A. GÜNCEL GELIŞMELER
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda ve Tebliğlerde Yapılan Değişiklikler
15 Mart 2025'te Resmi Gazete'de yayımlanan 9595 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'da kıymetli maden işlemleri, türev işlemler, teminat uygulamaları ve yurt dışına çıkarılabilecek Türk lirası'na ilişkin değişiklikler yapılmıştır. Değişikliklerden bazıları şu şekildedir:
- 32 sayılı Karar'ın 6. maddesinde yapılan değişiklikle, dövize ve kıymetli madene dayalı vadeli işlem, opsiyon sözleşmeleri ve diğer türev araçların alım satımı bankalar tarafından da yapılabilecektir.
- Kararın 18. maddesinde yapılan değişiklikle, yurt içinden sağlanan döviz veya kıymetli maden cinsi kredilerin teminatı konusunda bir esneklik getirilmiştir. Artık, böyle bir kredi alan Türkiye'de yerleşik şirketin yurt içindeki grup şirketleri veya o şirketin doğrudan pay sahibi olan gerçek/tüzel kişi ortakları, ilgili krediye teminat olarak döviz veya kıymetli maden cinsinden garanti veya kefalet verebilecektir.
- Türk parasının yurt dışına çıkarılmasına ilişkin 3. madde kapsamında, yurt dışına çıkarılabilecek nakit Türk lirası tutarı üst sınırı 25 bin TL'den 185 bin TL'ye yükseltilmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ("HMB"), 6 Mart 2025 tarihli duyurusu ile, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ No: 2008-32/34'da önemli bir değişikliğe gidilerek Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri menkul satış sözleşmelerinin taşıt satış sözleşmeleri hariç olmak üzere döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmalarının mümkün kılındığını duyurmuştur. Duyuruda düzenlemenin ödemesi henüz yapılmamış menkul satış sözleşmelerini/ faturaları kapsamakta olduğu ve bu çerçevede ödemelerin tarafların mutabık kalması halinde Türk lirası veya döviz cinsinden yapılabileceği ve yapılan değişiklik ile özellikle dış ticaret işlemleri bulunan firmaların döviz alım satımı sonucunda oluşan maliyetlerinin giderilmesi, ticari hayattaki işleyişin rahatlatılması ve ekonomideki enflasyonist etkilerin azaltılmasının hedeflendiği belirtilmiştir.
Güncellenmiş Reeskont İşlemlerinde Uygulanacak İskonto Faiz Oranı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ("TCMB") tarafından 8 Mart 2025 tarihinden geçerli olmak üzere vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı yıllık yüzde 43,25 avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık yüzde 44,25 olarak ilan edildi.
Dijital Türk Lirası'nda Yeni Aşama: TCMB'den Ar-Ge ve Hukuki Çerçeve Vurgusu
TCMB, Merkezin Güncesi adlı resmi yayın serisi kapsamında yaptığı açıklamada, Dijital Türk Lirası Projesi'nde Faz-2'ye geçildiğini ve Ar-Ge çalışmalarının sürdüğünü duyurdu. Bu kapsamda, banka hesabı gerektirmeyen kullanım modelleri, mevcut ödeme altyapılarından bağımsız çalışan sistem mimarileri ve programlanabilir dijital para tasarımları üzerine yoğunlaşılıyor.
Faz-3'e geçişle birlikte, geniş kapsamlı pilot testlerin tamamlanması ve Dijital Türk Lirası'nın sınırlı da olsa tedavüle hazırlanması bekleniyor. TCMB'nin bu alandaki yaklaşımı, hem teknoloji tarafında bağımsız ve yedekli sistemlere, hem de finansal sistemde sürdürülebilir bir dönüşüme işaret ediyor.
İhracat Bedellerinde Döviz Satış Zorunluluğu %25'e İndirildi
TCMB, ihracat bedellerinin TCMB'ye döviz olarak satışına ilişkin yükümlülük oranını Şubat 2025 itibarıyla %30'dan %25'e düşürdü. Nisan 2022'de %25'ten %40'a çıkarılan oran, Haziran 2024'te %30'a indirilmişti. Şubat 2025 itibarıyla yürürlüğe giren bu değişiklikle birlikte, İhracat Genelgesi ve Görünmeyen İşlemler Genelgesi bir kez daha güncellenmiş oldu.
