Turkey: Elektrik Piyasasında Depolamalı Üretim Faaliyeti Ve Lisanslama Süreci

Bilindiği üzere, 7417 Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 56 ncı maddesi ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 7 nci maddesine yapılan değişiklik ile elektrik depolama tesislerine ilişkin usul ve esasların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ("EPDK") tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz'ın Türkiye Rüzgar Enerjisi Kongresi'nde yapmış olduğu mevzuatta yapılacak değişikliklerle yatırım yapmanın daha kolay hale geleceği ve depolama tesisi kuran herkesin enerji yatırımcısı olma ayrıcalığına sahip olacağı açıklamaları akabinde 19/11/2022 tarih ve 32018 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Elektrik Şebeke Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile birlikte mevzuatta köklü değişiklikler yapılmıştır.

Yapılan değişikliklerle birlikte kurulacak depolama tesisleri için önlisans ve lisans verme koşulları ile tadili ve iptali, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde uygulanacak müeyyidelere ilişkin hususlar ve bu kapsamda üretilen elektrik enerjisinin depolama tesisi üzerinden şebekeye verilmesi, depolanması dahil uygulamaya ilişkin usul ve esaslar EPDK tarafından belirlenmiştir. Bu kapsamda özellikle depolamalı üretim tesislerinin önlisans ve lisans süreçlerine, mevcut üretim tesislerinin kapasite tadil başvurularına, depolama tesislerinin işletme dönemine, kurulu güç limitlerine ve şebekeye bağlantı şartlarına ilişkin önemli değişiklikler yapılmıştır. Elektrik mevzuatında yapılan işbu değişikliklere aşağıda detaylı olarak yer verilmiştir.

I. Önlisans ve Lisans Alma Yükümlülüğü

Yeni değişikliklerle birlikte mevzuata depolamalı üretim tesisi kavramı dahil edilmiş ve depolamalı üretim tesislerine ilişkin pek çok düzenleme yapılmıştır. Bu doğrultuda depolamalı üretim tesisi mevzuatta, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 7 nci maddesinin on ve onbirinci fıkrası hükümlerine göre elektrik depolama tesisi şeklinde tanımlanmış olup Kanun'un "Üretim Faaliyeti" başlıklı 7 nci maddesinin

• onuncu fıkrasında "Elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden tüzel kişilere, kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar Kurum tarafından rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurulmasına ilişkin önlisans verileceği"
• onbirinci fıkrasında ise "Kısmen veya tamamen işletmede bulunan üretim tesislerinden elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim lisansı sahibi tüzel kişilere, kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar, lisanslarında belirlenen sahaların dışına çıkılmaması, işletme anında sisteme verilen gücün lisanslarında belirtilen kurulu gücü aşmaması ve TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım şirketinden alınan tadil kapsamındaki bağlantı görüşünün olumlu olması hâlinde kapasite artışına izin verileceği"

düzenlenmiştir.

Buna göre kurulu kapasitesi kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar olan EPDK tarafından önlisans verilen rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri ile kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar kapasite tadili yapılan rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı mevcut üretim tesisleri elektrik piyasası mevzuatı kapsamında depolamalı üretim tesisi olarak değerlendirilecektir.

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin ("Lisans Yönetmeliği") 5 inci maddesinde yapılan değişiklikle her faaliyet ve tesis için ayrı lisans alma kuralına istisna getirilerek depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesindeki elektrik depolama ünitesi ile üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesinin üretim tesisinin birer ünitesi olarak kabul edileceği ve tek bir önlisans ve lisans kapsamında değerlendirileceği düzenlenmiştir. Böylelikle üretim tesisi bünyesinde kurulacak depolama tesislerine kolaylık sağlanmaya çalışılmış ve enerji yatırımcılarına depolama tesisi kurarak rüzgar enerji santralleri ("RES") veya güneş enerji santralleri ("GES") kurma imkanı tanınmıştır.

