25/12/2021 tarihli ve 31700 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7346 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nda (“Kanun”) yapılan değişikliklerle ‘şarj ağı işletmecisi' (“Ağ İşletmecisi”) ve ‘şarj istasyonu işletmecisi' (“İstasyon İşletmecisi”) sıfatlı kişilere ilişkin tanımlamalar Kanun'a eklenmiş ve konuya ilişkin genel çerçeve belirlenmiştir. Kanun'a “Şart Hizmeti” başlığıyla eklenen Ek Madde 5'in birinci fıkrası ile şarj ağı işletmecisine ‘düzenlediği sertifikalar kapsamında şarj istasyonu kurdurulması veya işlettirilmesi' hak ve yetkisi verilmiştir. Kanun değişikliğinin ardından Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK”) tarafından 02/04/2022 tarihli ve 31797 sayılı Resmî Gazete ile ‘Şarj Hizmeti Yönetmeliği' (“Yönetmelik”) yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiş ve Ağ İşletmecisi ile İstasyon İşletmecisi arasındaki hukuki durumu detaylandırmıştır. Ne var ki mevcut haliyle Yönetmelik, taraflar arasındaki ilişkiyi netleştirmek açısından yeterli düzenlemelere sahip değildir. Bu nedenle Yönetmelik'in açık bıraktığı hususlar Ağ İşletmecisi ile İstasyon İşletmecisi arasında yapılacak olan sözleşme ile düzenleme altına alınacaktır.

Kanun'un 3/1-yy ve Yönetmelik'in 3/1-m maddelerinde sertifika “bir şarj ağı bünyesinde bir veya birden çok şarj istasyonunun, şarj ağı işletmecisi nam ve hesabına kurulması veya işletilmesi amacıyla Kurumun belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde şarj ağı işletmecisi tarafından gerçek veya tüzel kişiye verilen yetki belgesi” şeklinde tanımlanmıştır. Tanımda yer alan ‘nam ve hesabına' ile ‘yetki belgesi' ifadelerinden sertifikanın bir sözleşme değil de Ağ İşletmecisi tarafından İstasyon İşletmecisine verilen tek taraflı bir yetkilendirme metni olduğu izlenimi doğmaktadır. Bununla birlikte Yönetmelik'in 20/2-ç maddesinde sertifikada asgari olarak yer alması gereken hükümler arasında ‘tarafların hak ve yükümlülükleri'ne de yer verilmiştir. Buradan hareketle sertifikanın taraflar arasındaki hukuki ilişkiyi düzenleyen bir sözleşme olduğu anlaşılmaktadır.

  1. TARAFLAR

Yönetmelik'in 20/2-a maddesi uyarınca ‘şarj ağı işletmecisi ve sertifika verilen şarj istasyonu işletmecisi gerçek ve tüzel kişinin adı veya unvanı ile tebligata esas iletişim bilgileri' sertifikada belirtilmesi gereken asgari unsurlar arasında yer almaktadır.

Sertifikanın tarafları Ağ İşletmecisi ile İstasyon İşletmecisi'dir. Ağ İşletmecisi, şarj ağına erişim açarak şarj hizmeti sağlamak ve şarj ağının işletilmesini gerçekleştirmek amacıyla EPDK'dan ‘şarj ağı işletmeci lisansı' almış olan, limited veya anonim şirket olarak teşkilatlanmış tüzel kişidir. İstasyon İşletmecisi ise Ağ İşletmecisi tarafından kendisine verilen sertifika ile şarj istasyonlarını yerinde işleten ve kullanıcılara şarj istasyonlarında şarj hizmeti sağlayan gerçek veya tüzel kişidir.

