Turkey: Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da Önemli Değişiklikler Yapıldı

ELEKTRONİK TİCARETİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN'DA

ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER YAPILDI 

6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) kapsamında özellikle yüksek işlem hacmine sahip elektronik ticaret pazar yerleri açısından önemli değişiklikler yapan 7416 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Değişiklik Kanunu”), 07 Temmuz 2022 tarihli ve 31889 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu tarafından hazırlanan Değişiklik Kanunu ile elektronik ticarette haksız rekabetin ve tekelleşmenin önüne geçilerek pazara yeni aktörlerin girişinin kolaylaştırılması ve pazarın dengeli ve sağlıklı büyümesinin sağlanmasının amaçlandığı belirtilmiştir. Bu doğrultuda, işlem hacmi ölçekleri dikkate alınarak elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara yönelik çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.

İşbu bilgi notunda Değişiklik Kanunu'nda öne çıkan düzenlemelere yer verilmektedir. 

1. DEĞİŞİKLİK KANUNU İLE GETİRİLEN ÖNEMLİ KAVRAMLAR

Değişiklik Kanunu'nun 2'nci maddesi ile Kanun'un temelini oluşturan aracı hizmet sağlayıcı ve hizmet sağlayıcı kavramlarına ek olarak “elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı” ve “elektronik ticaret hizmet sağlayıcı” kavramları düzenlenmiştir. Ayrıca, Değişiklik Kanunu ile getirilen yükümlülüklerin kapsamının tespiti açısından önem arz eden “net işlem hacmi” ve “ekonomik bütünlük” kavramları ile “elektronik ticaret ortamı” ve “elektronik ticaret pazar yeri” kavramları da Değişiklik Kanunu madde 2 uyarınca tanımlanmıştır.  

1. Elektronik Ticaret Ortamı

Değişiklik Kanunu madde 2 ile Kanun'un 2'nci maddesinin (ğ) bendine yapılan ekleme uyarınca elektronik ticaret ortamı kavramı, elektronik ticaret faaliyetinde bulunulan internet sitesi, mobil site veya mobil uygulama gibi platformları ifade etmektedir. Bu kapsamda, aracılık hizmeti yapılsın ya da yapılmasın elektronik ticaret faaliyetinde bulunulan platformlar elektronik ticaret ortamı olarak değerlendirilecektir.

2. Elektronik Ticaret Pazar Yeri

Değişiklik Kanunu madde 2 ile Kanun'un 2'nci maddesinin (h) bendine yapılan ekleme uyarınca elektronik ticaret pazar yeri kavramı, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının aracılık hizmetlerini sunduğu elektronik ticaret ortamını ifade etmektedir. Dolayısıyla, aracılık hizmetlerinin sunulmadığı elektronik ticaret ortamları, elektronik ticaret pazar yeri olarak değerlendirilmeyecektir.

3. Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcı

Değişiklik Kanunu madde 2 ile Kanun'un 2'nci maddesinin (g) bendine yapılan ekleme uyarınca elektronik ticaret hizmet sağlayıcı kavramı, elektronik ticaret pazar yerinde ya da kendine ait elektronik ticaret ortamında mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcıyı ifade etmektedir.

4. Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı

Değişiklik Kanunu madde 2 ile Kanun'un 2'nci maddesinin (f) bendine yapılan ekleme uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı kavramı, elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcıyı ifade etmektedir.

5. Net İşlem Hacmi

Değişiklik Kanunu madde 2 ile Kanun'un 2'nci maddesinin (i) bendine yapılan ekleme uyarınca net işlem hacmi kavramı, “iptal ve iadeler hariç olmak üzere, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı için aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerleri, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için ise elektronik ticaret pazar yeri niteliğini haiz olmayan kendine ait elektronik ticaret ortamları üzerinden belirli bir dönemde yapılan sözleşme ve verilen siparişler için düzenlenmesi gereken nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerleri toplamını” ifade etmektedir. Net işlem hacmi kavramı, Kanun'da tanımlı aktörlerin tabi olacakları yükümlülükler belirlenirken yapılan ölçeklendirmeye temel alındığından önem arz etmektedir. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının birden fazla elektronik ticaret pazar yerinin olması halinde, net işlem hacmi hesaplanırken bu pazar yerlerinin tamamı, benzer şekilde elektronik ticaret hizmet sağlayıcının birden fazla elektronik ticaret ortamının olması halinde de bu ortamların tamamı üzerinden gerçekleşen hacim net işlem hacmine dahil edilecektir.

