Podstawowym przepisem statuującym odpowiedzialność karną w zakresie obrotu towarami oznaczonymi podrobionymi znakami towarowymi jest art. 305 Prawa własności przemysłowej. Przywołany przepis został w sposób istotny znowelizowany w 2007 roku w ten sposób, iż znamię „wprowadzania do obrotu” zostało zmienione na „dokonywanie obrotu”. Powyższa zmiana była pokłosiem wątpliwości interpretacyjnych oraz uchwały SN w sprawie I KZP 13/05, która wskazywała na penalizację jedynie pierwszej czynności wykonawczej (wprowadzenia towaru do obrotu), pozostawiając poza zakresem penalizacji dalszy obrót tym towarem.
Pomimo upływu 17 lat od wspomnianej wyżej zmiany legislacyjnej, zakres penalizacji czynów z art. 305 pwp pozostaje przedmiotem rozważań doktryny. W ostatnim czasie ukazał się obszerny artykuł dra Piotr Żaka „Odpowiedzialność karna za nabycie towarów oznaczonych podrobionym znakiem towarowym – uwagi w aspekcie systemowego ujęcia „dokonywania obrotu” (publ. Prokuratura i Prawo 4, 2024. Wykładnia językowa, systemowa i celowościowa doprowadziła Autora do wniosku, iż „dokonywania obrotu, o którym mowa w art. 305 ust. 1 pwp, obejmuje także nabywanie towarów, jeśli dokonywane jest w sposób zarobkowy lub zawodowy”.
Powyższy pogląd należy uznać za trafny. Nie powielając argumentów obszernie przytoczonych przez Autora zaakcentować należy, iż pojęcie „obrotu”, o którym mowa w art. 305 pwp, było dotychczas w sposób nieuzasadniony utożsamiane zazwyczaj z tym, co Autor określa „odmianą aktywną”, czyli zbywaniem towarów.
Jeśli przyjąć, iż obrót towarem to „obiegowe przesuwanie towarów lub wyrobów gotowych ze sfery produkcji do konsumpcji lub do kolejnego procesu produkcyjnego”1, brak jest jakichkolwiek podstaw, aby jedynie zbywców towarów uznać za podmioty dokonujące obrotu, a z kręgu tego wyłączyć nabywców (o ile dokonują oni nabycia w sposób zarobkowy lub zawodowy). Klasyczna forma obrotu towarami dokonywana jest w formie umowy sprzedaży. Warto w tym miejscu odwołać się do konstrukcji znanej już w prawie rzymskim, która określana była jako emptio venditio (kupno sprzedaż). Umowa ta podkreślała w samej nazwie obustronność świadczeń. Sprzedawca (venditor) zobowiązywał się przede wszystkim do wydania rzeczy kupującemu (emptor), a kupujący- do zapłaty umówionej ceny. Uczestnikiem obrotu musiał być zatem tak sprzedawca, jak i kupujący. Trudno bronić tezy, iż uczestnikiem obrotu jest wyłącznie sprzedawca, a nabywca staje się nim dopiero wówczas, gdy sam zbywa towar dalej w kolejnym łańcuchu dystrybucji (tj. zmienia swój status z nabywcy na zbywcę). Odwołując się do wykładni celowościowej zaznaczyć trzeba, iż fragmentaryzacja penalizacji cyrkulacji towaru w zależności od tego, po której stronie transakcji stoi dana osoba, byłaby sztuczna. Opowiedzieć należy się za wykładnią art. 305 pwp akceptującą odpowiedzialność prawnokarną obu stron obrotu profesjonalnego. W klasycznym przypadku zbywca towaru oznaczonego podrobionym znakiem towarowym dokonuje zatem obrotu w dwóch aspektach- najpierw jako nabywca, a następnie jako zbywca. Powyższe rozróżnienie ma doniosłe znaczenie praktyczne. W sytuacji, w której pochód przestępstwa byłby udaremniony np. poprzez zatrzymanie w magazynie towarów przeznaczonych do sprzedaży, czyn zostałby popełniony w formie dokonania w zakresie nabycia towaru, pomimo braku zbycia towaru, którego handlowe przeznaczenie było oczywiste.
Footnote
1. Obrót towarowy. W: red. Bogdan Miedziński, Stefan Biczyński: Słownik ekonomiki i organizacji przedsiębiorstwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1991, s. 101. ISBN 83-208-0845-6.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
