1136 Sayılı Avukatlık Kanunu'nun 35/A maddesinde, avukatlar tarafından yürütülen uzlaşma prosedürü düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme şu şekildedir:
Avukatlar dava açılmadan veya dava açılmış olup da henüz duruşma başlamadan önce kendilerine intikal eden iş ve davalarda, tarafların kendi iradeleriyle istem sonucu elde edebilecekleri konulara inhisar etmek kaydıyla, müvekkilleriyle birlikte karşı tarafı uzlaşmaya davet edebilirler. Karşı taraf bu davete icabet eder ve uzlaşma sağlanırsa, uzlaşma konusunu, yerini, tarihini, karşılıklı yerine getirmeleri gereken hususları içeren tutanak, avukatlar ile müvekkilleri tarafından birlikte imza altına alınır. Bu tutanaklar 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 38 inci maddesi anlamında ilâm niteliğindedir.
Avukatlık Kanunu kapsamında düzenlenen Uzlaşma, uyuşmazlık hakkında henüz dava açılmadan ya da ilk duruşma görülmeden önce, tarafların talebiyle taraf avukatlarının bir araya gelerek uyuşmazlığın çözümü kapsamında usul ve esasa ilişkin her konuda anlaşması ve bu anlaşmayı tutanak altına alması prosedürüdür.
Bu makalede, Uzlaşma prosedürünün ne olduğu, hukuki niteliği, usulü, uzlaşma tutanağı ve bağlayıcılığı açıklanacaktır.
Uzlaşmanın Kapsamı
Uzlaşma, tarafların kendi iradeleriyle (uzlaşarak) istem sonucunu elde edebilecekleri ve kamu düzeninden kaynaklanmayan uyuşmazlıklarda uygulanır. Bu doğrultuda özellikle para alacaklarına ilişkin uyuşmazlıklarda uzlaşma sağlanması mümkündür. Avukatlık Kanunu gereğince ancak davası açılmamış ya da ilk duruşması henüz görülmemiş uyuşmazlıklar kapsamında madde 35/A uyarınca Uzlaşma mümkündür.
Uzlaşma Görüşmeleri
Uzlaşma isteyen taraf avukatı, uzlaşma iradesini, çekişme konusunu da belirterek karşı tarafa yazılı olarak bildirir. Bildirimde, uzlaşma görüşmeleri için yer ve zaman önerisi ayrıca belirtilir. Uzlaşma davetini alan taraf, bu konudaki olumlu veya olumsuz iradesini en geç iki hafta içerisinde karşı tarafa bildirir. Bu süre içerisinde cevap verilmemiş ise davet reddedilmiş sayılır.
Karşı tarafın avukatının uzlaşma konusundaki olumlu beyan vermesinin ardından tarafların avukatları önceden anlaşılan yerde bir araya gelir. Tarafların kendileri, uzlaştırma görüşmelerine katılma konusunda serbesttirler. Ancak tarafın asaleten görüşmeye katılıyor olması, avukatının görüşmeye mutlaka katılması gerekmediği anlamına gelmemektedir. Tekrar belirtmek gerekir ki, Uzlaşma prosedürü, tarafların avukatların görüşmede bulunmasının şart olduğu, tamamen taraf avukatları tarafından yürütülen bir süreçtir. Öyle ki, taraflar uzlaşma prosedürünü devam ettirmek istese dahi avukatlardan biri sürece devam etmek istemiyorsa uzlaşma prosedürü devam etmez. Uzlaşma usulünde avukatın asli unsur olması, uzlaşma ile ihtiyari arabuluculuğu birbirinden ayıran en önemli kriterdir. Zira arabuluculukta taraf asaleten görüşmeye katılabilir ve son tutanağı tanzim ve imza edebilir, ancak uzlaşma usulünde tarafların avukat olmadan görüşmeye katılması ve uzlaşma tutanağını düzenleyerek imzalaması söz konusu olamaz.
