Yeni Gelişmeler
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ("BDDK") bankaların çevresel sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin finansmanına katkısının ölçümü için belirlenen yeşil varlık oranı ve diğer anahtar performans göstergelerinin hesaplanmasına ve raporlanmasına ilişkin usul ve esasların yer aldığı Yeşil Varlık Oranı Hakkında Tebliğ Taslağı'nı ("Tebliğ Taslağı") finans sektörünün görüş ve yorumlarına açtı. Tebliğ Taslağı kapsamında bankalara, sahip oldukları yeşil varlık oranını belirli aralıklarla BDDK'ya raporlama yükümlülüğü getirilmesi planlanıyor. Tebliğ Taslağı'na buradan erişebilirsiniz.
Tebliğ Taslağı ne öngörüyor?
1.Birincil anahtar performans göstergesi
Tebliğ Taslağı uyarınca, bankaların çevresel sürdürülebilirliğe katkılarını tespit için birincil anahtar performans göstergesi, yeşil varlık oranı olacak.
Yeşil varlık oranı, bankaların konsolide olmayan bilançolarında yer alan uyumlu varlıkların, uygun varlıklara bölünmesi yöntemiyle hesaplanıyor. Dolayısıyla yeşil varlık oranının belirlenmesinde uyumlu varlık ve uygun varlık kavramları önem taşıyor.
1.1. Uyumlu varlıklar
Uyumlu varlıklar aşağıdaki üç kriteri de aynı anda yerine getiren ekonomik faaliyetlere ilişkin bilanço içi finansal varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarlarının toplanması ile hesaplanıyor.
a. Çevresel hedeflerden bir veya daha fazlasına önemli ölçüde katkıda bulunma
Bir finansal varlığın uyumlu varlık olarak değerlendirilebilmesi için Avrupa Birliği tarafından çevresel olarak sürdürülebilir kabul edilen faaliyetleri gösteren Avrupa Birliği sınıflandırma sistemi olan, Avrupa Birliği Taksonomisinde ("AB Taksonomisi") yer alan aşağıdaki hedeflere hizmet etmesi gerekiyor:
i.İklim değişikliğini azaltma
ii.İklim değişikliğine uyum
iii.Döngüsel ekonomiye geçiş
iv.Su ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve korunması
v.Kirliliğin önlenmesi ve kontrol altına alınması
vi.Biyoçeşitliliğin ve ekosistemlerin korunması ve restorasyonu hedeflerine
Bu çerçevede finansal varlıkların yukarıda verilen çevresel hedeflerden en az bir tanesine önemli ölçüde katkıda bulunması aranıyor. Buna karşın, Tebliğ Taslağı Geçici Madde 1 uyarınca BDDK tarafından diğer çevresel hedefler de yeşil varlık oranı hesaplamasına dahil edilinceye kadar yalnızca (i) ve (ii) numaralı çevresel hedefler yeşil varlık oranı hesaplamasında dikkate alınacak.
b. Diğer çevresel hedeflere önemli zarar vermeme
Uyumlu varlık olarak nitelendirilecek finansal varlıkların yukarıda verilen çevresel hedeflerden bir ya da daha fazlasına katkıda bulunurken kalan çevresel hedeflerin hiçbirine önemli nitelikte bir zarar vermemesi gerekiyor. Bir faaliyetin çevreye önemli zarar vermeme kriterini sağlayıp sağlamadığının tespitinde Tebliğ ekinde yer alan aşağıdaki beş kriter dikkate alınacak:
i.Çevreye önemli zarar vermeme koşulunu ihlal etme
ii.İklim riski kırılganlık değerlendirmesi
iii.Su ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve korunması
iv.Kimyasalların kullanımı ve varlığına ilişkin kirlilik önleme ve kontrolü
v.Biyoçeşitlilik ve ekosistemin restorasyonu ve korunması
c. Asgari sosyal güvenlik önlemlerini sağlama
Uyumlu varlıklara ilişkin faaliyetlerin ve ilgili tarafların Tebliğ ekinde yer alan asgari güvenlik önlemlerine uyum sağlaması gerekecek. Tebliğ Taslağı kapsamında bir faaliyetin uyumlu olarak sınıflanabilmesi için faaliyetin insan ve çalışan haklarına, yolsuzluk, vergi ve rekabet hukuku düzenlemelerine aykırı olmaması ve faaliyeti sürdüren işletmenin; OECD Çok Uluslu Şirketler Rehberinde, Uluslararası Çalışma Örgütü'nün İşyerinde Temel İlkeler ve Haklar Bildirgesi'nde tanımlanan sekiz temel sözleşmede, BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Kılavuz İlkelerinde ve Uluslararası İnsan Hakları Beyannamesinde belirtilen sorumlu iş yapma standartlarına uygun olarak faaliyette bulunması gerekecek.
Belirtilen standartlar ve ilkeler çerçevesinde bir işletmenin veya bir faaliyetin asgari güvenlik önlemlerine uygunluğu; insan, işçi ve tüketici haklarına riayet etme, rüşvet ve yolsuzluk ile mücadele, vergi düzenlemelerine uyum ve adil rekabet düzenlemelerine uyum kriterlerine göre değerlendirilecek.
1.2. Uygun varlıklar
Uygun varlıklar Tebliğ ekinde yer alan teknik tarama kriterlerini sağlayıp sağlamadığı dikkate alınmaksızın, AB Taksonomisinde teknik tarama kriterleri kapsamında belirlenmiş tüm ekonomik faaliyetlere ilişkin bilanço içi finansal varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarlarının toplanması ile hesaplanacak.
2. İlave anahtar performans göstergeleri
Tebliğ Taslağı uyarınca bankaların çevresel sürdürülebilirliğe katkısı için ilave anahtar performans göstergeleri, "uyumlu varlıklar/brüt varlıklar" ve "uygun varlıklar/brüt varlıklar" olacak.
Brüt varlıklar, toplam finansal varlıklardan merkezi yönetimlerden, merkez bankalarından ve çok taraflı yatırım bankaları ve kalkınma kuruluşlarından alacaklar ile alım satım hesaplarında izlenen varlıklar çıktıktan sonraki kalan bilanço içi varlıkların itfa edilmiş maliyet ile ölçülen brüt tutarların toplanması ile hesaplanacak.
Sonuç
Yerel düzenlemeleri ve banka uygulamalarını dikkate alan ancak ağırlıklı olarak AB Taksonomi çerçevesine dayanan Tebliğ Taslağı, bankaların çevresel sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin finansmanına katkısının ölçümünü zorunlu bir hale getirmeyi planladığı ve bankalar için uzun soluklu bir yapısal değişiklik gerektirdiği için önem taşıyor.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.