Depolamalı elektrik üretim tesisi kapsamında yapılacak başvurularda aranacak şartlar da Yönetmeliğin 12 nci maddesinin ondördüncü fıkrasında özel olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda depolamalı üretim tesisi lisansı için yapılacak başvurularda:

• Rüzgar veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisinin elektriksel kurulu gücünün, kurulması taahhüt edilen elektrik depolama ünitesi kurulu gücünden fazla olmaması
• Rüzgar enerjisine dayalı başvurular için asgari 20 MW, güneş enerjisine dayalı başvurular için ise asgari 10 MW elektriksel kurulu güçte olması ve herhalde 250 MW elektriksel kurulu gücün üzerinde olmaması
• Elektrik depoma ünitesinin kapasitesinin en az elektrik depolama ünitesinin kurulu gücü kadar olması
• Mekanik kurulu gücün elektriksel kurulu gücün iki katından fazla olmaması

gerekmektedir. Yukarıda yer verilen limitlerin aşılması halinde Lisans Yönetmeliği'nin 15 inci maddesi uyarınca olumsuz bağlantı görüşü verileceği düzenlenmiştir. Örnek vermek gerekirse güneş enerjisine dayalı 15 MW elektriksel kurulu güce sahip bir depolamalı elektrik üretim tesisinin kurulmak istenmesi halinde:

• En az 15 MW saatlik kurulu güce sahip bir depolama ünitesine sahip olması
• Mekanik kurulu gücün en fazla 30 MW olması
• Elektrik depolama ünitesinin depolayabileceği toplam elektrik enerjisi miktarının en az saatlik 15 MW olması

gerekir. Aksi takdirde değerlendirmeye alınan önlisans başvurusunun Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ("TEİAŞ") tarafından olumsuz bağlantı görüşü verilerek Kurum tarafından önlisans başvurusunun reddedileceği düzenlenmiştir.

Belirlenen şartları taşıyan önlisans başvurularının Lisans Yönetmeliği'nin 15 inci maddesine eklenen dokuzuncu fıkra ile birlikte Lisans Yönetmeliği'nin 13 üncü maddesinde öngörülen usule tabi olarak değerlendirileceği belirtilmiştir. Değerlendirmeye alınan başvuruların bağlantı görüşlerinin oluşturulması için TEİAŞ'a gönderileceği ve sıraya uygun olarak bağlantı bölgesi kapasitesine ulaşıncaya kadar bağlantı görüşü verileceği öngörülmüştür. Kurum tarafından gönderilen sıraya göre sıralanan başvurular içinde bağlantı bölgesi kapasitesini aşan ilk başvuru sahibi tüzel kişiden proje kurulu gücünü kalan kapasite için revize etmesi talep edilecektir. Kalan kapasite için proje kurulu gücünü revize etmeyen başvuruların Lisans Yönetmeliği'nin 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrasının (a) bendi uyarınca Kurul Kararı ile reddedileceği hüküm altına alınmıştır.

Olumlu bağlantı görüşü verilen başvurular teknik değerlendirme yapılmak üzere Kurum tarafından TEİAŞ'a bildirilen sıraya uygun olarak Enerji İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilecek ve Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından santral sahalarında kesişme veya çakışma tespit edilmesi halinde Kurum tarafından sonraki başvuru veya başvurulardan santral sahalarını revize etmesi talep edilecektir.

Lisans Yönetmeliği'nin 26 ncı maddesinin ondokuzuncu fıkrasına eklenen düzenlemeyle birlikte tedarik şirketlerinin lisanslarına eklenecek her bir müstakil elektrik depolama tesisi için ayrı lisans tadili başvurusunda bulunması gerektiği düzenlenmiştir.

Lisans Yönetmeliği'nin 26 ncı maddesine eklenen yirmibirinci fıkra ile birlikte kısmen veya tamamen işletmede bulunan rüzgar veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim lisansı sahibi tüzel kişilere elektrik depolama ünitesi kurarak, kuracakları depolama ünitesi kurulu gücüne kadar kapasite artışı başvurusunda bulunma imkanı getirilmiştir. Bu kapsamda mevcut üretim tesislerinde gerçekleştirilecek kapasite artışlarında:

• Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan teknik değerlendirmenin uygun olması,
• Lisansa dercedilen üretim tesisi sahasının dışına çıkılmaması,
• 12 nci maddenin ondördüncü fıkrasında öngörülen asgari ve azami kurulu güç limitleri uygun olması

halinde değerlendirmeye alınan başvuruların bağlantı görüşlerinin oluşturulması için TEİAŞ'a gönderileceği ve sıraya uygun olarak bağlantı bölgesi kapasitesine ulaşıncaya kadar bağlantı görüşü verilerek ilave edilen elektrik depolama ünitesi ile rüzgar veya güneş enerjisine dayalı üniteler depolamalı elektrik üretim tesisi kapsamında değerlendirileceği ve lisans tadili yapılacağı düzenlenmiştir. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik'in 8 inci maddesinde yapılan değişiklikle işbu madde kapsamında yapılacak kapasite artışlarında genel düzenlemeden farklı olarak kapasite artışı yapan üretim tesisinin kalan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması ("YEKDEM") süresi boyunca artırılan kapasite miktarı için YEKDEM'den de yararlanacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna ek olarak Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyeti Yönetmeliği'nin 5 inci maddesine eklenen onuncu fıkrayla kurulan elektrik depolama ünitelerinin mevzuatta belirlenen şartları sağlaması halinde yan hizmetlere ve dengeleme güç piyasasına katılabileceği de yeni getirilen düzenlenmeler arasındadır. Yapılan bu düzenlemelerle kesintili şekilde üretim yapan enerji kaynaklarının şebekeye verdikleri enerjinin depolanarak daha düzenli hale gelmesi sağlanarak sistem güvenliği ve esnekliği sağlanacaktır. Bu sayede sistem işletmecesine daha dengeli bir piyasa sağlanarak sistem ve arz güvenliğinin sağlanması hedeflenmektedir.

Son olarak Lisans Yönetmeliği'nin 12 nci maddesinin beşinci fıkrasının bir numaralı alt bendinin (f) bendinde depolamalı elektrik üretim tesisleri için yapılacak önlisans başvurularında teminat ve esas sermaye miktarının belirlenmesinde tesisin mekanik gücü ile depolama kapasitesinin toplanarak belirleneceği düzenlenmiştir. Benzer şekilde lisans başvurusunda da aranan teminat ve esas sermaye miktarının tesisin mekanik gücü ile depolama kapasitesinin toplanarak belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

II. Elektrik Üretim ve Depolama Faaliyeti İşletme Dönemi

Lisans Yönetmeliği'nin "Yaptırımlar ve lisans iptali" başlıklı 27 inci maddesinde depolamalı elektrik üretim tesislerinde depolama ünitelerinin işletmede olmadığı uzlaştırma dönemlerinde sisteme verilen elektrik enerjisi miktarının uzlaştırma hesaplamalarında dikkate alınmayacağı ve dolayısıyla bu dönemde yapılan üretimler için herhangi bir bedel ödenmeyeceği düzenlenmiştir. Aynı doğrultuda Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'ne eklenen 81/A maddesi ile depolama ünitelerinin işletmede olmadığı dönemde sisteme verilen elektrik enerjisinin uzlaştırma hesaplamalarında dikkate alınmayacağı belirtilmiştir. Bu düzenleme ile birlikte depolama tesisi kurarak üretim tesisi kurma şansını elde eden yatırımcıların kurmuş oldukları depolama tesisinin işletme döneminde fiilen kullanma zorunluluğu getirilerek depolama ünitelerin atıl durumda kalmasının önüne geçilmeye çalışılmıştır.

Buna ek olarak Lisans Yönetmeliği'nin "Yaptırımlar ve lisans iptali" başlıklı 27 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında Kurul kararında belirlenen sürede depolama ünitesinin işletmeye alınmaması halinde lisansın iptal edileceği ve teminatın irat kaydedileceği; kapasite tadili söz konusu ise tahsis edilen gücün lisanstan terkin edilerek teminatın irat kaydedileceği düzenlenmiştir. Ayrıca depolamalı elektrik üretim tesisleri için önlisans aşamasında sunulan teminatın lisans alıncaya kadar lisans aşamasında alınan teminatın ise tesisin tamamı işletmeye alınıncaya kadar iade edilmeyeceği öngörülmüştür. 27/10/2022 tarih ve 11329-2 sayılı "Önlisans Süreleri ile Tesis Tamamlanma Tarihinin Belirlenmesinde Referans Alınacak İnşaat Süreleri" başlıklı Kurul Kararı'nda önlisans süreleri:

şeklinde belirlenmiştir. Üretim tesisleri için lisanslara derç edilecek inşaat süresine referans alınacak süreler ise;

olarak belirlenmiştir.