6. Ekonomik Bütünlük

Değişiklik Kanunu madde 2 ile Kanun'un 2'nci maddesinin (j) bendine yapılan ekleme uyarınca ekonomik bütünlük kavramı, “bir kişinin, bir ticaret şirketinin doğrudan veya dolaylı olarak paylarının en az yüzde yirmi beşine ya da oy haklarının çoğunluğuna veya onu yönetebilecek kararları alabilecek payına sahip olmasını, şirket sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyeyi seçme hakkını haiz olmasını, kendi oy haklarının yanında bir sözleşmeye dayanarak tek başına veya diğer pay sahipleriyle birlikte oy haklarının çoğunluğunu oluşturmasını, bir ticaret şirketini sözleşmeye bağlı olarak hâkimiyeti altında bulundurmasını veya bu hâllere bağlı olarak bu kişiyle bağlantılı tüm ticaret şirketleri ve bu kişiye ait işletmeler arasındaki ilişkiyi ya da pay sahibi olup olmadıklarına bakılmaksızın birden fazla ticaret şirketinin aynı kişi veya kişiler tarafından yönetilmesini” ifade etmektedir.

Görüldüğü üzere, ekonomik bütünlük kavramı hem yatay hem de dikey yönlü kontrol ilişkisini kapsayacak şekilde gerçek veya tüzel kişiler ile bu kişilerle bağlantılı ticaret şirketleri ve işletmeleri kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. Ek olarak, pay sahibi olup olmadıklarına bakılmaksızın birden fazla ticaret şirketinin aynı kişi veya kişiler tarafından yönetilmesi, diğer bir ifadeyle birden fazla ticaret şirketinde aynı gerçek veya tüzel kişi ya da kişilerin yönetim hakkını haiz olması da ekonomik bütünlük içinde değerlendirilmiştir. Değişiklik Kanunu'nun 2'nci maddesinin gerekçesinde bu hüküm ile kastedilenin, salt yönetim kurulu üyelerinin aynı kişiler olması değil, iki şirketin yönetim kurulunda yönetimin aynı kişi veya kişilere bırakılması olduğu belirtilmiştir. Gerekçe kapsamında bu durum bir örnek ile somutlaştırılmıştır. Buna göre, (X) kişisinin tamamen farklı konularda faaliyet gösteren farklı tüzel kişiliklere sahip (A) ve (B) şirketlerinin tek yönetim kurulu üyesi olması halinde söz konusu şirketler ekonomik bütünlük içinde kabul edilecektir. Burada bakılması gereken, aynı yönetim kurulu üyesi veya üyelerinin söz konusu şirketlerde yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu sağlayacak sayıda olup olmadığı veya bu kişi veya kişilerin murahhas üye ya da müdür olarak belirlenip belirlenmediğidir. Özetle, her iki şirket de aynı kişilerce yönetiliyorsa arada ekonomik bütünlük olduğu kabul edilecektir.

Değişiklik Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle beraber, Kanun kapsamında elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara getirilen birtakım yükümlülükler uygulanırken elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler de dikkate alınacaktır. Bahse konu yükümlülüklere aşağıda yer verilmiştir. Böylelikle, ticari elektronik ileti göndericilerinin tespiti konusunda uygulamada yaşanan sorunların çözülmesi amaçlanmıştır.

2. KAPSAM

Değişiklik Kanunu madde 1 uyarınca Kanun'un 1'inci maddesinin üçüncü fıkrasına yapılan ekleme ile seyahat acenteliği, sivil havacılık, bireysel emeklilik, bankacılık, sigortacılık, finansman, sermaye piyasası, ödeme hizmetleri, bahis ve şans oyunları ile elektronik haberleşme alanlarında faaliyet gösterenlerin Kanun kapsamında elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı veya elektronik ticaret hizmet sağlayıcı olarak değerlendirilmeyeceği düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, bahse konu kişiler Kanun'a tabi olmaya devam edecek, ancak elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya özel yükümlülüklerden muaf olacaklardır.

