Ticari iletişim ve ticari elektronik iletilere ilişkin hükümler, Türk mevzuatında 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ("Kanun") ve Kanun'a dayanılarak hazırlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik ("Yönetmelik") kapsamında düzenlenmektedir.

Ticari elektronik iletilere ilişkin olarak Yönetmelik ve Kanun'da düzenlenen hükümlere ilişkin özet bilgi aşağıda düzenlenmektedir.

A. Ticari elektronik ileti tanımı

Mevzuat uyarınca ticari elektronik iletiler "telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletiler" olarak tanımlanmaktadır.

B. Onay ile ilgili hükümler

  • Ticari elektronik iletiler, alıcılara1 yalnızca, yazılı olarak ya da her türlü elektronik iletişim aracı ile önceden onayları alınmak kaydıyla gönderilebilir.
  • Onayda, alıcının ticari elektronik ileti gönderilmesini kabul ettiğine dair olumlu irade beyanı, adı ve soyadı ile elektronik iletişim adresi yer almalıdır. Onayın fiziki ortamda alınması halinde, onay verenin imzası bulunmalı; onayın elektronik ortamda alınması halinde, onayın alındığının bilgisi, reddetme imkanı da tanınmak suretiyle, alıcının elektronik iletişim adresine aynı gün iletilmelidir.
  • Yönetmelik'te, Kanun hükümlerine ilaveten onay hususuna ilişkin olarak öne çıkan hususlar aşağıdaki şekildedir:
    • Alıcının elektronik iletişim adresine ticari elektronik ileti gönderilerek onay talebinde bulunulamaz.
    • Onayın abonelik, satış ve üyelik sözleşmesi gibi bir sözleşmenin içeriğine dahil edilmek suretiyle alındığı hallerde; sözleşmenin sonunda, olumlu irade beyanından veya imzadan önce, ticari elektronik ileti kenar başlığı altında, reddetme imkanı da tanınarak en az 12 (on iki) punto ile yazılarak alınmalıdır.
    • Acentelik, özel yetkili işletme2 ya da bayilik sözleşmesindeki taraflardan birine verilen onay; bu sözleşmeye konu mal, hizmet veya marka ile sınırlı olarak sözleşmenin diğer tarafı için de verilmiş kabul edilir.
    • Hizmet sağlayıcı tarafından alınan onay, kendi mal ve hizmetleri ile birlikte olmak kaydı ile promosyon olarak sunulan mal ve hizmetler için de kullanabilecektir; ancak bu promosyon ilişkisi bir sözleşmeye bağlı olmalıdır.
    • Onay metninde, olumlu irade beyanı önceden seçilmiş olarak yer alamaz.
    • Hizmet sağlayıcı, alıcıdan ticari elektronik ileti onayı vermesini, sunduğu mal ve hizmetin temini için ön şart olarak ileri süremez.
    • Onayın alındığına dair ispat yükümlülüğü hizmet sağlayıcıya3 ait olacaktır.

C. Onay alınmasının istisnaları

  • Aşağıda belirtilen hallerde, ticari elektronik ileti gönderilmesine ilişkin olarak alıcılardan onay alınmasına gerek olmadığı mevzuat kapsamında açıkça belirtilmektedir:
    • Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler için ayrıca onay alınmaz.
    • Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler ile hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumlarında önceden onay alma zorunluluğu aranmaz (ancak bu tür bildirimlerde herhangi bir mal veya hizmet özendirilemez veya bunların tanıtımı yapılamaz).
    • Tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler için önceden onay alınması zorunlu değildir (ancak tacir ve esnafların reddetme hakkını kullanması halinde onayları alınmadan ticari elektronik ileti gönderilemez).
    • Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler için onay alınması zorunlu değildir.