27/10/2022 tarik ve 11329-2 sayılı Kurul Kararı ile depolamalı elektrik üretim tesisi kapsamında güneş enerjisine dayalı üretim lisansı başvurusunda güneş enerjisine ilişkin başvurunun 10 MW kurulu gücünde olması halinde söz konusu üretim tesisinin inşası için 24 aylık süre verileceği belirtilmiştir. Ayrıca depolamalı üretim tesisi kapsamında yapılacak üretim lisansı başvurularında kurulması planlanan elektrik depolama ünitesi için elektrik depolama ünite sayısı ve kurulu gücünden bağımsız olarak 24 ay inşaat süresi verileceği düzenlenmiştir.

Üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi olan lisans başvurularında ve üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi kurulması kapsamında yapılacak lisans tadillerde kurulması planlanan elektrik depolama ünitesi için elektrik depolama ünite sayısı ve kurulu gücünden bağımsız olarak 24 ay inşaat süresi tesisin tamamlanma süresi olarak verileceği düzenlenmiştir. Tedarik lisansları kapsamında kurulması planlanan her bir müstakil elektrik depolama tesisi için ayrı ayrı olmak üzere 24 ay inşaat süresi öngörülmüştür.

Üretim tesisinin depolamalı elektrik tesisine dönüştürülmesi kapsamında yapılacak lisans tadillerinde benzer şekilde kurulması planlanan elektrik depolama ünitesi için elektrik depolama ünite sayısı ve kurulu gücünden bağımsız olarak 24 ay inşaat süresi; üretim tesisi için ise tesis tipine ve kurulu gücüne göre yukarıda yer verilen inşaat sürelerinin tesis tamamlama süresi olarak kabul edileceği düzenlenmiştir.

Lisans Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikle birlikte elektrik üretiminde mevzuatta öngörülen standartlara göre imal edilmiş, garanti kapsamında yer alan ve son beş yıl içerisinde üretilmiş türbin, jeneratör, kanat, panel, invertör, buhar kazanı, motor, batarya gibi ana ekipmanları kullanma şartı tüm lisans sahibi üretim ve depolama tesislerinde kullanılması zorunlu tutulmuştur. Ancak yurt içinde imal edilmiş ekipman kullanacak lisans sahipleri, kojenerasyon ve trijenerasyon tesisleri ile kabulü yapılan ünitelerin onarımı kapsamında tedarik edilen ekipmanlar için bu hükmün uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

Lisans Yönetmeliği'nin 30 uncu maddesinin sekizinci fıkrasında depolamalı elektrik üretim tesislerinde depolama ünitesinin işletmeye alınan kurulu gücü kadar kapasite rüzgar veya güneş enerjisine dayalı üniteler bakımından işletmeye alınabileceği düzenlenmiş ancak söz konusu elektrik depolama ünitesinin tamamı işletmeye geçmeden elektriksel kapasite artışı veya birden çok kaynaklı elektrik üretim tesisine dönüştürülmesi kapsamında tadil başvurusu yapılamayacağı öngörülmüştür. Bu düzenlemeyle yatırımcılara üretim ve depolama tesisinin tamamının kurulumunu beklemeden faaliyete geçme imkânı tanınmıştır.

Lisans Yönetmeliği'nin 30 unu maddesinin birinci fıkrasında Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ("YEKA") için yapılacak başvurular ile depolamalı elektrik üretim tesisleri için rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin kurulacağı saha üzerinde bir yıl süreli ölçüm yapma zorunluluğundan istisna tutulmuştur.

Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyeti Yönetmeliği'nin 10 uncu maddesi kaldırılarak Lisans Yönetmeliği'nin 46 ncı maddesinin ikinci fıkrasına eklenen ifade ile depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesinde kurulan elektrik depolama ünitesi ile üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama üniteleri için EPDK tarafından olumlu değerlendirilmesi şartı ile kamulaştırma yapma imkanı getirilmiştir. Ancak, müstakil elektrik depolama tesisleri ve bu tesislerin bağlantısına ilişkin tesisiler için arazi edinimi ve kullanım hakkı tesisine ilişkin olarak bu madde hükümlerinin uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

III. Şebekeye Bağlantı

Elektrik Şebeke Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikle dağıtım şirketlerinin sorumlu olduğu bölgede orta gerilim seviyesinden sisteme bağlanacak üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi, müstakil elektrik depolama tesisleri ve depolamalı elektrik üretim tesisleri tarafından şebekeye verilen ve şebekeden çekilen MW ve MVAr bilgilerini üretim kaynağını da içerecek şekilde ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ait SCADA kontrol merkezi üzerinden TEİAŞ SCADA sistemine aktarma yükümlülüğü getirilmiş ve 27/10/2022 tarih ve11326 sayılı Kurul Kararı ile Otomatik Sayaç Okuma Sistemi'ne ("OSOS") dahil olmaları zorunlu tutulmuştur.

Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyeti Yönetmeliği'nin 5 inci maddesinin sekizinci fıkrasına eklenen hüküm uyarınca depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesindeki elektrik depolama ünitesi ile üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesinin bağlantısının aşağıdaki görsele göre yapılması gerekmektedir:

Depolamalı elektrik üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin iletim veya dağıtım sistemine elektrik depolama ünitesi üzerinden verilmesinin zorunlu olduğu ve depolamalı elektrik üretim tesislerinin yukarıda yer alan bağlantı şekline göre tesis edilmesi halinde sisteme verilen enerjinin elektrik depolama ünitesi üzerinden sisteme verilmiş olacağı kabul edilmiştir.

IV. YEKDEM'den Faydalanma

Hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, dalga, akıntı ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarından elektrik üreten santrallere devlet tarafından fiyat ve alım garantisinin verildiği bir tür teşvik mekanizması olan YEKDEM'e dahil olan üretim tesislerinin gerçekleştireceği depolama faaliyetine ilişkin olarak da mevzuatta önemli değişiklikler yapılmıştır.

Bu kapsamda Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik'in ("YEK Yönetmeliği") 5 inci maddesi yürürlükten kaldırılarak YEKDEM kapsamındaki üretim tesislerine bütünleşik elektrik depolama ünitelerine ait uzlaştırmaya esas veriş miktarlarının YEKDEM'den yararlanamayacağına ilişkin düzenleme yürürlükten kaldırılmıştır. Akabinde YEK Yönetmeliği'nin 8 inci maddesinde yapılan değişiklikle rüzgar veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim lisansı sahibi tüzel kişilere elektrik depolama ünitesi kurarak yapacakları kapasite artışlarında genel düzenlemeden farklı olarak kapasite artışı yapan üretim tesisinin kalan YEKDEM süresi boyunca artırılan kapasite miktarı için de YEKDEM'den yararlanacağı hüküm altına alınmıştır.

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik'te yapılan değişiklikle depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesinde kurulan elektrik depolama ünitesi ile YEKDEM kapsamındaki üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesinin uzlaştırmaya esas veriş miktarı aşağıdaki usule göre hesaplanacaktır:

• Üretim tesisinde üretilerek depolandıktan sonra şebekeye verilen enerjinin YEKDEM kapsamında olduğu,
• Depolama ünitesine herhangi bir uzlaştırma döneminde enerji çekilmesi halinde, söz konusu enerjinin öncelikle şebekeden çekildiği ve şebekeden çekilen miktar kadar enerjinin YEKDEM'e tabi olmaksızın elektrik depolama ünitesinden verildiği,
• Depolama ünitesinin şebekeden çekilen miktarın üzerinde depolama ünitesinden şebekeye verilen enerjinin YEKDEM kapsamında olduğu kabul edilecektir.

Uygulamada kurulu gücün üzerinde üretilip şebekeye verilen elektrik enerjisi bedellerinin iadesine ilişkin davalar devam ederken YEK Yönetmeliği'nin 8 inci maddesine eklenen fıkrayla şebekeye üretim tesisinin elektriksel kurulu gücü üzerinde fazla enerji verilmesi halinde söz konusu enerjinin üretim tesisinin uzlaştırmaya esas veriş miktarından düşüleceği hüküm altına alınarak yeni uyuşmazlıkların önüne geçilmek istenmiştir. Benzer değişikliklere Elektrik Piyasasında Depolama Yönetmeliği'nde de yer verilmiş olup şebekeden çekilip tekrar şebekeye verilen enerji ile kayıp enerji için herhangi bir teşvik ve alım garantisinden yararlanılamayacağı belirtilmiştir.

