ÖZET

Tüm dünyada etkisini gösteren COVID-19 salgınıyla beraber internet kullanımının yaygınlaşması ve bu kapsamda yeni teknolojik gelişmeler, finansal kuruluşların müşterilerine ulaşım konusunda alternatiflere yönelmesini ve halihazırdaki iş modellerinde değişikliğe gidilmesini zorunlu hale getirmiştir.

Özellikle ülkemizde bu alanda son bir yıl içerisinde yaşanan değişiklikler incelendiğinde, finansal kuruluşlara ilişkin olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ("BDDK") denetimindeki mevzuatta ("BDDK Mevzuatı") atılan "dijitalleşme" adımları, birçok anlamda birbiri ile yakın ve tamamlayıcı nitelikte olan yürürlükteki Mali Suçlar Araştırma Kurulu ("MASAK") Başkanlığı denetimindeki mevzuatta ("MASAK Mevzuatı") bazı esaslı düzenlemelere gidilmesini gerekli kılmıştır.

Söz konusu düzenlemelerin kapsamı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ("BMGK") kararları ve Mali Eylem Görev Gücü'nün ("FAFT") IV. Tur Türkiye Karşılıklı Değerlendirme Raporu* kapsamında öngörülen tavsiyeleri ile uyumun sağlanması ve terörizmin finansmanı ve aklama suçları ile mücadelede yasal ve kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi amacıyla hazırlanan, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun'da esaslı değişiklikler yapan 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun ("7262 sayılı Kanun") ve 7262 sayılı Kanun'un uygulanması amacıyla yürürlüğe giren diğer ilişkili düzenlemeler ile birlikte daha da genişlemiştir.

Bu minvalde, ülkemizdeki dijitalleşme süreci kapsamında, son dönemde MASAK Mevzuatı ve BDDK Mevzuatı'na getirilen ikincil düzenlemeler ile birlikte hem yeni kurumlar ihdas edilmekte hem de ilgili mevzuat düzenlemelerine tabi kuruluşlara bazı ek uyum yükümlülükleri getirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesi, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Dijital Dönüşüm.

GİRİŞ

Uluslararası hukuki düzenlemelerin yerel mevzuat üzerindeki etkisi, yerel mevzuat düzenlemelerinin gelişime açık olması, piyasa oyuncularının ve uygulamanın bu yöndeki ihtiyaçları ve talepleri, teknoloji ve iletişim alanlarındaki hızlı ve büyük yenilikler ve gelişmeler ve artan dijitalleşme uygulamalarıyla uyumlu ve tamamlayıcı birtakım tedbirlerin alınması ihtiyacı, BDDK Mevzuatı ve MASAK Mevzua- tı'nın yeniden gözden geçirilmesi ve birtakım düzenleyici değişikliklere gidilmesi sonucunu doğurmuştur. BDDK Mevzuatı ve MASAK Mevzuatı düzenlemelerinde yapılan değişiklik ve yenilikler, önemli bir adım olarak görülmekte olup günümüzde hızla artmakta olan ticari pratik ihtiyaçların karşılanması adına bu tarz düzenlemelerin devam etmesi beklenmektedir.

Makalemizde, BDDK Mevzuatı ve MASAK Mevzuatı düzenlemelerinde yapılan değişiklikler, yakın zamanda yürürlüğe girecek hükümler ve yürürlüğe girmesi öngörülen tasarı halindeki hükümler ile birlikte ele alınmıştır.

1. MASAK MEVZUATI'NDAKİ GÜNCEL DÜZENLEMELER

Terörizmin finansmanı ve aklama suçları ile mücadelede yasal ve kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi amacıyla hazırlanan 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun'da ("5549 sayılı Kanun") esaslı değişiklikler öngören ve 31.12.2020 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun ("7262 sayılı Kanun") ve 7262 sayılı Kanun'u takiben yakın zamanda yürürlüğe giren ve yürürlüğe girecek olan diğer ilgili ikincil düzenlemeler, MASAK Mevzuatı'nda önemli gelişmelere hasıl olmuştur.

