemesinin paydaşlarının konuya ilişkin katkılarının sağlanması ve iş birliği ile diyalog ortamı oluşturulması.
- Google'ın Privacy Sandbox Uygulaması
Altıncı olarak, Google'ın Chrome tarayıcısında üçüncü taraf çerezlerin kullanımını ortadan kaldırmasına yönelik Privacy Sandbox uygulaması, sektörde belirsizlik ve endişeler meydana getirmiştir. Bu uygulama ile Google'ın, kullanıcı izleme ve veri toplama bakımından kendini avantajlı hale getirmesi ve kendi reklam teknolojisi sağlayıcılarını ve kendi sahip olduğu ve işlettiği reklam envanterini kayırması endişesi bulunmaktadır.
Çözüm/Politika Önerisi: Bilişim Teknolojileri Dairesi ve I. Denetim ve Uygulama Dairesinin iş birliği ile gelişmelerin takip edilmesi.
- Apple ve Google'ın Mobil Çevrim İçi Reklamcılık Uygulamaları
Yedinci ve son endişe, Apple ve Google'ın kendilerine ait işletim sistemleri üzerinde hizmet veren üçüncü taraf uygulamaların, kullanıcı kimliklerine erişimini kısıtlamasıdır. Bu kısıtlamalar, mobil çevrim içi reklamcılık faaliyetlerinin kârlılığı ve sürdürülebilirliği için oldukça kritik bir veri kaynağı olan MAID'lerle ilgilidir. Apple ve Google'ın bu politika değişikliklerinin, mobil çevrim içi reklamcılık ve mobil uygulama pazarında olası rekabet karşıtı endişeleri doğurabileceği değerlendirilmektedir.
Çözüm/Politika Önerisi: Rekabet Kurumunun yürütmekte olduğu mobil ekosistemlere ilişkin sektör araştırmasının sonuçlarının beklenmesi.
Günay Erdoğan Avukatlık Bürosu olarak, sektörü daha yakından takip etmek ve müvekkillerimiz adına Rekabet Kurumuna (çevrim içi reklamcılık sektöründeki politikaları şekillendirmek üzere) sunacağımız görüşleri daha iyi hazırlayabilmek üzere katıldığımız bu Çalıştay kapsamında, öne çıkan tartışmaları sizlere yukarıda aktardık. Reklamcılık sektöründe faaliyet gösteren her şirket, dernek ve paydaşın Sektör İncelemesi'ne ilişkin olarak, Rekabet Kurumuna hala görüş sunmasının mümkün olduğuna nazikçe dikkat çekmek isteriz. Nitekim Çalıştay boyunca Rekabet Kurumu yetkilileri bunu teşvik eden söylemlerde bulunmuş olup katılımcı bir rapor hazırlamak yönünde vurgu yapmışlardır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