Uzlaşma görüşmeleri duruşma başlayana kadar yapılabilmektedir. Davanın açılmasından ve ilk duruşmanın görülmesinden sonra tarafların talebiyle avukatlar bir araya gelse ve uyuşmazlığın çözümü hakkında bir mutabakata varsalar dahi, gerçekleşen bu görüşme Avukatlık Kanunu madde 35/A uyarınca öngörülen Uzlaşma kapsamında sayılamaz.
Uzlaşma sürecine katılanlar sadece bu süreç için hazırlanıp kendilerine sunulan, sözlü olarak iletilen veya herhangi bir şekilde elde ettikleri bilgi ve belgeler ile her türlü kaydı gizli tutmakla yükümlüdür. Uzlaşma görüşmelerinde taraflarca ve avukatlar tarafından ileri sürülen hususlar avukatlar tarafından hiçbir şekilde açıklanamaz. Aksi halde avukatın sorumluluğu doğacaktır.
Uzlaşma süresince taraflar veya avukatlarca yapılan beyanlar veya açıklamalar tarafların uzlaşmamasının ardından dava açılması halinde delil olarak öne sürülemez. Örneğin konusu para borcu olan bir uyuşmazlığın çözümü için gerçekleştirilen uzlaşma görüşmelerinde borçlu, borcu olduğunu ikrar etmiş ve ödemeyi taahhüt etmiş olabilir. Ancak bu beyan, tarafların uzlaşmaması halinde açılacak davada borç ikrarı olarak öne sürülemeyecektir.
UZLAŞMA TUTANAĞI
Uzlaşma görüşmelerinin sona ermesinin ardından avukatlar tarafından uyuşmazlığın çözümü için bir protokol düzenlenir, bu protokol 'uzlaşma tutanağı' olarak tanımlanmaktadır. Uzlaşma tutanağında bulunması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Tutanağın Avukatlık Kanunu'nun 35/A Maddesi gereğince düzenlendiği ibaresi,
- Taraf Bilgileri (adı, soyadı, T.C. Kimlik numaraları, adresleri)
- Taraf avukatlarının adı, soyadı, baro ve sicil numaraları,
- Tutanağın düzenlendiği yer ve tarih,
- Tarafların iddia ve savunmaları ile uyuşmazlık ve uzlaşmanın kısa özeti,
- Uzlaşma sonucunda tarafların hak ve yükümlülükleri,
- Tarafların her biri hakkında verilen uzlaşma hükümleri ile taraflara yüklenen borç ve yükümlülükler,
- İİK 38. maddesi uyarınca uzlaşma belgesinin ilam niteliğinde olduğu,
- Uzlaştırma ve/veya yargılama giderlerinin taraflarca nasıl karşılanacağı,
- Tarafların ve avukatlarının imzaları (Görüşmede taraflar yer almasa dahi tutanakta tarafların imzalarının bulunması gerekmektedir)
- Tutanağın kaç nüshadan oluştuğu ve taraflara ve avukatlara verildiği hususları yer alır.
Uzlaşma Tutanağının Hukuki Niteliği
Uyuşmazlığın çözümü hakkında mutabık kalınarak tutulan tutanak, İcra ve İflas Kanunu'nun 38 maddesi ve 68/A maddesi uyarınca icra edilebilen ilam hükmündedir. Yani, taraflardan biri uzlaşma tutanağında yer alan yükümlülüğü yerine getirmediği takdirde diğer taraf söz konusu uzlaşma tutanağını, sanki bir mahkeme ilamı gibi, doğrudan icra takibine konu etme hakkına sahip olacaktır. Bu kapsam uzlaşma tutanağında 'icra edilebilirlik şerhi' bulunmasa bile tutanak ilam niteliğinde olacaktır.
Uzlaşma tutanağı hazırlanmış olsa dahi tarafların son tahlilde uzlaşmaması halinde uzlaşma tutanağının geçerliliğinden söz edilemez.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
We operate a free-to-view policy, asking only that you register in order to read all of our content. Please login or register to view the rest of this article.