D. Ticari elektronik iletilerin içeriği

  • Ticari elektronik iletinin içeriği, alıcıdan alınan onaya uygun olmalıdır.
  • Ticari elektronik iletide, hizmet sağlayıcının tanınmasını sağlayan bilgiler ile haberleşmenin türüne bağlı olarak telefon numarası, faks numarası, kısa mesaj numarası ve elektronik posta adresi gibi erişilebilir durumdaki iletişim bilgileri yer almalıdır. Ticari elektronik iletinin başlığında veya içeriğinde; tacirler için MERSİS numarası ve ticaret unvanına, esnaflar için adı ve soyadı ile T.C. kimlik numarasına yer verilir. Hizmet sağlayıcı, bunlara ek olarak marka veya işletme adı gibi kendisini tanıtan diğer bilgilere yer verebilir.
  • Kısa mesaj gibi sınırlı alanlar kullanılarak gönderilen ticari elektronik iletinin içeriğinde; tacirler için MERSİS numarasına, esnaflar için ise adı ve soyadı ile T.C. kimlik numarasına yer verilir. Hizmet sağlayıcı, bunlara ek olarak marka veya işletme adı gibi kendisini tanıtan diğer bilgilere yer verebilir.
  • Ticari elektronik iletide, elektronik iletişim aracının türüne bağlı olarak hizmet sağlayıcının telefon, faks, kısa mesaj numarası ve elektronik posta adresi gibi erişilebilir durumdaki iletişim bilgilerinden en az birine yer verilir. Ayrıca, haberleşmenin türüne bağlı olarak, iletinin konusu, amacı ve başkası adına yapılması hâlinde kimin adına yapıldığına ilişkin bilgilere de yer verilmelidir.
  • Ticari elektronik iletinin niteliği içeriğinden açık bir biçimde anlaşılamıyorsa tanıtım, kampanya ve bilgilendirme gibi niteliği belirleyici bir ibareye yer verilir. Bu ibare; kısa mesaj yoluyla gönderilen iletilerde iletinin başlangıcında, elektronik posta yoluyla gönderilen iletilerde konu bölümünde, sesli aramalarda ise görüşmenin başlangıcında belirtilir.
  • Ticari elektronik iletide indirim ve hediye gibi promosyonlar ile promosyon amaçlı yarışma veya oyunlar olması halinde bu husus iletide açıkça belirtilir.
  • Promosyonların geçerlilik süresi ve alıcının bunlardan faydalanmak için yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülüklere ilişkin şartlar, açık ve şüpheye yer vermeyecek şekilde, bu hususlara özgülenmiş bir URL adresi veya müşteri hizmetleri numarası gibi kolay bir şekilde ulaşılabilecek yöntemlerle sunulur.

E. Ticari elektronik iletiyi reddetme hakkı ve onayın geri alınması

  • Alıcılar diledikleri zaman, hiçbir gerekçe belirtmeksizin ticari elektronik iletileri almayı reddedebilirler. Bu kapsamda hizmet sağlayıcının yükümlülüğü, ret bildiriminin, elektronik iletişim araçlarıyla kolay ve ücretsiz olarak iletilmesini sağlamak ve gönderdiği iletide buna ilişkin gerekli bilgileri sunmaktır. Hizmet sağlayıcı, talebin kendisine ulaşmasını takiben 3 (üç) iş günü içinde alıcıya ticari elektronik ileti göndermeyi durdurur.
  • Acentelik, özel yetkili işletme ya da bayilik sözleşmesindeki taraflardan birine verilen onay için taraflardan birine yapılacak ret bildirimi tarafların tümüne yapılmış sayılır. Ret bildirimini alan taraf, bu hususu diğer tarafa bildirmekle yükümlüdür.
  • Hizmet sağlayıcının, alıcının ret bildirimi için ticari elektronik iletide, müşteri hizmetleri numarası, kısa mesaj numarası veya yalnızca ret bildirimine özgülenmiş bir URL adresi gibi erişilebilir iletişim adresini vermesi gerekir. Ticari elektronik ileti hangi iletişim kanalıyla gönderildiyse ret bildirimi de kolay ve ücretsiz bir şekilde olmak üzere aynı iletişim kanalıyla sağlanır.
  • Ret bildirimi imkânı, gönderilen her ticari elektronik iletide yer alacaktır.