Lisans Yönetmeliği'nin 27 nci maddesine atıf yapılarak depolamalı elektrik üretim tesislerinde depolama ünitelerinin işletmede olmadığı uzlaştırma dönemlerinde sisteme verilen elektrik enerjisi miktarının YEKDEM kapsamında da uzlaştırma hesaplamalarında dikkate alınmayacağı düzenlenmiştir.

V. Lisanssız Elektrik Üretimi

Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyeti Yönetmeliği'nin 4 üncü maddesine eklenen üçüncü fıkra ile birlikte Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği kapsamında çağrı mektubu alan ve ihtiyaç fazlası enerji için aylık mahsuplaşma yapılan lisanssız elektrik üretim tesislerinde elektrik depolama tesisi kurulabileceği ancak elektrik üretim tesisi ve bağlantı ekipmanında kullanılan malzemelerin ilgili mevzuata uygun olarak son 5 yıl içerisinde imal edilmiş ve garanti kapsamında olması gerektiği belirtilmiştir.

Vi. Geçiş Hükümleri

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in yürürlüğe girdiği tarih itibariyle lisansına müstakil elektrik depolama tesisi dercedilmesi uygun bulunan tedarik lisansı sahibi tüzel kişilerin bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde başvuru yapmaları halinde müstakil elektrik depolama tesisleri için verilen olumlu bağlantı görüşleri depolamalı elektrik üretim tesisi başvuruları için de geçerli olacağı düzenlenmiştir. Ancak, önlisans başvuruları için geçerli olacak güç, her bir tedarik lisansı kapsamında

• 250 MW ve altında olan müstakil elektrik depolama tesisleri için, olumlu görüş verilen kurulu gücü,
• 250 MW'ın üstünde olan müstakil elektrik depolama tesislerinde, 250 MW güce, olumlu görüş verilen toplam kurulu gücün 250 MW'ı aşan kısmının yarısına tekabül eden güç ilave edilerek bulunacak toplam gücü
• Herhalde önlisans başvuruları için geçerli olan güç 500 MW'ı

aşmaması gerekmektedir. Yeni getirilen bu düzenlemeyle birlikte tedarik lisansı sahibi tüzel kişilerin depolamalı üretim tesisi kurarak üretim faaliyetinde bulunmaları mümkün hale gelmiştir.

Lisans Yönetmeliği'ne eklenen geçici 38 inci madde ile 30/06/2023 tarihine kadar depolamalı elektrik üretim tesisi kurmak isteyen yatırımcıların ve müstakil depolama tesislerinden depolamalı elektrik üretime geçecek tedarik lisansı sahiplerinin yapacak oldukları önlisans başvurularında asgari sermaye ve teminata ilişkin yükümlülüklerin başvuru aşamasında aranmayacağı düzenlenmiştir. Ancak bu kapsamda yapılan başvurunun değerlendirmeye alındığı tarihten itibaren 90 gün içeresinde teminatın sunulmasının; önlisans verilmesine ilişkin Kurul kararının bildirim tarihinden itibaren 90 gün içeresinde de asgari sermaye yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Getirilen bu düzenleme ile birlikte enerji yatırımcılarının yapacak oldukları başvurularda likidite sıkıntısının önüne geçilmek istenmiştir.

