Damga vergisi, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nda ("DVK") düzenlenmiştir. Bu verginin hangi hallerde doğmuş sayılacağı DVK madde 1'de düzenlenmiştir. İlgili hüküm uyarınca, söz konusu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda hangi kağıtların hangi oran veya miktarda damga vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Kanuna ekli (2) sayılı tabloda damga vergisinden istisna olan kağıtlar belirtilmiştir. DVK'daki kağıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.

Sözleşmenin Geçerliliği İçin Damga Vergisi Ödenmiş Olması Şart Mıdır?

Damga vergisinin ödenmiş olması, sözleşmenin geçerliliği için şart değildir. Damga vergisi ödenmemiş bir sözleşme de hukuken geçerlidir. Ancak bu belgenin resmi bir merciye sunulabilmesi ve bu belgeye dayanılarak işlem yapılabilmesi için damga vergisinin ödenmiş olması gerekir.

Damga Vergisini Kim Ödemekle Yükümlüdür?

Damga vergisinin mükellefi, DVK madde 3 uyarınca kağıtları imzalayan kişilerdir. Sözleşmedelerde taraflar damga vergisinin ne şekilde ve kim tarafından ödeneceğini kararlaştırabilir. İlgili madde uyarınca, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişiler öder.

Yine ilgili madde uyarınca yabancı memleketlerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların vergisini, Türkiye'de bu kağıtları resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalananlar öderler. Ancak bunlardan ticari veya mütedavil kağıt şeklinde olanların vergisini, bunları daha önce satan veya kabul veya başka suretle kullanan kişiler öderler.

Damga Vergisi Ödeme Prosedürü Nasıldır?

Damga vergisinin ne şekillerde ödenebileceği DVK madde 15'te düzenlenmiştir. İlgili madde uyarınca damga vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir. Makbuz karşılığı ödeme prosedürünün detayları ise DVK madde 22'de düzenlenmiştir.

DVK madde 22/a uyarınca makbuz karşılığı ödeme prosedüründe; Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmi altıncı günü akşamına kadar ödenir. Bunun dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen on beş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.

Anonim şirketlerin, damga vergisi defteri tutma yükümlülükleri bulunmaktadır.

Çerçeve Sözleşmelerde Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?

DVK'de aksi düzenlenmediği müddetçe herhangi bir bedel içermeyen sözleşmelerden damga vergisi alınmamaktadır. Bu kapsamda çerçeve sözleşmeler herhangi bir bedel içermediği durumda çerçeve sözleşmelerden damga vergisi alınmayacaktır. Ancak çerçeve sözleşme kapsamında düzenlenen ve bedel içeren diğer kağıtlarda damga vergisi doğacaktır.

Damga Vergisinde Uygulanacak Hukukun Etkisi Nedir?

Damga vergisinin hangi hallerde doğmuş olacağı ile alakalı genel bilgi DVK madde 1'de yer almaktadır. Türkiye dışında imzalanan sözleşmeler ancak belirli şartlar altında vergiye tabi olur. DVK madde 1/ 2 uyarınca, yabancı memleketlerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtlar, Türkiye'de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulur.

Damga Vergisi Hesaplama Modeli Nasıldır?

Damga vergisinin miktarı ve hesaplama yöntemi DVK madde 5, 6, 7 ve 14'te açıklanmıştır.

Kağıt nüshalarının birden fazla olmasında damga vergisinin hesaplanması DVK madde 5'te belirtilmiştir. DVK madde 5 uyarınca, bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktarda; nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası damga vergisine tabidir. Şu kadar ki, poliçe ve emre yazılı ticari senetlerin yalnız tedavüle çıkarılan nüshaları vergiye tabi tutulur.

Bir kağıtta birden fazla akit ve işlem bulunması durumunda damga vergisinin hesaplanması DVK madde 6'da düzenlenmiştir. DVK madde 6 uyarınca, bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınır. Ancak bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.

Birden fazla imzalı kağıtlarda damga vergisinin hesaplanması DVK madde 7'de düzenlenmiştir. DVK madde 7 uyarınca, kağıtlara konulan imzanın birden fazla olması verginin tekerrürünü gerektirmez. Ancak yine ilgili madde uyarınca maktu vergiye tabi olup birden fazla kişinin imzasını taşıyan makbuz ve ibra senetlerinin damga vergisi, imza adedine göre alınır.

Bir sözleşmenin tutarının değiştirilmesi halinde damga vergisinin nasıl hesaplanacağı DVK madde 14'te düzenlenmiştir. İlgili madde uyarınca kural olarak belli parayı içeren sözleşmelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir.

Bir sözleşmenin uzatılması halinde damga vergisinin ödenip ödenmeyeceği DVK madde 14'te düzenlenmiştir. İlgili madde uyarınca, sözleşme süresinin uzatılması halinde ise aynı miktar ve nispette verginin ödenmesi gerekir.

Vergi İncelemesi Hangi Hallerde Yapılır?

Vergi mükellefinin, vergi incelemesine alınması için pek çok sebep olabilir. Mükellefin ihbar edilmiş olması, yükümlünün faaliyet gösterdiği sektörün incelemeye alınması, risk analizi sonucunda vergi kaçırma ihtimalinin yüksek görülmesi, yükümlünün ticari ilişkide olduğu işletmenin incelemeye alınması bu sebeplerden bazılarıdır. Ancak sayılan bu sebepler olmasa dahi her zaman vergi incelemesi yapılması mümkündür.

Damga Vergisinde Zaman Aşımı Süresi Nedir?

Vergi Usul Kanunu madde 14 uyarınca vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar.

Damga Vergisini Ödememenin Cezası Nedir?

Damga vergisinin ödenmemesi halinde uygulanacak vergi ziyaı cezasının ne olacağı Vergi Usul Kanunu ("VUK") madde 344'te belirtilmiştir. Söz konusu hükme göre, vergi ziyaına sebebiyet verildiği takdirde, mükellef veya sorumlu hakkında ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Ancak VUK 344 uyarınca, vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verilen vergi beyannameleri için bu madde uyarınca kesilecek ceza yüzde elli oranında uygulanacaktır.

Damga vergisinin ödenmemesi halinde uygulanacak özel usulsüzlük cezası VUK madde 355'te düzenlenmiştir. Söz konusu madde uyarınca, damga vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kağıtlar için tahsil edilmeyen Damga Vergisi üzerinden maktu vergilerde % 50, nispi vergilerde % 10 oranında özel usulsüzlük cezası kesilir.

Hem VUK 344'te yer alan vergi ziyaı cezasının hem de VUK 355'te yer alan özel usulsüzlük cezasının uygulanması gereken bir durumda, VUK madde 336 uyarınca fikri içtima kuralları uygulama alanı bulacak ve daha ağır olan ceza uygulanacaktır.

Damga vergisinin ödenmemesi durumunda mükellefin vergi ziyaı cezası bakımından VUK madde 371 uyarınca pişmanlık hükümlerinden yararlanarak ceza ödemekten kurtulabilmesi mümkündür.

Ödenmeyen vergi ve cezadan kimin sorumlu olacağı ise Damga Vergisi Kanunu madde 24'te açıklanmıştır. DVK madde 24 uyarınca; kişiler taraf oldukları işlemlere ilişkin kağıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumludurlar, ayrıca vergiye tabi kağıtların damga vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları ibraz edenler de sorumludur.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.