F. Aracı hizmet sağlayıcılar4 ile ilgili hükümler

  • Mevzuat kapsamında hizmet sağlayıcıların, önceden onayını aldığı alıcılara ticari elektronik iletileri aracı hizmet sağlayıcılar vasıtasıyla da gönderebileceği düzenlenmektedir. Bu kapsamda aracı hizmet sağlayıcılara ilişkin hükümlere detaylı bir şekilde yer verilmiştir.
  • Aracı hizmet sağlayıcılar, hizmet sundukları elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içerikleri kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı bir faaliyetin ya da durumun söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir.

G. Yaptırımlar

  • Ticari elektronik iletilerin gönderilmesine ilişkin mevzuatta düzenlenen hükümlere aykırı hareket edilmesi durumunda, söz konusu ihlal eden taraf/taraflar aleyhinde idari para cezaları uygulanabilir.
  • Yukarıdakine ek olarak, hizmet sağlayıcının 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun uyarınca da elde ettiği kişisel verilerin saklanmasından ve güvenliğinden sorumlu olduğunu ve kişisel verileri ilgili kişinin onayı olmaksızın üçüncü kişilere iletemeyeceğini ve alınan onayda belirtilen amaç dışında başka amaçlarla kullanamayacağını hatırlatmak isteriz.

H. Diğer hükümler

  • Kanun'un ve Yönetmelik'in yürürlük tarihinden önce, ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla alıcının açık irade beyanını içerecek şekilde alınan onaylar geçerli olacaktır.
  • Hizmet sağlayıcı ve/veya aracı hizmet sağlayıcı onay kayıtlarını, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren 1 (bir) yıl süreyle saklar.
  • Yönetmelik, Kanun'un geçici maddesinde düzenlenen mevcut veri tabanlarının kullanımı hususunu detaylandırmıştır. Buna göre,
    • Yönetmelik'in yürürlük tarihinden önce, ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla alıcının açık irade beyanını içerecek şekilde alınan onaylar geçerli olacaktır.
    • Kanun'un yürürlük tarihinden önce, hizmet sağlayıcı ve alıcı arasında doğrudan mal veya hizmet teminine yönelik işlemler sırasında alıcının elektronik iletişim adresini vermesi ile oluşturulan veri tabanlarının onaylı olduğu kabul edilir. Bu şekilde verildiği kabul edilen onay; acente, özel yetkili ya da bayi işletme için verilmiş ise sözleşmenin diğer tarafı için de verilmiş kabul edilir. Bu kapsamda onay verdiği kabul edilen alıcıya, bu Yönetmelik'in yayımı tarihinden sonra, reddetme hakkı da tanınarak gönderilen ilk ticari elektronik iletide, gönderene ait veri tabanında kayıtlı olduğuna dair bilgiye yer verilir.

Footnotes

1. Mevzuat kapsamında alıcı, tüketici ya da meslekî veya diğer amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmaktadır.

2. Yönetmelik kapsamında özel yetkili işletme, sözleşmeye dayalı olarak bir işletmenin, yönetim ve organizasyon ile dağıtım veya pazarlama teknolojileri gibi konularda bilgi ve desteğini almak suretiyle bu işletmenin mal veya hizmetinin satışı üzerindeki imtiyaz hakkını bedel, bölge ve süre gibi belirli şartlar ve sınırlamalar dâhilinde kullanan bağımsız ticari işletme olarak tanımlanmaktadır. 

3. Mevzuat kapsamında hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişiler olarak ifade edilmektedir.

4. Yönetmelik uyarınca aracı hizmet sağlayıcı, başkalarına ait iktisadî ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişi olarak ifade edilmektedir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.