3. DEĞİŞİKLİK KANUNU KAPSAMINDA ÖNE ÇIKAN YENİLİKLER

Değişiklik Kanunu uyarınca Kanun kapsamında Ticaret Bakanlığının (“Bakanlık”) yetkileri ve hukuka aykırı içerikler konusunda önemli değişiklikler yapılmış; haksız ticari uygulamalar, elektronik ticaret lisansı ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların tabi olacakları yükümlülüklere ilişkin yeni ve kapsamlı düzenlemeler getirilmiştir. Bahse konu yenilikler aşağıda başlıklar halinde incelenecektir.

1. Bakanlık'a Tanınan Yeni Görev ve Yetkiler

Değişiklik Kanunu'nun 5'inci maddesi uyarınca Kanun'un “Bakanlık yetkisi” başlıklı 11'inci maddesinde Değişiklik Kanunu kapsamında getirilen yenilikler ile uyumun sağlanması ve doğacak ihtiyaçların karşılanması adına değişiklik yapılmıştır.

Kanun'un 11'inci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile Bakanlık'ın yetkileri; elektronik ticaretin gelişimini sağlamayı, etkin ve adil rekabet ortamını korumayı, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcının faaliyetlerine yönelik düzenleme yapmayı ve aracılık sözleşmesinde yer verilmesi zorunlu unsurları belirlemeyi kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Bakanlık'a yeni verilen bu yetkilerin gerekçesi ise, elektronik ticaretin sürekli gelişen ve değişen bir alan olması nedeniyle Kanun'da yer alan hükümlerin her zaman bu değişim hızına yetişmesinin mümkün olmaması ve böyle bir durumda telafisi güç sorunların ortaya çıkabilecek olması şeklinde ifade edilmiştir.

Bakanlık'ın denetim yetkisinin kapsamı ise Kanun'un 11'inci maddesine yeni eklenen ikinci fıkra ile detaylandırılmıştır. Buna göre Bakanlık, Kanun'un uygulanmasını sağlamak amacıyla denetim yapmaya ve denetim sonuçlarını açıklamaya, denetim sırasında özel uzmanlık veya teknik bilgi gerektiren durumlarda bilirkişi görevlendirmeye, bilirkişinin hak ve yükümlülükleri ile görevlendirilmesine ilişkin usul ve esasları yönetmelikle belirlemeye yetkili kılınmıştır. Böylelikle, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların yazılımlarının ve algoritmalarının kontrolü gibi teknik bilgi ve özel uzmanlık gerektirebilecek denetimlerin daha sağlıklı ilerletilmesinin amaçlandığı Değişiklik Kanunu gerekçesinde belirtilmiştir.

Kanun'un 11'inci maddesinin üçüncü fıkrasına (eski ikinci fıkra) yapılan değişiklik ile aracı hizmet sağlayıcı ve hizmet sağlayıcılar, Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerine ilişkin bilgi, belge, defter ve elektronik kayıtlarını, iş veya işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren on yıl süreyle saklamakla yükümlü kılınmıştır.

Bakanlık'ın yetkileri kapsamında Kanun'un 11'inci maddesine yeni eklenen yedinci fıkra ile Bakanlık, sesli arama ve kısa mesaj yoluyla ticari elektronik ileti gönderen gerçek veya tüzel kişi abone bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan almaya yetkili kılınmıştır.  

2. Hukuka Aykırı İçerikler

Değişiklik Kanunu'nun 3'üncü maddesi uyarınca Kanun'un “Aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri” başlıklı 9'uncu maddesinde değişiklikler yapılmış, madde başlığı “Hukuka aykırı içerik” olarak değiştirilmiştir. Buna göre elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin hukuka aykırı olduğundan haberdar olması hâlinde, bu içeriği gecikmeksizin yayımdan kaldırarak hukuka aykırı hususu ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirmekle yükümlü kılınmıştır.   

Ek olarak, hak sahibinin fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline dair bilgi ve belgeye dayanan şikâyette bulunması halinde elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının şikâyete konu ürününü yayımdan kaldırarak durumu kendisine ve hak sahibine bildirmekle yükümlü kılınmıştır. Şikayete konu ürünü yeniden yayımlanması ancak elektronik ticaret hizmet sağlayıcının, şikâyetin aksini gösteren bilgi ve belgeye dayanan itirazını elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya sunması halinde mümkün olacaktır.  

