Turkey: Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliğinde Yapılan Değişiklikler

9 Ekim 2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ("YEKA") Yönetmeliği, 11 Nisan 2017 Salı tarihli Resmi Gazetede yayımlanan değişiklerle güncel haline kavuşmuştur. Değişiklikte göze çarpan ilk husus YEKA ihale ve sözleşme süreçlerini, her YEKA'nın kendine has özelliklerine uygun olarak düzenleyebilmek için bu yönetmelikle tüm YEKA'lar için belirlenmiş olan şart, ceza ve uygunluk gibi düzenlemelerin yanında Şartnameler ile belirlenecek olan kurallara da riayet edilmesi gerektiği hususunda yapılmış olan düzenlemelere ağırlık verilmesidir. Ayrıca bu değişikliklerle sözleşmeye uyulmaması nedeniyle uygulanacak olan yaptırımların artırıldığı görülmektedir.

"Kapsam" başlıklı 2'inci Maddesinde yapılan değişiklik;

Birinci fıkrada yer alan "yarışmayı kazanan tüzel kişiler tarafından YEKA'da kurulacak elektrik enerjisi üretim tesislerinin önlisans/lisans müracaatları" ifadesinde altı çizili "önlisans" ibaresi eklenmiştir. Eski ifade sadece lisans müracaatlarını içermesine rağmen Yönetmeliğin diğer maddelerinde önlisansa ilişkin ifadelere de yer verilmişti. Yeni düzenlemede ise önlisans ibaresi de kullanılmış olup, olası karışıklıklar giderilmiştir.

"Tanımlar ve Kısaltmalar" başlıklı 4. Maddesinde yapılan değişikler değişiklikler;

"j" bendinde yer alan YEKA Kullanım Hakkı tanımı " Yarışmayı kazanan tüzel kişiye kullandırılması" ifadesi değiştirilerek "Şartname ve YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi kapsamında kullandırılması" olarak yapılmış ve kullanım hakkının sınırları ve içeriğinin hem şartname hem de sözleşme tarafından belirlenebilmesi hedeflenmiştir.

"k" bendinde düzenlenmiş olan " YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi: Bakanlık ile yarışmayı kazanan tüzel kişi arasında imzalanan anlaşmayı" tanımında ve yönetmeliğin devamındaki diğer birtakım maddelerde "tüzel kişi" ifadesi kaldırılmıştır. Bunun sonucu olarak gerçek kişi ve adi ortaklarında YEKA ihalelerine katılabileceği anlaşılmaktadır. Ancak belirtmek gerekir ki 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca sadece tüzel kişilerin önlisans/lisans alabileceği kararlaştırılmıştır. Bu durumda başvuran kişilerin en geç önlisans başvurusuna kadar bir tüzel kişilik kurmaları gerekmektedir.

"n" bendinde bulunan Yerli Malı Belgesi tanımında değişikliğe gidilerek "Yerli Malı Tebliği (SGM 2014/35) ve Şartnamede belirtilen esaslar kapsamında düzenlenen ve ürünün yerli katkı oranını gösteren belgeyi" altı çizili ifade eklenmiştir.

"o" bendinde bulunan Yerli Malı Kullanım Karşılığı Tahsis Belgesinin tanımı değiştirilerek "Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisinde Şartnamede belirtilen esaslar kapsamında yerli aksam kullanmayı taahhüt edene verilen YEKA kullanım hakkını" altı çizili ifade eklenmiştir.

"ö" bendinde yer alan Yurt İçinde Üretim Karşılığı Tahsis tanımı değiştirilerek "Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisinde kullanılan aksamı Şartnamede belirtilen esaslar kapsamında yurt içinde imal edene ve/veya imal edilmesini taahhüt edene verilen YEKA Kullanım Hakkını"  altı çizili ifade eklenmiştir.

            Yapılan bu değişikliklerle YEKA'lar için genel düzenleme olan bu yönetmeliğin yanında YEKA'ların kendine has özelliklerinin de hesaba katılarak daha isabetli YEKA uygulamalarının yapılması hedeflenmiştir.