Ağ İşletmecisi, lisans alabilmek için EPDK tarafından belirlenen koşullar ile uyumlu bir durumda olmak zorundadır. Bununla birlikte İstasyon İşletmecisi için herhangi bir asgari sermaye, çalışan sayısı gibi kriterler belirlenmemiştir. Ağ İşletmecileri, Yönetmelik'in 20'nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince ‘sertifika düzenlenmesinde, sonlandırılmasında ve iptalinde uygulayacağı kurallara ilişkin usul ve esasları internet sitesinde ilan etme' yükümlülüğü altında olduğundan, sertifika vereceği İstasyon İşletmecileri'nin sahip olması gereken asgari yeterliliği belirleme imkanının Ağ İşletmecilerine tanındığını söylenebilecektir. Bu yükümlülük aynı zamanda Ağ İşletmecilerinin İstasyon İşletmecileri tarafından kendilerine yapılan başvuruları ilan etmiş oldukları usul ve esaslar çerçevesinde objektif olarak değerlendirme zorunluluğu bulunduğu ve sertifika anlaşması yapılması konusunda ticari bir serbestlik tanınmadığı sonucunu da doğurmaktadır.

  1. KONU

Sertifikanın konusu temel olarak Ağ İşletmecisi tarafından İstasyon İşletmecisi'ne kendi ad ve hesabına istasyon kurdurulması ve/veya bu istasyonların işlettirilmesidir. Sertifikanın konusunu İstasyon İşletmecisi'nin Ağ İşletmecisi'ne bağlı olarak yeni kuracağı bir istasyon oluşturabileceği gibi İstasyon İşletmecisi'nin halihazırda sahip olduğu istasyonda Ağ İşletmecisi'nin lisansı altında şarj hizmeti vermesi de oluşturabilir.

İstasyon İşletmecisi, Ağ İşletmecisi herhangi bir tüzel kişilikten sertifika almadan şarj hizmeti sunamamaktadır. İstasyon İşletmecisi, almış olduğu sertifika ile sahip olduğu tüm istasyonları işletebilme yetkisine kavuşur. Başka bir deyişle İstasyon İşletmecisi'nin her istasyon için ayrı bir sertifika alma yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Yönetmelik'in 20'nci maddesinin dördüncü fıkrasında her bir şarj istasyonu için yalnızca bir lisans sahibi tarafından sertifika düzenlenebileceği belirtilmiştir. Buradan hareketle İstasyon İşletmecisi'nin almış olduğu tek sertifika ile sahip olduğu tüm istasyonları işletebilme yetkisi bulunmakla birlikte, İstasyon İşletmecisi'nin farklı şarj istasyonları için farklı Ağ İşletmecileri ile sertifika anlaşması yapabilmesi de mümkündür.

  1. YÜRÜRLÜK TARİHİ VE GEÇERLİLİK SÜRESİ

Yönetmelik'in 20/2-b maddesinde sertifikada asgari olarak yer verilecek hükümler arasında ‘sertifikanın yürürlük tarihi ve geçerlilik süresi' de sayılmıştır. Buna göre sertifikada bir yürürlük tarihi ve yürürlük tarihinden itibaren başlayacak bir geçerlilik süresinin belirtilmesi gerekmektedir. Sertifikanın geçerlilik süresini taraflar özgürce belirleyebilecek olmakla birlikte, sertifika süresi hiçbir şekilde EPDK tarafından Ağ İşletmecisi'ne verilen lisansın geçerlilik süresinin üzerinde kararlaştırılamayacaktır.

  1. ŞARJ İSTASYONUNA İLİŞKİN BİLGİLER

Yönetmelik'in 20/2-c maddesi ile sertifikada “şarj istasyonunun coğrafi konumu ve şarj istasyonunda bulunan veya bulunacak şarj ünitelerinin ve soketlerin sayısı, tipi ve gücü” bilgilerine yer verilmesi zorunlu tutulmuştur. Şarj istasyonuna ve şarj ünitelerine ilişkin bu bilgiler Yönetmelik'in 30/2-a maddesinde Ağ İşletmecisi tarafından serbest erişim platformunda yayımlanmak üzere EPDK'ya sunulması zorunlu tutulan bilgiler arasında sayılmıştır. İstasyon İşletmecisi tek bir sertifika ile birden fazla istasyonu işletmeye yetkili kılındığından, İstasyon İşletmecisi'nin sertifika kapsamında işletecek olduğu tüm istasyonlara ve bu istasyonlardaki şarj ünitelerine ilişkin bilgilere sertifikada yer verilmesi gerekmektedir.