3. Haksız Ticari Uygulamalar

Değişiklik Kanunu'nun 7'nci maddesi uyarınca Kanun'a “Elektronik ticarette haksız ticari uygulamalar” başlıklı Ek Madde 1 eklenmiştir. Böylelikle, Değişiklik Kanunu gerekçesinde de belirtildiği üzere, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların hizmet sağlayıcılar karşısında asimetrik pazarlık gücüne sahip olması ve elektronik ticaret pazar yerlerinde yer alan hizmet sağlayıcıların kendilerine bağımlı olmasının sonucu olarak pazar yerlerinde haksız ticari uygulamaların oluşması, ekosistemde yer alan aktörlerin tercihlerinin kısıtlanması ve tüketicilerin bu durumdan olumsuz etkilenmesinin engellenmesi amaçlanmaktadır.

Ek Madde 1'in birinci fıkrası uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalarda bulunamayacağı düzenlenmiştir.

Ek Madde 1'in ikinci fıkrasında ise aşağıda sayılan uygulamaların her durumda haksız ticari uygulama sayılacağı hüküm alınmıştır:

1. Mal veya hizmet satışı karşılığında elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının veya elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ödeme hizmeti sağlayıcısının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde eksiksiz yapılmaması,
2. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil olmak üzere, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması,
3. Elektronik ticaret hizmet sağlayıcıyla olan ticari ilişkinin koşullarının, yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi ya da bu sözleşmenin açık, anlaşılır ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcı tarafından kolay erişilebilir olmasının sağlanmaması,
4. Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının aleyhine olacak şekilde aracılık sözleşmesi hükümlerinde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkân sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer verilmesi,
5. Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği hâlde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıdan bedel alınması ve
6. Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüte yer verilmediği hâlde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle elektronik ticaret hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması.

4. Elektronik Ticaret Lisansı

Değişiklik Kanunu'nun 10'uncu maddesi uyarınca Kanun'a “Elektronik ticaret lisansı” başlıklı Ek Madde 2 eklenmiştir. Bahse konu düzenlemeyle, belli büyüklüğe ulaşmış elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların lisanslanması amaçlanmaktadır.

Ek Madde 2'nin birinci fıkrası uyarınca, bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, faaliyetine devam edebilmek için Bakanlık'tan lisans almak ve lisansını yenilemek zorunda olduğu düzenlenmiştir. Lisans alma başvurusunun, hadlerin aşıldığı tarihi izleyen takvim yılının, lisans yenileme başvurusunun ise eşikler aşıldığı sürece her takvim yılının mart ayı içinde yapılması gerekmektedir.

Ek Madde 2'nin ikinci fıkrası uyarınca, lisansın verilmesi ya da yenilenmesi için lisans ücretinin ödendiğine dair belgenin lisans alma veya yenileme başvurusu sırasında ibraz edilmesi yeterli olacaktır. Lisans ücreti ise Ek Madde 2'nin üçüncü fıkrası uyarınca, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının bir takvim yılında gerçekleşen net işlem hacmi üzerinden kademeli olarak uygulanacak oranlar uyarınca belirlenecektir.

Ek Madde 2'nin dördüncü fıkrası uyarınca, net işlem hacminin hesaplanmasında ekonomik bütünlük içinde bulunan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların net işlem hacimleri ve işlem sayıları dikkate alınacaktır. Net işlem hacimleri ve işlem sayıları toplamının birinci fıkrada belirtilen eşikleri aşması halinde, bu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların her birinin lisans alma ve yenileme başvurusunda bulunması gerekecektir. Lisans ücreti ise, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılardan, bunların elektronik ticaret pazar yerlerinde bir önceki takvim yılında gerçekleşen net işlem hacimleri oranında tahsil edilecektir.

5. Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcıların Yükümlülükleri

Değişiklik Kanunu'nun 8'inci maddesi ile birlikte Kanun'a eklenen Ek Madde 2 uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar için bazı yeni yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülüklerden bir kısmı tüm elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara yönelik iken bazı yükümlülükler için net işlem hacminin belirli eşikleri aşması şartı getirilmiştir.

1. Tüm Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara Getirilen Yükümlülükler

1. Belirli Markaları Satışa Sunma Yasağı

Ek Madde 2/1-a ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkına sahip olduğu malları satışa sunamayacağı veya bu malların satışına aracılık edemeyeceği öngörülmüştür. Bu mallar başka elektronik ticaret ortamlarında satışa sunulabilecek ise ortamlar arasında erişim imkanı sağlanması ve birbirlerinin tanıtımının yapılması ayrıca yasaklanmıştır. Bu yasak, toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret dışındaki satışlardan elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkına sahip olduğu mallar bakımından ise uygulanmayacaktır.

2. Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcıya Ait Bilgilere Yer Verilmesine İmkan Sağlama

Ek Madde 2/1-b ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlemesi gereken belgelerdeki bilgilere satışın yapıldığı elektronik ticaret pazar yerinde yer verebilmesine imkan sağlama yükümlülüğü düzenlenmiştir. Aynı maddenin (ç) bendinde ise, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının tanıtıcı bilgilerini, kendisinden temin ettiği belgeler üzerinden veya ilgili kurumların erişime açık elektronik sistemlerinden doğrulama yükümlülüğüne yer verilmiştir.

3. Pazarlama ve Tanıtım Kısıtlaması

Ek Madde 2/1-c uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, diğer elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların veya elektronik ticaret hizmet sağlayıcının yazılı şekilde ya da elektronik ortamda olumlu irade beyanını almadan, bu kişilerin Elektronik Ticaret Bilgi Sistemine (“ETBİS”) kayıtlı alan adlarının ana unsurunu oluşturan tescilli markalarını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunamayacaktır.

2. İşlem Hacmi 10 Milyar Türk Lirasının Üzerinde Olan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara Getirilen Ek Yükümlülükler

Değişiklik Kanunu kapsamında, bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getirilmiş olup, bu yükümlülüklere aşağıda yer verilmiştir.

1. Veri Kullanımına Yönelik Sınırlamalar

Ek Madde 2/2-a ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı ve alıcılardan elde ettiği verileri yalnızca aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanabileceği, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerleri veya diğer elektronik ticaret ortamlarında elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet ederken kullanamayacağı düzenlenmiştir.

Anılan maddenin (b) bendinde ise, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarının satışları dolayısıyla elde ettikleri verileri bedelsiz olarak taşımalarına ve bu veriler ile bunlardan elde edilen işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin bir şekilde erişim sağlanmasına yönelik teknik imkanları sağlaması gerektiğine yer verilmiştir.

2. Ortamlar Arasında Erişime Yönelik Kısıtlama

Ek Madde 2/2-c ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların, net işlem hacmine dahil edilen elektronik ticaret ortamları hariç olmak üzere, kendisine ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunamayacağı ve bu ortamlarda birbirlerinin tanıtımını yapamayacağı belirtilmiştir.

3. Pay Değişiklikleri Hakkında Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü

Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, borsada kayden izlenen payları hariç olmak üzere, şirket ortaklarının yüzde beş ve katlarına ulaşan pay devir veya edinimlerini, bu oranlara ulaşılmasını sağlayan devrin veya edinimin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde Bakanlık'a bildirimde bulunmakla yükümlüdür.

Pay devri hali için öngörülen bu bildirim yükümlülüğüne ilaveten, Ek Madde 2/2-d ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya; şirket kurması, kurulmuş şirketin paylarını devralması veya bu payları devretmesi halinde, kuruluşta şirketin ticaret siciline tescilinden, devirde ise devrin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde bu işlemleri Bakanlık'a bildirmesi gerektiği yükümlülüğü getirilmiştir.

4. Raporların Bakanlık'a Sunulması

Ek Madde 2/2-e uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar; bağımsız denetim kuruluşlarınca hazırlanan ve faaliyetlerini, yönetim ve organizasyon yapısını, mevcut pay sahipleri ve bunların pay oranları ile iştirakleri ve iştirakleri nezdindeki pay oranlarını, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişi bilgilerini, finansal tablolarını içerecek şekilde finansal durumunu, Ek Madde 2'nin üçüncü fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile Ek Madde 4'te belirtilen elektronik ticaret lisansına ilişkin yükümlülüklere uyumunu ve yönetmelikle belirlenebilecek diğer hususları gösterir denetim raporunu, Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlık'a göndermekle yükümlüdür.

Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar kendilerine ilişkin hususları içeren rapor gönderme yükümlülüklerinin yanı sıra, Ek Madde 2/2-f uyarınca elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar tarafından sağlanan içerikle ilgili mevzuata aykırı hususların tespitine yönelik işlemler ile bunlar neticesinde tespit ettiği aykırılıkları içeren bir raporu da yine Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlık'a sunmakla yükümlü kılınmıştır.

