Eylül 2022 - Oyunlar Super Mario ve Duck Hunt'tan bu yana çok gelistigi ortada. Internetin ilk yillarinda Google, Amazon, Facebook'un da bir zamanlar oldugu gibi "garajda teknoloji gelistiren sempatik sirketler" olan oyun sirketleri, artik çok hizli büyüyen büyük kurumsal sirketler halinde geldi.

Bu tabii ki bu sirketlerin büyümesine de dogrudan yansiyor. Sektör son 20 yil içerisinde hizla büyüyerek ve 2021 yili itibari ile 198 milyar dolarlik1 bir büyüklüge ulasti. Özellikle son yillarda, dev oyun sirketlerinin bünyelerine daha küçük oyun gelistiricilerini katip portföylerini genisletmesiyle birlikte sektörün yapisi oldukça degisti. Tabii bu durum rekabet hukukunun tüm dünyada gözünü oyun pazarlarinda çevirmesine yol açiyor.

Pazardaki yogunlasmanin gittikçe artmasiyla birlikte Sony'nin Bungie'yi 3,7 milyar dolara devralmasi benzeri islemlerde konsol üreticilerinin oyun stüdyolarini devralarak sadece kendileri için oyun ürettirmesi gibi girdilerin sinirlanmasi riskine dikkat çekiliyor.

Bunun yaninda pazara giris engelleri, tekelci fiyatlama gibi risklerin de üzerinde duruluyor. Tarayici üzerinden oynanan oyunlar ve bulut tabanli oyunlara iliskin incelemeler ve oyun içi ödeme seçeneklerine dair dosyalar da oyun sektörünü ilgilendiren konular arasinda. Yine de birçok sektörde oldugu gibi oyun sektöründe de büyük sirketlerin gerçeklestirdigi devralmalar yapisal degisikliklerin en büyük nedenlerinden biri olarak görülüyor.

Büyük Balik Küçük Baligi Yutuyor mu?

Oyun sektöründeki rekabet endiselerinin en büyügü daha küçük oyun gelistiricilerinin Microsoft ve Sony gibi büyük sirketler tarafindan devralinmasi olarak görülüyor. Sony, oyun konsol markasi PlayStation'i kurdugu yildan günümüze kadar sektörde faaliyet gösteren yirminin üzerinde sirketi devraldi ve bunlarin ondan fazlasini da geçtigimiz iki yil içerisinde gerçeklestirdi. Sony'nin 2022'de devraldigi alti sirketten bes tanesi oyun sektöründe veya e-spor sektöründe yer aliyor.

Microsoft da kendi markasi Xbox'i gözeterek çogu geçtigimiz yillarda olmak üzere on besin üzerinde oyun gelistirme stüdyosu devraldi. Daha da büyük ses getiren Microsoft'un geçtigimiz aylarda Activision/Blizzard'i 68,7 milyar dolar gibi astronomik bir bedel karsiliginda devralmak için anlasmasi oldu. Bu islem, oyun sektöründe büyük yanki uyandirdigi gibi Microsoft'un rakiplerinin abonelik hizmetlerinin bir parçasi olarak Activision oyunlarini sunmasini kisitlamasi ihtimali hem oyuncular hem rekabet otoriteleri açisindan endiseye yol açti.

Birlesik Krallik Rekabet ve Piyasalar Otoritesi ("CMA" - Competition and Markets Authority), bu islemin rekabeti önemli ölçüde kisitlayabilecegini görüsünde2. Yapilan açiklamada, Microsoft'un islem sonrasinda Call of Duty ve Overwatch gibi popüler oyunlar üzerindeki kontrolü araciligiyla, konsollar, çok oyunlu abonelik hizmetleri ve bulut tabanli oyun hizmetleri alanlarindaki rakiplerine zarar verebilecegine iliskin endiselerden bahsediliyor. CMA bu endiselerin bir nihai inceleme baslatilmasini gerektirebilecegini, bu nedenle Microsoft ve Activision'dan söz konusu endiselere iliskin taahhütlerini bekledigini ifade etti.

ABD Federal Ticaret Komisyonu ("FTC" - Federal Trade Commission) da bu islemi yakindan inceleyen otoritelerden biri ve CMA'nin açiklamasinda yer verdigi endiselerin yani sira birlesik sirketlerin elinde toplanacak tüketici verileri ile isgücü piyasasina iliskin risklerin de ABD'deki inceleme kapsaminda degerlendirildigi açiklandi. Dosya Türkiye'de Rekabet Kurulu tarafindan ve bunun yaninda AB Komisyonu ("Komisyon") ile Avustralya, Brezilya, Çin, Güney Kore, Japonya ve Yeni Zelanda'daki rekabet otoriteleri tarafindan da inceleniyor.

