Yeni gelişme
Türkiye, Arabuluculuk Sonucunda Yapılan
Uluslararası Sulh Anlaşmaları Hakkında
Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'ni
("Singapur Sözleşmesi") 7
Ağustos 2019 tarihinde imzaladı. Singapur
Sözleşmesi, arabuluculuk sonucunda imzalanan
uluslararası sulh anlaşmalarının icra
edilebilirliğini düzenlemektedir. Singapur
Sözleşmesi bu yönüyle, Türkiye'nin de
taraf olduğu yabancı hakem kararlarının
tenfizini düzenleyen 1956 tarihli Yabancı Hakem
Kararlarının Tanınması ve İcrası
Hakkındaki New York Sözleşmesi'ne
benzetilebilir.
Türk Hukuku uyarınca tarafların üzerinde
serbestçe tasarruf edebildiği özel hukuk
işlemlerinden doğan tüm uyuşmazlıklar
arabuluculuğa elverişlidir. Bununla beraber, taraflar,
alacak ve tazminat taleplerine ilişkin ticari
uyuşmazlıklar için Türk Ticaret Kanunu
uyarınca zorunlu arabuluculuğa gitmelidir. Singapur
Sözleşmesi, ticari uyuşmazlıkların
arabuluculukla çözülmesi halinde taraflarca
imzalanan uluslararası sulh anlaşmalarına
uygulanmaktadır. Bu durum dikkate
alındığında, ticari uyuşmazlıklar
bakımından dava açmadan önce başvurulan
zorunlu arabuluculuk neticesinde imzalanan sulh
anlaşmaları da, Singapur Sözleşmesi'nde
aranan diğer şartların da varlığı
halinde, Singapur Sözleşmesi'nin uygulama
alanına girecektir. Böylelikle, uluslararası ticari
uyuşmazlıklara ilişkin olan ve zorunlu arabuluculuk
sonucu imzalanan sulh anlaşmalarının Singapur
Sözleşmesi'ne taraf devletlerde de kolayca icra
edilebilecek olması, zorunlu arabuluculuğu bu nitelikteki
uyuşmazlıkların çözümü
bakımından oldukça işlevsel ve etkili bir yol
haline getirecektir.
Singapur Sözleşmesi'nin kapsamı
Singapur Sözleşmesi'nin uygulama alanı,
ticari bir uyuşmazlık hakkında
yürütülen arabuluculuk sonucunda imzalanan ve
uluslararası nitelik taşıyan yazılı sulh
anlaşmalarıdır.
Singapur Sözleşmesi,
- Bir tüketicinin kişisel, ailevi veya ev halkına ilişkin amaçlarla yapmış olduğu işlemlerden kaynaklanan bir uyuşmazlığın çözümü için imzalanmış olan;
- Aile, miras ya da iş hukukuna ilişkin uyuşmazlıkların çözümü için imzalanmış olan;
- Bir mahkeme tarafından onaylanmış olan veya bir mahkemede yargılama sırasında yapılmış bulunan ve o mahkemenin bulunduğu devlette bir mahkeme hükmü gibi icra edilebilen sulh anlaşmaları; ve
- Hakem kararı olarak tespit edilmiş ve icra edilebilen sulh anlaşmalarına uygulanmayacaktır.
Sulh anlaşmasının icrası için sunulacak belgeler
Sulh anlaşmasının icrasını talep eden tarafın yetkili makama yalnızca aşağıdaki iki belgeyi sunması gerekmektedir:
- Taraflarca imzalanmış sulh anlaşması
- Sulh anlaşmasının arabuluculuk sonucu imzalandığını ispatlayan bir belge (örn. arabulucunun veya süreci yürüten kuruluşun imzası veya onayını gösteren bir belge).
Sulh anlaşmasının icrası talebinin reddedilebileceği haller
Taraflardan biri sulh anlaşmasının
icrasını talep ettiğinde Singapur
Sözleşmesi'ne taraf olan devletlerin yetkili
makamları yalnızca icra kararının kamu
düzenine aykırı olması veya yetkili
makamın kendi hukukuna göre uyuşmazlık
konusunun arabuluculuğa elverişsiz olması hallerinde
icra talebini re'sen reddedebilecektir.
Kendisine karşı sulh anlaşmasının
icrası talep edilen taraf ise ancak taraflardan birinin
ehliyetsizliği, sulh anlaşmasının
geçersizliği veya uygulanamaz ya da ifa edilemez
oluşu, arabulucunun arabuluculuk kurallarını ihlal
etmiş olması gibi sayılı hallerde sulh
anlaşmasının icrasının reddini talep
edebilecektir.
Sonuç
Singapur Sözleşmesi, arabuluculuk sonucunda imzalanan
sulh anlaşmalarının icrasına ilişkin
uluslararası bir yasal çerçeve oluşturmak
yolunda atılan ilk büyük adımdır. Singapur
Sözleşmesi'nin sulh anlaşmasını
onaylayan bir mahkeme veya hakem kararına gerek
kalmaksızın anlaşmaların icrasını
mümkün kılması sebebiyle uluslararası
arabuluculuğun popülerliğini arttırması
beklenmektedir. Ayrıca Singapur Sözleşmesi'nin
tarafların arabuluculuk sonrasında mahkemeye ya da
tahkime yaptıkları başvuruları da
azaltacağı düşünülebilir.
Her ne kadar Singapur Sözleşmesi'ne Avrupa
Birliği üye devletleri ve Rusya taraf olmasa da,
Türkiye'nin en önemli ticaret ortaklarından
Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Hindistan, Katar,
İsrail ve Güney Kore'nin Singapur
Sözleşmesi'ni imzaladıklarına dikkat
çekmek gerekir. Bu bağlamda, Türkiye ekonomisi ile
ilişkili olan bu devletlerde, arabuluculuk sonucu imzalanan
sulh anlaşmalarının icrasının Singapur
Sözleşmesi kapsamında güvence altına
alınması, Singapur Sözleşmesi'nin
Türkiye açısından önemini gözler
önüne sermektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.