            "YEKA Belirleme ve Derecelendirme Kriterleri" başlıklı 5'inci Maddesinin 3'üncü fıkrasında yapılan değişiklikler;

"c" bendinin 2'inci cümlesinde yapılan değişiklikle "Uygun bulunmayan her bir santral sahası için başvuru sahibinden yarışmanın kazanıldığı bağlantı bölgesi ve santral sahasının kapasitesi değiştirilmemek ve bağlantı bölgesi için tahsis edilen bağlantı kapasitesi aşılmamak üzere kullanılabilir yeni santral sahaları istenir. Tahsis edilen bağlantı bölgesi ve bağlantı kapasitesi için santral sahalarının uygun bulunması ile bu kullanılabilir santral sahaları Resmî Gazete'de YEKA olarak ilan edilir." üstü çizili ifadeler çıkarılmış, altı çizili ifadeler eklenmiştir. Yapılan bu değişiklik ile eski düzenlemede değiştirilemeyen santral sahasının kapasitesi, bağlantı bölgesi için tahsis edilen bağlantı kapasitesi aşılmamak kaydıyla değiştirilebilir kılınmıştır.

"ç" bendinde yapılan değişiklikle "YEKA amaçlı bağlantı kapasite tahsis yönteminde alan seçimi, gerekli etüt ve izinler, yarışmayı kazanan tüzel kişi tarafından YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi ve Şartname koşulları içerisinde tamamlanır." üstü çizili kısım metinden çıkarılmıştır.

"d" bendinde de bulunan aynı ifade "Bakanlık, bağlantı kapasite tahsis yöntemi kullanılarak geliştirilecek YEKA'nın yatırıma hazır hale getirilmesi amacıyla gerekli izin süreçleri için yarışmayı kazanan tüzel kişi ile iyi niyet çerçevesinde işbirliği yapar."  yapılan değişiklikle metinden çıkarılmıştır. Böylelikle yönetmeliğin, ihaleye katılan fakat tüzel kişiliği haiz olmayan ortaklık veya gerçek kişileri de kapsayacak şekilde yeniden düzenlendiğini söyleyebiliriz.

"YEKA Kullanım Hakkı Yarışma İlanı" başlıklı 6'ncı Maddedeki değişiklikler;

            "a" bendinde bulunan ifadeye "YEKA'lara ilişkin olarak Genel Müdürlük tarafından ilan edilmesi gerekli görülen teknik ve idari özellikler teknik ve idari özellikler ile YEKA'nın bağlantı kapasitesi" altı çizili bölüm eklenerek YEKA'lara ilişkin yarışma ilanındaki teknik ve idari özelliklerin belirlenmesi noktasında Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünün yetkisi açık bir şekilde ifade edilmiştir. Ayrıca aşağıdaki bentler yönetmelik metninden çıkartılmıştır;

            b) YEKA amaçlı bağlantı kapasite tahsisi yönteminin tercih edilmesi halinde bağlantı bölgeleri bazında tahsis edilecek bağlantı kapasiteleri.

c) YÜKT ve/veya YMKT şartı aranacak aksamın özellikleri ve üretim süreçleri.

ç) YEKA'nın YÜKT kapsamında değerlendirilmesi halinde kurulacak olan Fabrikaya ilişkin asgari kriterler."

            Aynı zamanda bu değişikliklerin yanında yukarıdaki metinden çıkarmalardan ötürü b bendi olarak yeniden isimlendirilen bentte "Başvuru yapacak tüzel kişilerde aranacak şartlar." ifadesinden tüzel kişiler ibaresi çıkartılmıştır.

YEKA kullanım hakkı yarışması başvurularının alınması başlıklı 7'inci maddede yapılan değişikler;

            Yönetmeliğin 7'inci maddesinin birinci, ikinci, beşinci ve yedinci fıkralarında değişiklik yapılmıştır.

