ÖZET
Bazı sosyal medya uygulamalarının Türkiye'de temsilci atama sürecini başlatma haberlerini takiben, 31369 sayı ve 19.01.2021 tarihli Resmi Gazete'de Twitter, Periscope/Scope ve Pinperest platformlarına Türkiye'de yerleşik vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından reklam verilmesini yasaklayan karar yayımlanmış ve temsilci atama sürecine ilişkin tartışmalar tekrar gündeme gelmiştir. Yeni düzenlemeyle hukuk gündeminde yer bulan sosyal ağ sağlayıcı tanımı ve bu tanım bağlamında getirilen yükümlülüklerin birçok hukuk alanı açısından sonuç doğuracağı konuşulmakla birlikle vergi hukuku alanında ise, temsilcilik statüsünün vergilendirme yetkisi doğurmaya yeterli olup olmadığı gündem konusu olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Sosyal Ağ Sağlayıcısı, Temsilci Atama, Daimi Temsilci.
GİRİŞ
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ("İnternet Kanunu"), içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülük ve sorumlulukları ile internet ortamında işlenen belirli suçlarla içerik, yer ve erişim sağlayıcıları üzerinden mücadeleye ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
Söz konusu Kanun'un sosyal medya ağlarına ilişkin düzenlemeler konusunda noksan kaldığı gerekçesi ile 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("Değişiklik Kanunu") 31 Temmuz 2020'de Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
Değişiklik Kanunu ile birlikte "sosyal ağ sağlayıcısı" kavramı İnternet Kanunu'na eklenmiş olup sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye'de temsilci ataması ve verilerinin Türkiye'de barındırılması gibi birtakım yükümlülükler düzenlenmiştir. İşbu makalemizde sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye'de temsilci atamasının vergisel sonuçları ele alınacaktır.
- DEĞİŞİKLİK KANUNU HANGİ YENİLİKLERİ GETİRDİ?
Değişiklik Kanunu ile birlikte sosyal ağ sağlayıcısı, Türkiye'de temsilci atama yükümlülüğü, veri lokalizasyonu yükümlülüğü, içerik çıkarma başvuruları ve raporlama yükümlülüğü, arttırılmış cezalar ve tazminatlar, unutulma hakkı gibi kavramlar hukuk alanında görünürlük ve önem kazanmıştır.
1.1. Sosyal Ağ Sağlayıcısı
İnternet Kanunu içerik, yer ve erişim sağlayıcı kavramlarını tanımlamaktayken Değişiklik Kanunu ile "sosyal ağ sağlayıcısı" kavramının da tanımı yapılmıştır. Buna göre, "sosyal ağ sağlayıcı", sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişilerdir.
1.2. Türkiye'de Temsilci Bulundurma ve Bildirim Yükümlülüğü
Sosyal medya platformlarının kullanımındaki yaygınlaşmaya bağlı olarak kullanıcıların karşılaştığı sorunların çözümüne ilişkin olarak kullanıcıların başvurularında ve yetkili mercilerin bildirimlerinde ilgili sosyal ağa ilişkin muhatap bulunmaması nedeniyle etkili sonuç alınamaması ve mağduriyetlerin önüne geçilmesi amaçlanarak yurt dışı kaynaklı ve Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcılarına Türkiye'de bir temsilci belirleme zorunluluğu getirilmiştir.
Bu kapsamda Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ("Kurum"), adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi ve kişiler tarafından 5651 Sayılı Kanun kapsamında yapılacak başvuruların cevaplandırılması ve 5651 Sayılı Kanun kapsamındaki diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesini temin için yetkili en az bir kişiyi Türkiye'de temsilci olarak belirlemek ve bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini Kurum'a bildirmekle yükümlüdür.
Belirlenen temsilcinin gerçek kişi olması halinde Türk vatandaşı olması zorunlu kılınmış ve bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilir bir şekilde internet sitesinde yer verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcı için bir yaptırım sistemi öngörülmüştür. Bu yaptırım sisteminde, Kurum tarafından sosyal ağ sağlayıcısına bildirimde bulunulduktan otuz gün içinde yükümlülük yerine getirilmezse sosyal ağ sağlayıcıya Kurum tarafından idari para cezası verilir. İdari para cezasının tebliğini takiben otuz gün içinde yükümlülük tekrar yerine getirilmezse 30 milyon TL idari para cezası verilir. İkinci idari para cezasının tebliğini takiben otuz gün içinde yükümlülük yerine getirilmezse, Kurum tarafından Türkiye'de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz. Reklam yasağı kararını takip eden üç ay içinde bu yükümlülük yerine getirilmezse Kurum, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %50 oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir. Hakimin verdiği başvurunun kabulü kararından itibaren otuz gün içinde söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde Kurum, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %90 oranına kadar daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir.
1.3. Kullanıcıların Başvurularına 48 Saat İçerisinde Cevap Verilmesi
Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar, "İçeriğin Yayından Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi" ve "Özel Hayatın Gizliliği Nedeniyle İçeriğe Erişimin Engellenmesi" maddeleri kapsamındaki içeriklere yönelik olarak ilgili kişiler tarafından yapılacak başvuruları, başvurudan itibaren en geç 48 saat içinde olumlu veya olumsuz olarak cevaplamakla yükümlüdür.
1.4. Verilerin Türkiye'de Barındırılması
Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi ve yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar, Türkiye'deki kullanıcıların verilerini Türkiye'de barındırma yönünde gerekli tedbirleri almakla yükümlü kılınmıştır.
1.5. Raporlama
Türkiye'den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve üçüncü fıkra kapsamındaki başvurulara ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları altı aylık dönemlerle Kurum'a bildirmekle yükümlü kılınmıştır.
1.6. Sorumluluk
Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içerik sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesine rağmen, 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcı, doğan zararları tazmin etmekle yükümlü olup bu hukuki sorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmamaktadır.
1.7. Unutulma Hakkı
Kişilik haklarının daha etkin bir şekilde korunmasına yönelik olarak yapılan düzenlemeler kapsamında, yetkili makamlarca erişimin engellenmesine karar verilip bu kararın uygulanmasına rağmen arama motorları listelerinde bu içeriklerle ilgili hakkı ihlâl edilen kişilerin ilişkilendirilmesi devam ettiğinden, mağduriyetin giderilmesi adına kişilik hakkı ihlâl edilen kişi, mahkemeye başvurarak ihlâl eden internet siteleri ile isminin ilişkilendirilmesinin engellenmesini talep edebilecektir. Bu kapsamda mahkeme, hangi arama motorlarına ilişkilendirmeyi engelleme konusunda bildirim yapılacağını da karar verebilecektir.
Sosyal Ağ Sağlayicilarinin Temsilci Bulundurma Yükümlülüğünün Vergisel Boyutu
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