TCMB, Pakistan Merkez Bankası ile Mutabakat Zaptı İmzaladı
TCMB, Pakistan Merkez Bankası ile Mutabakat Zaptı İmzaladı TCMB ve Pakistan Merkez Bankası arasında 13 Şubat 2025 tarihinde merkez bankacılığı konularında iş birliğinin geliştirilmesine zemin oluşturmak üzere Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. Söz konusu anlaşma kapsamında iki ülke merkez bankası arasında iş birliğinin güçlendirilmesi ve merkez bankacılığı alanında teknik çalışmalar yürütülmesi planlanmaktadır.
Kur Korumalı Mevduat Hesaplarından Çıkış Stratejisi Kapsamında Tüzel Kişilerin Hesap Açma ve Yenileme İşlemleri Sonlandırılmıştır
TCMB'nin 15 Şubat 2025 tarihli ve 2025-12 sayılı duyurusunda, 15 Şubat 2025 itibarıyla tüzel kişilerin tüm Kur Korumalı Mevduat ("KKM") hesaplarında – YUVAM hesapları da dâhil olmak üzere – yeni hesap açma ve mevcut hesapları yenileme işlemlerinin sona erdirileceğini duyurulmuştur.
Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Hakkında Uygulama Rehberi Güncellendi
T.C. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ("KGK") tarafından yayımlanan Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Hakkında Uygulama Rehberinde güncellemeye gidildi.
Yapılan bu güncellemeyle birlikte, TMS 29 veya BOBİ FRS Bölüm 25 kapsamında finansal tablolarını enflasyon etkilerine göre düzelten işletmelere yönelik yeni bir örnek açıklama eklendi. 26 Ekim 2024 tarihli Kurul Kararı doğrultusunda, Net Parasal Pozisyon Kazançları (veya Kayıpları) kalemine ilişkin dipnot açıklamalarının nasıl sunulacağına dair bir örnek üzerinden uygulayıcılara rehberlik edilmesi hedeflenmektedir.
Net Parasal Pozisyon Kazançları (Kayıpları) Kalemine İlişkin Dipnot Açıklamalarının Sunulmasına ilişkin örneğe buradan ulaşabilirsiniz.
Rehberin güncel haline ulaşmak için buradan ulaşabilirsiniz.
Pazaryerlerine Yeni MASAK Rejimi
25 Şubat 2025'te yürürlüğe giren Mali Suçları Araştırma Kurulu ("MASAK") düzenlemesiyle, orta, büyük ve çok büyük ölçekli pazaryerleri (elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları), satıcılarla gerçekleştirdikleri işlemler bakımından ilk kez "yükümlü" statüsüne alındı. Bu kapsamda, pazaryerlerinin satıcıları tanıma ve işlem takibi sorumluluğu doğarken; kimlik tespiti, vergi ve ticaret sicil bilgileri gibi kayıtların teyidi zorunlu hale getirildi. Belirli koşullar altında, örneğin bankalar aracılığıyla ödeme yapılması ve kamu veri tabanları üzerinden doğrulama şartıyla, kimlik tespiti elektronik ortamda, imzasız ve basitleştirilmiş yöntemle tamamlanabilecek. Böylece MASAK, pazaryerlerini kara para aklamaya karşı rejimin aktif unsurlarından biri haline getiriyor.
B. FINTEK SEKTÖRÜ
Açık Bankacılık ve Dijital Cüzdanlarda Yeni Çerçeve: Yükümlülükler Hizmet Profiline Göre Yeniden Tanımlandı
Açık Bankacılık ve Dijital Cüzdanlarda Yeni Çerçeve: Yükümlülükler Hizmet Profiline Göre Yeniden Tanımlandı 28 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan TCMB düzenlemesiyle, ödeme hizmeti sağlayıcıları için açık bankacılık altyapı yükümlülükleri kapsamlı şekilde yeniden düzenlenmiştir. Buna göre, yalnızca kendi nezdinde ödeme hesabı bulunduran ve bu hesaplara müşterilerine çevrim içi erişim sağlayan hizmet sağlayıcıları, açık bankacılık altyapısını diğer yetkili sağlayıcılarla paylaşmakla yükümlü olacaktır. Yükümlülük, sadece teknik yeterliliğe değil aynı zamanda kuruluşun sektördeki ağırlığına göre de kademeli olarak uygulanacaktır. FAST sistemine katılan tüm kuruluşlar doğrudan yükümlü sayılırken, FAST'e katılmayan kuruluşlar yalnızca bir önceki yılın ödeme hacmi itibarıyla ilk 10'da yer almaları durumunda yükümlü olacaktır. Geçiş dönemi 31 Aralık 2025'e kadar uzatılmış olup, yükümlülüğe sonradan tabi olanlar için 6 ay ek uyum süresi öngörülmüştür. Öte yandan, dijital cüzdan sağlayıcıları için lisans başvurusu süresi ikinci kez 31 Aralık 2025'e kadar uzatılmıştır. Bu tarih aynı zamanda mevcut lisanslı sağlayıcıların TCMB'nin 2023 ve 2024'te getirdiği yeni teknik ve operasyonel gerekliliklere uyum sağlaması gereken son tarihtir.