Maddenin birinci fıkrasından "Bu Yönetmelik kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim faaliyetinde bulunmak için; ihtiyaçlara göre Bakanlık tarafından ilan edilen Şartnamede yer alan şartları haiz ve belirtilen aksamı yurt içinde imal edecek ve/veya yerli malı kullanmayı taahhüt eden tüzel kişiler yapılacak yarışmalara bu Yönetmelik ve Şartnamede yer alan şartları taşıyanlar başvuruda bulunabilirler." üstü çizili yerler fıkra metninden çıkarılmış ve altı çizili kısımlar eklenmiştir. Böylece başvuruda bulunacakların Şartname ile birlikte Yönetmelikteki şartları da taşıması gerektiği kararlaştırılmıştır.

Maddenin ikinci fıkrasında "Bu Yönetmelik kapsamında başvuruda bulunmak isteyen önlisans başvurusu yapma hakkı elde eden kişilerin, 2/11/2013 tarihli ve 28809 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında belirtilen önlisans başvurusu yapmaya haiz tüzel kişilerde aranan şartları sağlaması gerekmektedir." üstü çizili yerler fıkra metninden çıkarılmış ve altı çizili kısımlar eklenmiştir. Böylelikle başvuru yapabilecek kişiler Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında önlisans başvurusu yapmaya haiz tüzel kişiler olarak sınırlandırılmış ve onlara ilişkin şartlar  belirlenmiştir.

Maddenin beşinci fıkrasında "YÜKT ve/veya YMKT için başvuru yapmak isteyen tüzel kişiler; aşağıda Şartnamede belirtilen belgeleri Genel Müdürlüğe başvuru dosyasında sunar." üstü çizili ibareler çıkarılmış, altı çizili ibare eklenmiştir. Bunun paralelinde başvuru yapmak için sunulması gereken belgeleri listeleyen bentler de metinden çıkarılmıştır. Böylelikle başvuruya ilişkin belgelerin Şartname ile dolayısıyla Genel Müdürlükçe belirlenmesi kararlaştırılmıştır.

"Başvuruların İncelenmesi" başlıklı 9'uncu Maddede yapılan değişiklikler;

            Fıkra 3'te değişiklik yapılarak komisyonun belirlediği yarışma yer, tarih ve saatinin en az 3 (üç) gün öncesinden Genel Müdürlük sitesinde yayınlanacağı vurgulanmıştır. Ayrıca gene aynı fıkrada bulunan "Yarışma katılımcılarının beyan ettikleri tebligat adreslerine yarışma tarihinden en az 5 (beş) takvim günü öncesinde bildirim" yapılması gerekiyorken bu süre yeni değişiklikle "3 (üç) takvim günü öncesi" olarak değiştirilmiştir.

            Fıkra 4'te yapılan değişiklik ile "İstenen evrak, düzeltme veya detaylı açıklamalar bu tebliğ tarihinden itibaren azami 7 (yedi) takvim günü içerisinde Komisyona sunulur" üstü çizili ifade kaldırılmış yerine "bildirimde belirtilen süre içerisinde" ifadesi getirilmiştir. Böylelikle somut durumun şartlarına daha uygun şekilde hareket edilmesi kolaylaştırılmıştır. Ancak istenen bilgi ve belgelerin "komisyona sunulma süresi Komisyonun evrak inceleme süresini geçemeyeceği" de belirtilerek bir üst sınır getirilmiştir. Böylece aradaki denge sağlanmak istenmiştir.

            "YEKA kullanım Hakkı Yarışması Usulü ve YEKA Kullanım Hakkı Yarışmasının Sonuçlandırılması" başlıklı 10'uncu maddesinde yapılan değişikler;

            Maddenin 1'inci fıkrasında bulunan "Bu Yönetmelik ve Şartnamede belirlenen kriterleri sağlayan, geçerli başvuru sahibi tüzel kişiler yarışmaya katılım hakkı kazanır." üstü çizili kısım önceki maddelere uygun olarak çıkartılmış ve yerine "başvuru sahipleri" ifadesi kullanılmıştır.