3. İşlem Hacmi 30 Milyar Türk Lirasının Üzerinde Olan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara Ek Yükümlülükler

Değişiklik Kanunu kapsamında, bir takvim yılındaki net işlem hacmi otuz milyar Türk lirasının üzerinde olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getirilmiş olup, bu yükümlülüklere aşağıda yer verilmiştir.

1. Reklam ve Promosyon Harcamalarına Getirilen Sınırlandırmalar

Ek Madde 2/3-a uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, net işlem hacimlerinin aynı takvim yılına ilişkin on iki aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış tutarının otuz milyar Türk liralık kısmı için bu tutarın %2'sine, otuz milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise bu tutarın %0,3'üne kadar reklam harcamasını izleyen takvim yılında yapabilecek, bu miktarların üzerinde reklam harcaması yapamayacaktır. Reklam bütçesine ilişkin Ek Madde 2/3-a uyarınca yapılacak hesaplama sonucunda ortaya çıkacak reklam bütçesi, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile bunların ekonomik bütünlüğü içinde bulunup elektronik ticaret pazar yerinde faaliyet gösteren elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar arasında net işlem hacmine katkıları oranında paylaştırılacak ve bir takvim yılının üçer aylık dönemlerinde en fazla dörtte biri oranında kullanılabilecektir.

Ek Madde 2/3-b ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların promosyon, ödül, puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkanlar için ayırabileceği bütçe ve bu bütçenin elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile bunların ekonomik bütünlüğü içinde bulunup elektronik ticaret pazar yerinde faaliyet gösteren elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar tarafından bu bütçenin kullanım şekli, reklamlara getirilen sınırlamalarla aynı esaslara tabi kılınmıştır.

2. Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcının Faaliyetlerinin Kısıtlanmaması

Ek Madde 2/3-c uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamayacak ve herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlayamayacaktır. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, bunlara imkan sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer veremeyecektir.

4. İşlem Hacmi 60 Milyar Türk Lirasının Üzerinde Olan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara Getirilen Ek Yükümlülükler

Değişiklik Kanunu kapsamında, bir takvim yılındaki net işlem hacmi altmış milyar Türk lirasının üzerinde olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getirilmiş olup, bu yükümlülüklere aşağıda yer verilmiştir.

1. Elektronik Para ve Bankacılık Faaliyetlerine İlişkin Sınırlandırmalar

Ek Madde 2/4-a hükmü gereği elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, aracılık hizmeti sundukları elektronik ticaret pazar yerlerinde, 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamında kredi kartıyla yapılan kredili ödeme işlemleri ile diğer ödeme işlemleri hariç olmak üzere, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketlerin, kredi verme işlemleri dahil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin faaliyette bulunmasına imkan sağlayamayacaktır.

Ayrıca Ek Madde 2/4-b'ye göre elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, ekonomik bütünlük içinde bulundukları 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (“6493 sayılı Kanun”) kapsamındaki elektronik para kuruluşlarınca ihraç edilen elektronik paraların kabulüne ilişkin faaliyette bulunmasına imkan sağlamayacaktır. 6493 sayılı Kanun'un 12'nci maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendi ile 18'inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca 6493 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan araçlarla ilgili hizmetler sunamayacak veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerce bu hizmetlerin sunulmasına imkan sağlayamayacaktır.

2. Faaliyet Sınırlandırması

Ek Madde 2/4-c uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların; aracılık hizmeti sundukları elektronik ticaret pazar yerlerindeki satışlar, kendisinin elektronik ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptığı satışlar ile elektronik ticaret dışındaki satışları hariç olmak üzere, eşya taşımacılığı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunmaları yasaklanmıştır.

3. Ortamlar Arasında Erişimin Sağlanmaması

Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlamaları hâlinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayamayacaklardır. Bu hizmetlerin kendileri veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunulamayacak ve birbirinin tanıtımını yapamayacaktır.

6. Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılarının Yükümlülükleri

Değişiklik Kanunu ile birlikte Kanun'a eklenen Ek Madde 3 ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar için yeni yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükler elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara getirilen yükümlülükler gibi sayılmamış, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülüklerinin kıyasen uygulanması şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Ek Madde 3 ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara getirilen yükümlülükler, toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret dışındaki satışlardan elde eden elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar hakkında uygulanmayacaktır.