  1. TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Yönetmelik'in 20/2-ç maddesi sertifikada yer alması gereken son asgari koşul olarak ‘tarafların hak ve yükümlülükleri' unsurunu içermektedir. Tarafların hak ve yükümlülükleri bahsi Ağ İşletmecisi ile İstasyon İşletmecisi arasında Yönetmelik'te yer alan emredici hükümlere aykırı olmamak üzere ticari menfaatleri doğrultusunda düzenlenecektir. Sertifikanın tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin kısmının özünü Ağ İşletmecisi'nin Yönetmelik'in 20'nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince internet sitesinde ilan etmekle yükümlü olduğu ‘sertifika düzenlenmesinde, sonlandırılmasında ve iptalinde uygulayacağı kurallara ilişkin usul ve esaslar' oluşturacaktır. Ancak özellikle şarj hizmetinin fiyatlandırılması, hizmet kalitesine ilişkin esaslar ve elde edilen gelirin ne şekilde paylaşılacağına ilişkin prensipler ile rücu meselesi sertifikada detaylı olarak ele alınmalıdır.

Yönetmelik gereğince İstasyon İşletmecisi istasyonları Ağ İşletmecisi nam ve hesabına işletmektedir. Dolayısıyla İstasyon İşletmecisi'nin vermiş olduğu şarj hizmeti nedeniyle elde ettiği gelir, herhangi bir aktarıma gerek kalmaksızın Ağ İşletmecisi'nin malvarlığına girmektedir. Tarafların elde edildiği anda Ağ İşletmecisi'nin malvarlığında olan bu gelirleri ne şekilde paylaşacakları, paylaşma oranı, paylaşma zamanı gibi hususlar sertifikada netleştirilmesi gereken meselelerin başlıcalarıdır.

Gelirin paylaşılmasına ek olarak şarj hizmetinin verilmesi ve şarj istasyonunun işletilmesi sırasında taraflar veya üçüncü kişiler nezdinde meydana gelebilecek olan zararlardan sorumluluk ve rücu meselesi de sertifikada detaylı bir biçimde düzenlenmelidir. Zira Yönetmelik'in 20'nci maddesinin beşinci fıkrasında açık bir ifade ile ‘şarj hizmetinin sunulmasında asli sorumluluğun şarj ağı işletmecisine ait olduğu, hizmetin sertifika ile istasyon işletmecilerine bırakılması halinde dahi ağ işletmecisinin sorumluluğunun ortadan kaldırılamayacağı' belirtilmiştir. Bu hüküm ile şarj hizmetinin İstasyon İşletmecisi tarafından Ağ İşletmecisi nam ve hesabına ve Ağ İşletmecisi'nin ‘gözetimi ve denetimi altında' görülmesinin bir sonucu olarak Ağ İşletmecileri şarj hizmetinin sunulmasından ötürü asli sorumlu tutulmuştur. Bu kapsamda şarj hizmeti kullanıcılarının tüketici hakem heyeti başvurularından mal ve can kaybına sebep olan önemli kazalara varıncaya kadar geniş bir yelpazede sorumluluk Ağ İşletmecisi'ne ait olacaktır. Dolayısıyla Ağ İşletmecisi ile İstasyon İşletmecisi arasındaki sorumluluk rejiminin ve bunun da özelinde rücu meselesinin detaylı olarak ele alınması ve Yönetmelik'te muğlak bırakılan bu konu hakkında net bir çerçeve çizilmesi gerekmektedir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.