            Maddenin 3'üncü fıkrasında yapılacak olan eksiltmenin "Açık Eksiltme" olacağı karışıklığa mahal vermemek için açıkça belirtilmiş ve 5'inci fıkrasında açık eksiltme başlangıcında, eşit teklif verilmesi ihtimalinde nasıl hareket edileceği  "Mali tekliflerin eşit olması durumunda açık eksiltmeye hangi başvuru sahibinden başlanacağı hususunu Komisyon belirler" hükmünün eklenmesi ile açıklığa kavuşturulmuştur.

""YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesinin İmzalanması ve İfası" başlıklı 11'inci maddesinde yapılan değişiklik;

11'inci maddeye "Teminata ilişkin diğer hususlar Şartnamede düzenlenir" fıkrası eklenerek teminat hususunun Şartname ile belirlenmesi gerektiği düzenlenmiştir.

            "Önlisans Süreci" başlıklı 12'inci maddesinde yapılan değişikler;

            1,7,8 ve 9 numaralı fıkralardan "tüzel kişi" ifadelerinin çıkarılması ve diğer birtakım diğer değişikliklerle, önceki fıkralarla aynı doğrultuda bir yaklaşım izlenmiş, tüzel kişiliği olmayan ortaklıklarında bu fıkralarda düzenlenen işlemleri gerçekleştirebilmesi istenmiştir.

            4'üncü ve 5'inci fıkralarda yapılan değişiklerle yeni cezai şart uygulaması ve sözleşmenin feshedilmesinde yeni şartlar getirilmiştir. Buna göre "Önlisans başvuru tarihi veya süresi içerisinde başvuru yapılmadığı"  halinde ve  "Başvuru sahibinin başvuru evraklarında varsa eksikleri tespit edilerek ve verilecek 3 (üç) aylık süre içerisinde tamamlanmaması" durumunda yaptırım olarak eski düzenlemede sadece "Bakanlık tarafından YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi feshedilerek teminat irat kaydedilmesi" düzenlenmişti. Yeni düzenlemeye göre ise bu yaptırıma ek olarak söz konusu "YEKA'lara ait kurulu gücün, tahsis edilen toplam YEKA kapasitesine bölünmesiyle elde edilen değerin güncel teminat mektubu tutarıyla çarpılması sonucunda hesaplanan cezai tutar Bakanlık tarafından verilecek 15 (on beş) günlük süre içerisinde ödenmez ise bu miktar kadar teminat mektubu irat kaydedilir ve söz konusu YEKA ile ilgili YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi kapsamında tanınan bağlantı kapasitesi dâhil tüm haklar kendiliğinden sona ermesive şartlara uygun diğerYEKA'lara ait toplam kapasitenin, YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi kapsamında tahsis edilen kapasitenin yüzde yetmişinden daha az olması durumunda, Bakanlık tarafından YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi feshedilerek teminat irat kaydedilmesi" yaptırımları hükme bağlanarak eklenmiştir.

            Maddenin 9'uncu fıkrasında kullanılmış olan "Mücbir sebepler" ibaresi yerine "17 inci maddede belirtilen sebepler" ibaresi kullanılmıştır. Böylelikle mülga edilen mücbir sebepler ifadesi ile kastedilenin Madde 17'de sayılan sebepler olduğu daha net bir şekilde ifade edilmiştir.

            Ayrıca maddenin "YÜKT kapsamında önlisans sahibi tüzel kişi, önlisans süresi içerisinde Fabrika kurulumu gerçekleştirmesi halinde teminat tutarının %25'i iade edilir." şeklinde olan on dördüncü fıkrası da yürürlükten kaldırılmıştır.

"Lisans Süreci" başlıklı Madde 13'te yapılan değişiklikler;