Türkiye de Sektördeki Degisimleri Yakindan Takip Ediyor

Türkiye'de de her yil sektörde onlarca yeni girisim kuruluyor. Aldiklari yatirimlar ve bazilarinin devralinmasi ile birlikte Türkiye'de de bu sektör her geçen gün daha fazla önem kazaniyor. Peak Games'in3 2019'da Zynga tarafindan 1,8 milyar dolara devralinmasi ve Türkiye'nin ilk unicorn'u4 olmasi da bunun bir göstergesi. Dream Games de 2019 yilinda kurulduktan sonra Haziran 2021'de aldigi yatirimlarla Türkiye'de unicorn unvanini en hizli kazanan sirket olmustu. Bu yil ise Rockstar ve 2K gibi ünlü oyun gelistirme stüdyolarini bünyesinde barindiran Take-Two mobil oyunlar pazarinda güçlü bir konumda bulunan Zynga'yi devraldi.

Rekabet Kurulu yakin tarihli TakeTwo/Zynga5 kararinda, dijital oyun sektöründe aralarinda talep ve arz ikamesi olmadigindan bahisle bilgisayar oyunlari, konsol oyunlari ve mobil oyunlar olarak üç ayri pazar tanimi yapilabilecegini açikladi.

Take-Two/Zynga kararinda Kurul, Zynga'nin Türkiye'de bilgisayar ve konsol oyunlari alanlarinda faaliyet göstermediginin üzerinde durdu. Bu nedenle, degerlendirmeler çerçevesinde mobil oyun pazarina odaklanildi, pazarin önemli ölçüde etkilenmeyecegi sonucuna varilarak isleme izin verildi.

Ancak Zynga'nin yakinda konsol oyunu piyasaya sürecegi bilgisi ve Take-Two'nun bilgisayar ve konsol oyunlari alanindaki kayda deger gücünün mobil oyunlara sirayet etmesi ihtimaline ragmen, sadece mobil oyunlar pazarina odaklanilmasinin islemin küresel olarak sektördeki etkileri açisindan bir soru isareti dogurdugundan bahsedilebilir.

Yakin gelecekte, sektördeki bu büyük degisime Ubisoft ve Electronic Arts'in da devralinmasi dahil olabilir. Yakin zamanda çikan haberlere göre, Amazon, Apple, Disney ve NBCUniversal gibi sirketlerin Electronic Arts'i devralma konusunda adi geçmekte6. Benzer sekilde, Ubisoft'un da KKR & Co. ve Blackstone Inc. gibi yatirim sirketlerinin ilgisini çektigi ifade ediliyor. Dolayisiyla rekabet hukuku dünyasinda oyun sektörünün yerinin her geçen gün büyüyecegi asikar.

Devralmalardan Baska Neler Oluyor?

ABD

  • Elbette rekabet hukuku anlaminda sektörü etkileyen gelismeler devralmalarla sinirli degil. Oyun sektörünün en önemli gelir kalemlerinden biri uygulama içi satislar. ABD'de hala devam etmekte olan Epic v. Apple dosyasi büyük önem arz ediyor. Bu dosya kapsaminda Apple'in App Store'dan indirilen uygulamalarda kendi ödeme sistemi haricinde bir ödeme sistemi kullanilmasina izin vermemesi ve yapilan satislardan %30 komisyon almasi üzerinde duruluyor. Konuya iliskin yazimiza buraya tiklayarak erisebilirsiniz.
  • Sektör standardi oldugu ifade edilen %30 komisyonun konu edildigi bir diger dosya da Wolfire v. Valve. Valve'in pazarda %75 gibi bir paya sahip oldugu, bu gücü de kullanarak oyun üreticilerini "en çok kayrilan müsteri" kosulu ile en düsük fiyatlari Steam Store'da vermeye zorladigi ve yine kendi platformunda yapilan satislardan %30 komisyon alarak oyun üreticilerine zarar verdigi iddia ediliyor. Hem Epic v. Apple hem de Wolfire v. Valve yapilacak degerlendirmelerin ve bunun global etkilerinin nasil olacagi merak konusu.

Birlesik Krallik

  • Sony'nin %30 komisyonla beraber PlayStation kullanicilarina ürün ve hizmetlerini satarken asiri fiyatlama yaptigina iliskin Büyük Britanya'da açilan dosya da geçtigimiz günlerde dikkatleri çekti. Sony'nin davayi kaybetmesi halinde kisi basi 67 ila 562 sterlin, toplamda 5 milyar sterlin tazminat ödemesi ihtimali konusuluyor.
  • CMA Haziran ayinda, tarayici ve bulut tabanli oyunlara iliskin bir pazar incelemesi yapacagini açikladi. Bulut tabanli oyunlar, oyun gelistiricileri farkli isletim sistemleri için farkli versiyonlar gelistirmesi gerekliliginden kurtararak daha genis bir kitleye hitap edebilmelerini sagliyor. Oyunculara ise farkli cihazlarla oyunlarina devam edebilme imkani taniyor. CMA'nin bu alandaki temel endisesi ise Apple'in her oyunun App Store'a tekil olarak sunulmasi ve Apple'in onayini almasini istemesinden ileri geliyor. Bu durum, Nvidia'nin GeForce Now veya Microsoft'un Xbox Game Pass Ultimate gibi bulut tabanli oyun hizmetlerinin kullanicilara tüm bulut tabanli oyun kataloglarina erisim saglayacak uygulamalar gelistirmesine bir engel teskil ediyor.

