Ağustos 2023 – Sağlık Bakanlığı tarafından 29 Temmuz Cumartesi günü "Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik" ("Yönetmelik") yayımlandı. Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile sağlık hizmetlerine yönelik reklam, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin kapsamı, uyulması gereken ilkeler ve aykırı faaliyetlere yönelik yaptırımlar düzenlendi. Yönetmelik metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Yönetmelik kapsamı nedir?
Yönetmelik kapsamında başta sağlık meslek mensupları (hekim, diş hekimi, eczacı, diyetisyen vb.) olmak üzere gerçek veya uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşları dahil olmak üzere tüzel kişiler tarafından izinli ya da izinsiz şekilde yürütülen sağlık hizmetlerini hedefleyen reklam, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri yer almaktadır.
Sağlık hizmetlerine ilişkin reklam ve tanıtım faaliyetlerinin arttığı ve sosyal medyanın da bu amaçla etkin şekilde kullanıldığı dönemde getirilen bu yeni Yönetmelik ile, sağlık hizmetlerini sunan gerçek ve tüzel kişilere pazarlama faaliyetlerini yürütürken ilgili kişilerin kişisel verilerini de korumayı hedefleyen çeşitli yükümlülükler getirilmiştir.
Aşağıda Yönetmelik kapsamında ortaya çıkan önemli hususları sizler için derledik:
Hangi faaliyetler reklam, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleridir?
Yönetmelik'te sağlık hizmetinde yürütülen reklam ile tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri ayrı ayrı ele alınmış olup buna göre:
- Reklam Faaliyeti: Sağlık alanındaki özel sağlık tesisleri, sağlık hizmet sunumu veya tıp meslekleri ile bağlantısı olan:
-
- Bir ürün veya hizmete talep yaratmak veya talebi artırmak ve kişileri ikna etmek amacı ile yapılan ve
- Ticari amaçlı pazarlama iletişimi niteliğinde olan faaliyetlerdir.
- Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyeti: Özel sağlık tesislerince veya hekimler tarafından sunulan:
-
- Hasta kabul ve tedavi edilen uzmanlık dallarına ilişkin bilgiler,
- Ana veya yan dal uzmanlıkları gösterir bilgiler,
- Adres ve iletişim bilgileri,
- Hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili bilgiler veya
- Mesleki ve akademik ünvan bilgileridir.
Yönetmelik'te öne çıkan konular nelerdir?
Yasaklı Reklam, Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Yürütülmemelidir
Sağlık hizmeti sunumuna yönelik aşağıdaki tür reklam veya tanıtım faaliyetleri yasaklanmıştır:
- Sağlık hizmeti sunumuna ilişkin örtülü veya açık reklam yapılamaz ve yaptırılamaz, ancak tanıtım ve bilgilendirme yapılabilir;
- İlgili alanda yetkili olmayanlar tarafından sağlık hizmet sunumuna ilişkin bilgilendirmeler yapılamaz;
- Halkı yanıltan, yanlış yönlendiren, kişi ve toplum sağlığını tehlikeye düşüren, talep ve haksız rekabet ortamı yaratan tanıtım ve bilgilendirmeler yapılamaz;
- Özendirme, çekiliş ve hediye gibi pazarlama amaçlı sağlık hizmeti sunulamaz ve bu amaca yönelik reklam, tanıtım ve bilgilendirmeler yapılamaz.
- Tedavinin etkilerini kıyaslayıcı ve talep oluşturan nitelikte öncesi ve/veya sonrası görselleri paylaşılamaz.
- Bilimsel, istatistikî ve haber niteliğindeki bilgi dağıtımı halleri hariç, organ ve doku alınması ve verilmesine yönelik herhangi bir reklam, tanıtım ve benzeri etkinlik yapılamaz.
Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetlerinde Temel İlkelere Uyulmalıdır
Sağlık hizmet sunumuna ilişkin tanıtım ve bilgilendirme faaliyetinde, aşağıdakilerle sınırlı olmamak üzere, Yönetmelik'te belirtilen ilke ve esaslara uyulmalıdır:
- Genel ahlaka, tıbbi deontoloji ve meslek etiği kurallarına uyulmalı;
- Hastayı sağlık meslek mensubuna veya sağlık kuruluşuna doğrudan veya dolaylı biçimde yönlendirecek içerikler oluşturulmamalı;
- Doğruluğu bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmamış tıbbi ve tedavi yöntemleri hakkında açıklamalara yer verilmemeli;
- Sağlık hizmetine konu olan mal veya hizmetin diğerlerinden farklı ya da daha üstün olduğu algısı oluşturulmamalıdır;
- Eğer tanıtım ve bilgilendirme bir sosyal sorumluluk projesi veya kampanyası kapsamında yapılacak ise Sağlık Bakanlığından izin alınması gerekmektedir.
Ayrıca, bu ilkelere aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde bulunanlar ile bu tür içerikleri paylaşanların aynı derecede sorumlu tutulacağı düzenlenmiştir.
Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Sırasında Kişisel Verilerin Korunması Dikkate Alınmalıdır
Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin başta 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu olmak üzere ilgili mevzuata uygun yürütülmesi gerektiği düzenlenmiştir. Ayrıca Yönetmelik uyarınca sağlık hizmetine ilişkin tanıtım ve bilgilendirme faaliyeti yapmak maksadıyla:
- Kişilerin bilgi ve rızaları olmaksızın kişisel telefonları aranamaz;
- Kişilerin bilgi ve rızası olmaksızın mektup, kısa ileti, elektronik posta ve sosyal paylaşım araçları vasıtasıyla ileti gönderilerek reklam ve tanıtım yapılamaz;
Hastaya ait görsel içerik temin edilecek ise hastanın açık rızası alınmalı; ilgili açık rıza Yönetmelik ekinde yer alan onam formu ile temin edilmelidir.
Hastaya Ait Görsel İçeriklerde Kurallara Uyulmalıdır
- Hasta rızasını her zaman geri çekebilir: Hastanın verdiği görsel paylaşım izni herhangi bir usul ve şarta bağlanmaksızın her zaman geri çekilebilir.
- Rıza verilmemesi herhangi bir olumsuz sonuç doğurmamalıdır: Görüntü paylaşım izni vermeyen hastalara, (i) tanı ve tedavi uygulamalarında ve (ii) alınacak bedellerde herhangi bir değişiklik olmayacağı güvencesi verilmelidir.
- Rıza karşılıksız olmalıdır: Görsel içeriklerinin kullanılabilmesi için alınan izin karşılığında hastaya herhangi bir ödeme ya da indirim yapılamaz, hediye verilemez.
- Ameliyat veya tıbbi girişim esnasında görüntü alınamaz: Ameliyat veya tıbbi girişim esnasında ve ameliyathanede hasta görüntüsü paylaşılamaz.
- Ücretli reklam yapılamaz: Görsel içerikli paylaşımlar yazılı veya görsel basın, sosyal medya platformları, internet siteleri gibi mecralarda sponsorlu olarak ya da ücret verilerek yayınlatılamaz.
Aykırılık halinde yaptırımlar nelerdir?
Yönetmelik kapsamında tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından basın ve yayın organları ve internet siteleri üzerinden düzenli olarak taranacağı belirtilmiştir. Yönetmelik hükümlerine aykırılıkta bulunan kişi ve kuruluşların niteliğine göre yaptırım hükümleri ayrıca düzenlenmiştir. Buna göre:
- Hekim veya diş hekimleriYönetmelik'e aykırılıkta bulunursa 1219 sayılı Kanun'da öngörülen idari para cezaları uygulanacaktır.
- Sağlık tesisleri Yönetmelik'e aykırılıkta bulunursa iki kez uyarıda bulunulmasının ardından yaptırım uygulanacaktır. Bir yıl içerisinde üçüncü kez aykırılık tespiti olması durumunda üç gün süreyle ilgili tıp veya uzmanlık dalındaki birimin faaliyeti durdurulacaktır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
