Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'ya askeri operasyon baslatmasinin ardindan ABD, AB, Birlesik Krallik ve bir kisim diger ülkeler Rusya'ya karsi kapsamli ekonomik yaptirimlar uygulamaya basladi. Bu yaptirimlarin ekonomik olarak en etkililerinden biri de ABD tarafindan uygulanan yaptirimlar.
ABD tarafindan Rusya'ya uygulanan yaptirimlarin hukuki dayanagi olan 14024 sayili Baskanlik Kararnamesi 15 Nisan 2021 tarihinde Joe Biden tarafindan imzalanarak yürürlüge girmisti. Ayni gün Amerika Birlesik Devletleri Hazine Bakanligi Yabanci Varliklari Kontrol Ofisi ["OFAC"] tarafindan mülkiyet blokaji konulu Direktif 1'i yayimlanmisti.
Rusya'nin 2014'te de facto olarak bagimsizliklarini ilan eden iki cumhuriyeti resmi olarak tanimasi üzerine, 22 Subat 2022 tarihinde OFAC, Direktif 1'in yenilenmis hali olan "Rusya Federasyonu'nun Bazi Kamu Borçlarina Iliskin Yasak" baslikli Direktif 1A'yi yayimladi. Rusya'nin Ukrayna topraklari üzerinde askeri müdahalede bulunmasi üzerine ise OFAC 24 Subat 2022 tarihinde Direktif 2 ve Direktif 3'ü yayimladi.
22 Subat 2022 Tarihli Direktif 1A Yaptirimlarinin Kapsami Nedir?
Direktif 1A ile Rusya'ya yönelik kisitlamalarin kapsami artirilmis ve Rusya kamu borçlarina iliskin yasaklar ikincil piyasalari da kapsayacak sekilde genisletilmistir. Direktif 1 uyarinca 14 Haziran 2021'den itibaren Amerika Birlesik Devletleri, finansal kurumlarinin ruble ve ruble disi denomine-tahviller için [yalnizca Rusya Merkez Bankasi, Rusya Hazinesi veya Rusya Varlik Fonu tarafindan çikarilanlar] Rusya birincil pazarlarina katilimi ve bunlara iliskin ödünç verme islemleri yasaklanmisti. Direktif 1A uyarinca 1 Mart 2022 tarihi itibariyle ruble ve duble disi denomine-tahvillere iliskin olarak ikincil pazarlarda faaliyet göstermek de ABD finansal kurumlarina yasaklanmistir.
Bunlara ek olarak, ABD Hazine Bakanligi'nin basin açiklamasinda aktardigi üzere Rusya'nin savunma sektörü bakimindan kritik önem tasiyan VEB Bankasi ile PSB Bankasi'nin ABD'de is yapmalari engellenmis, bu bankalar ABD finansal sisteminin disina çikarilmis, ABD vatandaslarinin ve kurumlarinin bu bankalarla is yapmalari yasaklanmis ve bu bankalarin ABD'deki tüm varliklari dondurulmustur. Bu yaptirimlar söz konusu bankalarin direkt veya dolayli olarak %50 sahibi olduklari tüm tüzel kisiler için uygulama alani bulacaktir.
Bu düzenlemeler dogrultusunda yaptirim uygulanacak kisilere iliskin SDN listesi güncellenmis olup Putin'e yakin ve nüfuz sahibi bazi Rus gerçek kisiler, VEB Bankasi ve istirakleri, PSB Bankasi ve istirakleri bu listeye dahil edilmislerdir. Ayrica yukarida bahsi geçen 3 Rus kamu kurumu SDN-disi yaptirim listesine alinmistir. Yine son gelismeler isiginda, Rusya Devlet Baskani Vladimir Putin ve Dis Isleri Bakani Sergey Lavrov da 25 Subat 2022 itibariyle yaptirim listesine eklenmistir.
24 Subat 2022 Tarihli Direktif 2 ve Direktif 3 Yaptirimlarinin Kapsami Nedir?
ABD, Direktif 2 ve Direktif 3 ile OFAC tarafindan yapilan açiklamada da belirtildigi üzere, Rusya'nin finans altyapisini hedef aliyor. Direktif 2 ve Direktif 3, Rusya'nin en büyük finansal kuruluslarini [Sberbank, VTB Bank, Otkritie, Novikombank ve Sovcombank] yasakli listesine dahil etti. Yaptirim kapsamina alinan bankalar, %80'i ABD Dolari cinsinden olmak üzere günlük yaklasik 46 Milyar ABD Dolari tutarinda kambiyo islemi gerçeklestirmektedir.
Yaptirimlar ile OFAC, ABD finansal kurumlarinin yasakli kuruluslara muhabir hesap [correspondent account] ve aktarmali muhabir hesap [payeble-through account] açmasini veya mevcut hesaplari muhafaza etmesini yasakliyor. Direktif 2 ile yaptirima ugrayacak yabanci finansal kurumlar için, adina veya araciligiyla bu islemleri yapmak da yasaklanmis durumda. OFAC, yaptirimlar için 30 günlük bir geçis süresi öngörmüs olup yaptirimlar etkilerini 26 Mart 2022 tarihinden itibaren gösterecektir.
Degerlendirme
Bütün yaptirimlar bir arada degerlendirildiginde, Rus özel veya kamu kurumlarinin uluslararasi sermaye piyasalarina erisiminin engellenmesi ve Rusya'nin küresel finans sisteminin disinda birakilmasi amaçlarini tasidigi görülmektedir. Yaptirimlarin Rus finansal sisteminin yaklasik %80'ini hedef aldigi düsünüldügünde hem Rusya hem de küresel ticaret açisindan önemli etkilerinin olmasi beklenmektedir. Ayrica, söz konusu yaptirimlar her ne kadar ABD disindaki gerçek veya tüzel kisileri kapsamasa da ABD yaptirimlarinin cografi sinir gözetmeksizin etki dogurmasi sebebiyle ABD disi kurumlarin da dikkatli olmasi gerekmektedir. Bu kapsamda, Rusya ile ticari iliskileri olan tüzel ve gerçek kisilerin de ABD tarafindan uygulanan yaptirimlari bir risk faktörü olarak degerlendirmesi ve uygun önlemleri almasi önerilmelidir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