AB

  • Birlesik Krallik'ta Sony'e karsi açilan dosyaya benzer sekilde, Portekiz'de Apple ve Google hakkinda, Hollanda'da ise Apple hakkinda App Store'daki uygulamalari sebebiyle yasanan tüketici zararina dair davalar devam ediyor.7 Apple'in App Store gelirlerinin ciddi bir kismi mobil oyunlardan saglandigi için söz konusu tazminatin da büyük kisminin oyuncular tarafindan talep edilmesi söz konusu.
  • Komisyon'un Ocak 2021'de aldigi kararla AB rekabet hukuku ihlalleri sebebiyle Valve ve oyun sirketleri Bandai Namco, Capcom, Focus Home, Koch Media ve ZeniMax hakkinda 7,8 milyon Euro ceza verdigi dosya da konusulmaya deger. Valve ve oyun sirketlerinin Avrupa Ekonomik Bölgesi içerisindeki kullanicilarin cografi bölgelerine göre bazi bilgisayar oyunlarinin yurt disina satisini engelledigi tespit edilmisti. "Geo-blocking" uygulamalari sebebiyle verilen söz konusu cezalar Valve haricindeki sirketler hakkinda sorusturma çerçevesinde Komisyon ile is birliginde bulunduklari için hafifletildi.

Sektörü Neler Bekliyor?

Özellikle teknoloji agirlikli sektörlerde, güçlü konumdaki sirketlerin devralmalar ile farkli farkli pazarlarda daha büyük etki göstermeye baslamasi, Rekabet Kurumu, Komisyon, FTC ve Amerikan Adalet Bakanligi gibi birçok otoritenin mevzuatini modernize etme çabalarina hiz vermesine sebep oldu. 2023'te yürürlüge girmesi beklenen Digital Markets Act ("DMA") ve Digital Services Act bu konuda bir mihenk tasi olabilir. Komisyon ve yerel rekabet otoritelerinin bu anlamda is bölümünün daha net bir hale gelmesiyle, yerel rekabet otoritelerinin DMA kapsamina girmeyen konulara daha rahat odaklanabilmesi bekleniyor.

Ülkemizde de Rekabet Kurumu tarafindan yayimlanan 2022/2 sayili Teblig ile birlikte getirilen teknoloji tesebbüsleri tanimi, oyun sektörü de dahil olmak üzere birçok teknoloji agirlikli sektörde yapilan islemlerin daha yakindan incelenecegine dair bir isik tutuyor. 2022'nin Mayis ayindaki mevzuat degisikligi ile, Rekabet Kurulu satin alinan sirketin oyun sektöründe olmasi halinde bu sirket daha hiçbir gelir elde etmese bile bu satin alma islemlerini incelemeye basladi.

Benzer sekilde, Apple, Sony, Microsoft ve Valve gibi sirketleri ilgilendiren dosyalarda alinacak kararlarin da tüm sektörü derinden etkileme potansiyeline sahip oldugu asikar. Bu sebeple, oyun sektöründe faaliyet gösteren sirketlerin rekabet hukuku risklerini artik daha yakindan incelemesi gerekiyor. Bir yandan da otoritelerin teknoloji devlerini yakindan izledigini gösteren bu gelismeler nispeten küçük çapli sirketler ve kullanicilarin seslerini duyurmasi için bir firsat olabilir.

Footnotes

1 KPMG Perspektifinden Oyun Sektörü ve Sektörde Öne Çikan Birlesme ve Satin Alma Islemleri, Ocak 2022

2 https://www.gov.uk/government/news/microsoft-activision-deal-could-lead-to-competition-concerns Son erisim tarihi: 7 Eylül 2022.

3 Peak Oyun Yazilim ve Pazarlama A.S.

4 Degeri bir milyar dolari geçmis olan sirketlerin siniflandirilmasi için kullanilir.

5 Rekabet Kurulunun 24.03.2022 tarih ve 22-14/215-92 sayili karari

6 https://gamedaily.biz/article/2341/mergers-and-acquisitions-continue-to-sweep-the-video-game-industry-ma-activity-recap-may-2022 Son erisim tarihi: 7 Eylül 2022.

7 Apple ve Google hakkinda Birlesik Krallik'ta da benzer bir durum söz konusu.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.