Söz konusu gelişmeler doğrultusunda ikincil mevzuat kapsamında,

  1. 1 Mayıs 2021 tarihinde yürürlüğe girecek şekilde 24.02.2021 tarihli 31405 sayılı Resmî Gazete'de Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik1,
  2. Yayımlandığı tarih itibarıyla yürürlüğe girecek şekilde 26.02.2021 tarihli ve 31407 sayılı Resmî Gazete'de Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanunun Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik2,
  3. 1 Mayıs 2021 tarihinde yürürlüğe girecek şekilde 26.02.2021 tarihli ve 31407 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik3 ve
  4. Yayımlandığı tarih itibarıyla yürürlüğe girecek şekilde 26.02.2021 tarihli ve 31407 sayılı Resmî Gazete'de Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik4

olmak üzere yeni düzenlemeler yayımlanmıştır. 7262 sayılı Kanun ve yukarıda listelenen ikincil mevzuat düzenlemelerinde yer alan önemli değişiklik ve yenilikler sırasıyla ilgili başlıklar altında makalemizde incelenmiştir.

1.1. 7262 Sayılı Kanun Kapsamında 5549 Sayılı Kanun'da Yapılan Esaslı Değişiklikler

7262 sayılı Kanun kapsamında 5549 sayılı Kanun'da yapılan değişiklikler çerçevesinde, 5549 sayılı Kanun'un 2. maddesinde tanımlanmış olan yükümlülere: "savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 35. maddesinin birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kapsamında ifa edilen mesleki çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere, taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması, birleştirilmesi ile bunların idaresi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul kıymet ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar" düzenlemesine yer verilerek yükümlü sıfatını haiz olacak serbest avukatlar üzerindeki sınırlamalar detaylandırılmıştır.

Ek olarak, 5549 sayılı Kanun'un 2(1)(ğ) maddesinde ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik'in ("Uyum Yönetmeliği") 3(1)(j) maddesinde "Finansal Grup": "Merkezi Türkiye'de ya da yurt dışında bulunan bir ana kuruluşa bağlı veya bu kuruluşun kontrolünde bulunan, Türkiye'de yerleşik finansal kuruluşlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekil ve benzeri bağlı birimlerinden oluşan grubu" olarak tanımlanmıştır. Bu çerçevede Finansal Grup uyum programı kapsamında tedbirleri almakla mükellef yükümlüler arasında sayılmıştır.

MASAK resmî sitesinde5 ve yine MASAK Başkanlığı tarafından 52055169-663.99 - E.9244 sayı ve "Mevzuat Değişikliği" başlığı ile Türkiye Sermayeler Birliği Piyasası'na iletilen yazı ve eki bilgi notunda ("MASAK Bilgi Notu")6 belirtildiği üzere, Finansal Grup oluşumuna dair tereddütler Uyum Yönetmeliği'nin 3(A) maddesi ile giderilerek Finansal Grup mahiyeti detaylandırılmıştır. Buna göre, bir ana kuruluş tarafından bir finansal kuruluşun, sermayesinin, asgari yüzde elli birine sahip olma şartı aranmaksızın, çoğunluğuna doğrudan veya dolaylı olarak sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla birlikte imtiyazlı payların elde bulundurulması veya diğer pay sahipleri ile yapılan anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta bulunulması suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin karara esas çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün elde bulundurulması, finansal kuruluşun ana kuruluşa bağlı veya ana kuruluşun kontrolünde bulunduğunu göstermektedir.

To view the full article please click here.

* https://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/mer4/Mutual-Evaluation-Report-Turkey-2019.pdf

Footnotes

1 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210224M2-3.pdf

2 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210226-1.htm

3 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210226-2.htm

4 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210226-3.htm

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.