Elektrik arz ve talebinin mevsime, aylara, günlere, günün saatlerine göre değişmesi ve saatlik üretilen elektrik enerjisi miktarının, tüketilen elektrik enerjisi miktarı ile eşleşmesi zorunluluğu nedeniyle dalgalı şekilde üretim yapan elektrik santralleri ekonomik menfaatleri doğrultusunda talebin ve piyasa takas fiyatının düşük olduğu saatlerde istediği gibi elektrik üretimi yapmamaktadır. Diğer taraftan, depolamanın zor ve maliyetli olması nedeniyle pek çok üretim tesisi depolama ünitesi kurmak yerine ekonomik olarak piyasa takas fiyatının yüksek olduğu saatlerde üretim yapmayı tercih etmektedir. Özetle yeni getirilen bu düzenlemelerle nihai olarak enerji kaynaklarının âtıl kalmasının önüne geçilerek depolama tesisi kurmayı taahhüt eden yatırımcılara RES ve GES kurma imkânı sağlanarak depolama faaliyeti yatırımcılar bakımından cazip kılınmaya çalışılmıştır.

VII. Yönetmelik'in Yürürlük Tarihi

19 Kasım 2022 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan yukarıda bahsi geçen düzenlemeler, geçiş hükümleriyle birlikte aynı gün yürürlüğe girmiştir.

Daha fazla bilgi ve destek için info@lbfpartners.com adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.

LBF Partners

Avukatlık ve Danışmanlık

EK: Depolamalı Elektrik Üretimi Tesisleri İçin Önlisans Başvuru Süreci

Lisans Yönetmeliği'nin 12 nci maddesinde üretim faaliyetinde bulunmak isteyen tüzel kişilerin önlisans almak için 27/06/2019 tarih ve 8674 sayılı Kurul Kararı'yla yürürlüğe konulan "Önlisans ve Lisans İşlemleri ile İlgili Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar" uyarınca sunulması gereken bilgi ve belgeleri EPDK Başvuru Sistemi üzerinden sunmak suretiyle önlisans başvurusu yapabilecekleri düzenlenmiştir. Önlisans başvuru sürecine ve başvuruda bulunurken sağlanması gereken belgelere aşağıda yer verilmiştir.

Bu kapsamda 27/10/2022 tarih ve 11331-1 sayılı Kurul Kararı'yla "Depolamalı Elektrik Üretim Tesisleri"nin EPDK'ya sunulması gereken bilgi ve belgeler listesi düzenlenerek depolamalı elektrik üretim tesisi önlisans başvurusunda 11331-1 sayılı Kurul Kararı'ndaki belge numaralarıyla aşağıda belirtilen bilgi ve belgelerin EPDK'ya sunulması gerekmektedir:

Yukarıda yer alan bilgi ve belgelerin gereğine uygun olarak sunulup sunulmadığı hakkında Kurum tarafından inceleme yapıldıktan sonra önlisans başvuru esaslarına göre eksiksiz olarak yapıldığı tespit edilen başvurular, başvuru tarihi itibarıyla veya eksiklikler söz konusu ise eksiklik bildiriminin tebliğ tarihinden itibaren on beş işgünü içerisinde eksikliklerin giderildiğine ilişkin bilgi ve belgelerin Kuruma sunulduğu tarih itibarıyla değerlendirmeye alınır ve belgelerin sunulduğu tarihten itibaren 20 işgünü içerisinde inceleme tamamlanır.

Değerlendirmeye alınan başvuruların bağlantı görüşlerinin oluşturulması için TEİAŞ'a gönderilir ve sıraya uygun olarak bağlantı bölgesi kapasitesine ulaşıncaya kadar bağlantı görüşü verilir. Olumlu bağlantı görüşü verilen başvurular teknik değerlendirme yapılmak üzere Kurum tarafından TEİAŞ'a bildirilen sıraya uygun olarak Enerji İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilerek Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, Kurum tarafından bildirilen sıraya uygun olarak teknik değerlendirmeyi tamamlayarak sonucunu Kuruma bildirir.

Bu doğrultuda mevzuatta belirtilen yükümlülükleri yerine getiren tüzel kişiye Kurul kararı ile yukarıda yer alan tablodaki kurulu güç aralığına göre 24, 30 veya 36 ay süreyle önlisans verilir. Önlisans alınması akabinde 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'n 6 ncı maddesi ve Lisans Yönetmeliği'nin 17 nci maddesi uyarınca önlisans süresi boyunca üretim tesisinin inşaata ve üretime başlayabilmek için alınması gereken tüm izinleri alarak gerekli izin, onay, ruhsat veya benzeri belgeleri temin eden tüzel kişilere Kurum tarafından depolamalı elektrik üretim lisansı verilecektir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.