Fıkra 3'de "YÜKT ve YMKT kapsamında; YEKA'da taahhüt edilen yerli malı aksamın kullanılmadığının tespiti halinde, lisans sahibi tüzel kişiye Şartnameye uygun yerli malı kullanması yönünde yazılı ihtarda bulunulur. Bu olumsuzluğun ihtarnamede belirtilen süre içerisinde giderilmemesi ve taahhüdün yerine getirilmemesi durumunda uygulanacak olan YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi feshedilerek teminat irat kaydedilir, genel hükümlere göre tasfiye işlemleri başlatılır" yaptırımına ek olarak bir de cezai şart eklenmiştir. Buna göre "YEKA'da taahhüt edilen yerli malı aksamın kullanılmadığının tespiti halinde, lisans sahibi tüzel kişiye Şartnameye uygun yerli malı kullanması yönünde yazılı ihtarda bulunulur. Bu olumsuzluğun ihtarnamede belirtilen süre içerisinde giderilmemesi ve taahhüdün yerine getirilmemesi durumunda YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi feshedilerek teminat irat kaydedilir ve genel hükümlere göre tasfiye işlemleri başlatılır yaptırımının yanında, yeni düzenlemeyle yerli malı aksam kullanılmayan YEKA'lara ait kurulu gücün, tahsis edilen toplam YEKA kapasitesine bölünmesiyle elde edilen değerin güncel teminat mektubu tutarıyla çarpılması sonucunda hesaplanan cezai tutar Bakanlık tarafından verilecek 15 (on beş) günlük süre içerisinde ödenmez ise bu miktar kadar teminat mektubu irat kaydedilmesi" hükmü fıkraya eklenmiştir.

            4'üncü fıkrada yapılan değişiklikle eski yönetmelikte  "30 (otuz) yıl" ile sınırlandırılmış olan "YEKA'lar için alınacak üretim lisanslarının süresi", yapılan değişiklikle her "Şartnamelerde" ayrıca belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Böylece somut koşul hallerine daha uygun tipte sözleşmelerin yapılması hedeflenmiştir.

5'inci fıkrada da, gene aynı hedefe uygun olarak "Elektrik enerjisi üretim tesisinin toplam kurulum süresi 36 (otuz altı) ayı geçmemek üzere Şartnamede belirtilir." hükmünden üstü çizili ifade çıkarılmış ve bazı durumlarda daha uzun süre gerekebileceğinden, bu sürenin şartnamede özgürce belirlenmesi yolu seçilmiştir.

"Elektrik Enerjisi Satışı" başlıklı 14'üncü maddede yapılan değişiklikler;

Maddenin ilk fıkrasında kullanılmış olan "Mücbir sebepler" ibaresi yerine "17 inci maddede belirtilen sebepler" ibaresi kullanılmıştır. Böylelikle mülga edilen mücbir sebepler ifadesi ile kastedilenin madde 17'de sayılan haller olduğu açık bir şekilde ifade edilmiştir.

İkinci fıkraya "YEKA kapsamında üretilen elektrik enerjisi, elektrik enerjisi üretim tesisinin kısmen işletmeye girdiği tarihten itibaren müracaat gerekmeksizin YEKDEM kapsamında değerlendirilir." hükmü eklenmiştir. Böylelikle üretilen elektrik enerjisinin hangi andan itibaren YEKDEM kapsamında değerlendirileceği açıklığa kavuşturulmuştur.

"AR-GE Faaliyetleri" başlıklı madde 15'te yapılan değişiklik;

Fıkra 1'de yer alan "YÜKT için başvuru yapacaklar tüzel kişiler; 5746 sayılı Kanun kapsamında ve/veya Şartnamede belirlenen koşullarda ve sürede sunacağı Yıllık AR-GE Planı çerçevesinde AR-GE faaliyetlerini gerçekleştirir." üstü çizili olan "tüzel kişiler" ibaresi çıkartılmıştır. Böylelikle, önceki maddelerde yapılan değişikliklere paralel olarak tüzel kişiliği haiz olmayanların da Yönetmelik kapsamında AR-GE faaliyetlerinde bulunmasına olanak sağlanmak istenmiştir.

            "Mücbir Sebepler" başlıklı madde 17'de yapılan değişiklik;

Fıkra 1'de "yürütülen iş ve işlemlerin sözleşmede belirlenen sürelerde tamamlanamaması durumunda Yönetmelikte ve Şartnamede belirtilen cezaların uygulanır" altı çizili değişiklik yapılarak, Yönetmelikte yer alan cezaların yanında Şartnamede belirtilen cezalarında uygulanacağı hükmü eklenmiştir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.