1. Tüm Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılara Getirilen Yükümlülükler

1. Pazarlama ve Tanıtım Kısıtlaması

Ek Madde 3'ün birinci fıkrası ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların, ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin olumlu irade beyanlarını yazılı veya elektronik olarak almadığı sürece, bu kişilerin ETBİS'e kayıtlı alan adının ana unsurunu oluşturan tescilli markalarını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyet bulunması yasaklanmıştır.

2. İşlem Hacmi 10 Milyar Türk Lirasının Üzerinde Olan Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılara Getirilen Ek Yükümlülükler

Değişiklik Kanunu kapsamında, bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının üzerinde olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getirilmiştir.

Buna göre Ek Madde 3'ün ikinci fıkrası uyarınca, Ek Madde 2'nin 2-c, 2-ç, 2-d ve 2-e bentleri hariç olmak üzere diğer yükümlülüklerin elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar hakkında kıyasen uygulanması gerektiğine yer verilmiştir. Bu kapsamda elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların tabi olduğu ve yukarıda detaylıca açıklanan veri kullanımının sınırlandırılması ile mevzuata aykırı hususların tespit edilip Bakanlık'a sunulması ile ilgili yükümlülüklere tabi olacaktır.

3. İşlem Hacmi 30 Milyar Türk Lirasının Üzerinde Olan Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılara Getirilen Ek Yükümlülükler

Değişiklik Kanunu kapsamında, bir takvim yılındaki net işlem hacmi otuz milyar Türk lirasının üzerinde olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getirilmiştir.

Buna göre, Ek Madde 3/3 ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar da Ek Madde 2/3-a ve b'de yer alan ve yukarıda detaylıca açıklanan reklam ve promosyon harcamalarına ilişkin kısıtlamalara tabi kılınmıştır.

4. İşlem Hacmi 60 Milyar Türk Lirasının Üzerinde Olan Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılara Getirilen Ek Yükümlülükler

Değişiklik Kanunu kapsamında, bir takvim yılındaki net işlem hacmi altmış milyar Türk lirasının üzerinde olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getirilmiştir.

Buna göre, Ek Madde 3/4 ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar için Ek Madde 2/4-a, b ve ç'de düzenlenen ve yukarıda detaylıca açıklanan bankacılık ve elektronik para faaliyetlerine getirilen kısıtlamalar ile ortamlar arasında erişim sağlanmaması yükümlülüklerine uyma zorunluluğuna tabi kılınmıştır.

4. YAPTIRIMLAR

Değişiklik Kanunu ile elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya önemli idari para cezaları öngörülmüştür. Öne çıkan ceza miktarlarına aşağıda yer verilmiştir.

1. Haksız ticari uygulamada bulunulan her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacaktır.
2. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil elektronik ticaret hizmet sağlayıcıyı kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlayan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için 500 bin lira idari para cezası uygulanacaktır.
3. Kendilerine ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunan ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya 10 milyon lira, mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması halinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya ise 20 milyon lira idari para cezası uygulanacaktır.
4. İdari para cezalarının uygulanmasına rağmen Bakanlıkça verilen süre içinde aykırılığın sonlandırılmaması veya aynı aykırılığın ceza tebligatının yapıldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde tekrarı halinde bir önceki cezanın iki katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
5. İdari para cezalarına ilişkin fiillerin, Bakanlık'ı yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle gerçekleştirilmesi halinde söz konusu cezalar ilgili idari para cezasının 10 katı tutarında uygulanacaktır.

5. YÜRÜRLÜK TARİHİ VE İNTİBAK SÜRECİ

07 Temmuz 2022 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Değişiklik Kanunu, aşağıda sayılı hükümler hariç olmak üzere, 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Aşağıda sayılan hükümler ise 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.

1. Veri taşınabilirliğine ilişkin Ek Madde 2/2(b) hükmü,
2. Bakanlık'a ilan yükümlülüğü öngören Ek Madde 2/10 hükmü ve
3. Elektronik ticaret lisansına ilişkin Ek madde 4'te belirtilen parasal eşiklerin artırımını öngörülen altıncı fıkrası.

Aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan veya kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan veya satışına aracılık eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunan işletmeler, taşıma işleri organizatörü veya posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ise, yükümlülüklere 1 Ocak 2024'e kadar uyum sağlayacaktır. Son olarak, lisans alma yükümlülüğü 1 Ocak 2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Yürürlük tarihinden önce yapılan ve aynı tarihten itibaren 6 ay içinde bu düzenlemeye uygun hale getirilmeyen aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersiz sayılacaktır.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.