Yeni Gelisme
Anayasa Mahkemesinin, siyasetçi olan basvurucunun ("Basvurucu") ifade özgürlügünün ihlal edildigi yönünde karar verdigi 2019/19608 basvuru numarali 22 Subat 2022 tarihli karari ("Karar") 13 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazete'de yayimlandi. Anayasa Mahkemesi, Karar'da siyasetçilere yönelik elestirilerdeki ifade özgürlügü sinirlarini degerlendirmistir. Karar'a buradan ulasabilirsiniz.
Ihlal Konusu Basvuru
Basvurucu, mensubu oldugu siyasi partinin gerçeklestirdigi bir yemekte dönemin disisleri bakanini hedef alan bir konusma yapmistir. Konusma nedeni ile kisilik haklarina saldirida bulunuldugu iddiasi ile bakan manevi tazminat davasi açmistir. Ilk derece mahkemesi konusmada geçen "Amerika'nin posta beygiri gibi" ifadesinin hakaret niteliginde oldugunu degerlendirerek manevi tazminata hükmetmistir. Yargitay, ilk derece mahkemesinin kararini bozmustur; ancak ilk derece mahkemesi direnme karari vermistir. Yargitay Hukuk Genel Kurulu direnme kararini yerinde bulmustur. Basvurucu, ifade özgürlügünün ihlal edildigi iddiasi ile Anayasa Mahkemesi'ne basvurmustur.
Karar Neyi Kapsiyor?
Anayasa Mahkemesi, Basvurucu'nun iddialarini ifade özgürlügü kapsaminda degerlendirmis, yapilan müdahalenin hukuka uygun olmasi için Anayasa'nin 13. maddesinde öngörülen (i) kanunlar tarafindan öngörülme, (ii) Anayasa'da öngörülen hakli sebeplere dayanma ve (iii) demokratik toplumun gereklerine uygun olma ve ölçülü olma kosullarini saglamasi gerektigini belirtmistir. Anayasa Mahkemesi degerlendirmelerini demokratik toplumun gereklerine uygunluk üzerinde yogunlastirmistir.
Anayasa Mahkemesi, ifade özgürlügüne yönelik kisitlamalarin olayin bütünlügü içerisinde degerlendirilmesi gerektigi yönündeki prensibini tekrar etmistir. Bu kapsamda, Basvurucu'nun dönemin disisleri bakani için kullandigi ifadeleri konusmanin bütünlügü içerisinde ele almistir ve hükümetin dis politikalarini elestiren bir konusma içerisinde söz konusu ifadelerin kullanilmasinin kisisel bir saldiri teskil etmedigini degerlendirmistir.
Anayasa Mahkemesi, ayrica konusmanin gerçeklestirildigi ortami da dikkate almistir. Bir siyasetçinin, parti mensuplarindan olusan sinirli bir topluluga yönelik yaptigi konusmanin partiyi motive etme ve siyasi arenada avantaj elde etme amaci ile yapildigini ifade etmistir. Bu nedenle siyaset adamlarinin birbirlerine karsi kullandigi ifadelerin siyaset üslubunun bir parçasi oldugunu ve elestiri sinirlarinin daha genis oldugunu belirtmistir.
"Posta beygiri" ifadesi için ise Anayasa Mahkemesi ifadenin rahatsiz edici oldugunu belirtmis; ancak, ifade özgürlügünün sadece zararsiz ve kabul gören ifadeleri kapsamadigini, ayni zamanda kirici, soke edici ve rahatsiz edici ifadeleri de kapsadigini vurgulamistir. Bu nedenle bu ifadelerin tek basina kullaniminin ceza veya tazminata konu olmasinin hakli olmadigina karar vermistir. Disisleri bakaninin siyasi kisiligini de göz önünde bulundurarak siradan insanlara göre elestirilere daha fazla hosgörü göstermesi gerektigini degerlendirmistir. Bu degerlendirmeler isiginda Basvurucu'nun ifade özgürlügünün ihlal edildigine karar vermistir.
Sonuç
Eldeki Karar'da Anayasa Mahkemesi, siyasetçilere yönelik elestirilerin sinirlarini irdeleyerek kullanilan ifadelerin olayin bütünlügü içerisinde degerlendirilmesi gerektiginin altini çizmis ve siyasetçilerin siradan bireylere göre daha fazla elestiriye hosgörülü yaklasmasi gerektigi prensibini tekrar etmistir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