Türkiye Fintek Ekosistemi 2024 Raporu Yayımlandı: Yeni Rekorlar, Yeni Düzenlemeler
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından hazırlanan "Türkiye Fintek Ekosistemi Durum Raporu 2024" kamuoyuyla paylaşıldı. Raporda, fintek sektörünün büyümesini destekleyen yeni düzenlemeler, yatırım rakamları ve stratejik gelişmeler yer aldı.
2024 yılı içinde yatırım miktarı 194 milyon ABD dolarına ulaşarak rekor kırarken, aktif fintek girişimi sayısı 901'e yükseldi. Aralık 2024 itibarıyla 89 elektronik para ve ödeme kuruluşuna lisans verildi.
Raporda, Temmuz 2024'te yürürlüğe giren kripto varlık düzenlemesi özellikle öne çıkıyor. Bu kapsamda, kripto varlık hizmet sağlayıcılar ve kitle fonlama platformları Sermaye Piyasaları Birliği üyeleri arasına dahil edildi. Ayrıca, FAST altyapısında "Güvenli Ödeme" ve "Ödeme İste" gibi yeni servislerin devreye alındığı belirtildi.
Kitle fonlama dikeyinde büyüme dikkat çekti: Sermaye Piyasası Kurulu ("SPK") tarafından yetkilendirilen platform sayısı 18'e ulaştı ve bu platformlar üzerinden 43 binin üzerinde yatırımcıya aracılık edildi.
Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları İçin Güncellenen Asgari Özkaynak Tutarları
30 Ocak 2025 tarihli ve 32798 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Asgari Özkaynak Miktarlarının Yeniden Belirlenmesi ile İlgili Tebliğ" ile TCMB, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının asgari özkaynak yükümlülüklerini artırmıştır. Bu düzenleme, 30 Haziran 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Tebliğ kapsamında münhasıran fatura ödemelerine aracılık eden ödeme kuruluşları için asgari özkaynak tutarı 10 milyon TL'den 15 milyon TL'ye diğer ödeme kuruluşları (kullanıcıların farklı ödeme hizmet sağlayıcıları nezdindeki hesaplarına ilişkin konsolide bilgileri sunanlar hariç) için asgari özkaynak tutarı 20 milyon TL'den 30 milyon TL'ye, Elektronik para kuruluşları için asgari özkaynak tutarı 55 milyon TL'den 80 milyon TL'ye artırılmıştır.
2024 Yılında Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarına Yönelik TCMB Gözetim ve Denetim Faaliyetleri
TCMB'nin 9 Ocak 2025 tarihli ve 2025-03 sayılı duyurusunda, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının güvenli ve etkin çalışmasını sağlamak amacıyla 2024 yılında denetim faaliyetlerine aktif şekilde devam ettiği belirtilmiştir.
Bu süreçte 8 kuruluşa faaliyet izni, 7 kuruluşa genişletme izni, 5 kuruluşa ise pay devri onayı verililerken 1 kuruluşun faaliyeti geçici olarak durdurulmuş, 1 kuruluşun izni iptal edilmiştir.
Denetimler sonucunda 55 kuruluşa toplam 160,3 milyon TL ceza uygulanırken, izinsiz faaliyet şüphesiyle 280'in üzerinde inceleme yapılmış ve tespit edilen ihlaller Cumhuriyet Başsavcılıklarına bildirilmiştir.
TCMB kamuoyunu aydınlatmak amacıyla, ödeme ve elektronik para kuruluşları, ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracı ile ilgili gelen 1.224 bilgi talebini yanıtlamıştır.
To read this Newsletter in full, please click here.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
