7101 sayılı İcra ve İflâs Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile getirilen değişiklikler sonucunda İcra ve İflas Kanunu'ndaki ("Kanun" veya "İİK") iflas erteleme kurumu tamamen yürürlükten kaldırılmış ve konkordato kurumuna ilişkin önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin; kaldırılan iflas ertelemesi hükümleri ile sağlanan imkanların konkordato müessesesi ile devamının getirilmesi amacıyla yapıldığı tarafımızca düşünülmektedir. Buna göre 15 Mart 2018 tarihinden önce görülmekte olan iflasın ertelenmesi ve konkordato talepleri hakkında talep tarihinde yürürlükte bulunan hükümlerin uygulanmasına devam edilecek, bu tarihten sonra artık iflas erteleme talep edilemeyecek ve mahkemelerce iflas erteleme kararı verilemeyecektir.

Konkordato kurumu temel anlamda aynı kalmakla birlikte, değişiklikler öncesinde iflasa engel olan bir anlaşma niteliğindeyken, artık bir külli tasfiye aracı olarak kullanılacaktır.

Konkordatoya başvuru

Konkordato başvurusu öncelikle borçlu tarafından yapılabilir: Eğer borçlu, vadesi geldiği hâlde borçlarını ödeyemeyecek ise veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında ise mahkemeye başvurarak konkordato talep edebilir. Konkordato için borçlunun borca batık olması şart değildir, teknik anlamda bir aciz halinde olması yeterlidir. Borçluya ek olarak, iflas talebinde bulunabilecek her alacaklıya da borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını talep etme hakkı tanınmıştır.

Başvuru mercii

Konkordato başvurusu, değişen kanun ile birlikte artık icra mahkemelerine değil, asliye ticaret mahkemelerine yapılır. Yetkili mahkeme, iflasa tabi borçlular için merkezin bulunduğu yerdeki; iflasa tabi olmayan borçlular içinse yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesidir. İlk başvuru esnasında Adalet Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan tarifede belirtilecek konkordato gider avansı da yatırılmalıdır.

Başvuruya eklenecek belgeler

Ön proje

Başvuru esnasında mahkemeye sunulan en önemli belgelerden birisi, konkordato ön projesidir. Ön proje; borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağın sağlanacağını göstermelidir.

Malvarlığı durumunu gösterir belge

Malvarlığını gösterir belgenin içeriğinde borçlunun tüm malvarlığı durumu ortaya konmalıdır: Aktif ve pasifler, gelirler, nakit akışı, ara bilançolar, ticari defterlere ilişkin bilgiler, alacak ve borç durumunu gösteren listeler oluşturulmalıdır.

Alacaklıları ve alacak durumlarını gösterir belge

Alacaklıları, alacak miktarlarını ve imtiyaz durumunu gösteren bir listenin hazırlanması gerekmektedir.

Konkordato başarısını gösterir belge

Konkordato süreci ile şirket iflas etseydi oluşacak durumu kıyaslayan bir tablo hazırlanarak mahkemenin dikkatine sunulmalıdır.

Finansal analiz raporu

Bağımsız denetim şirketi tarafından finansal analiz raporu hazırlanmalıdır. Bu raporun dayanakları ile birlikte, ön proje teklifinin gerçekleşmesi ihtimalinin yüksek olduğunu göstermesi beklenmektedir. Küçük işletmelerden finansal analiz raporu talep edilmeyecektir.

Geçici mühlet kararı

Başvurunun tüm gerekli belgelerle birlikte yapıldığının tespiti üzerine asliye ticaret mahkemesi derhal geçici mühlet kararı verir ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli tedbirleri alabilir. Tedbirlerin amacı konkordatonun başarılı olabilmesi için borçlunun malvarlığının korunmasıdır. Geçici mühlet kararı üzerine bir de konkordato komiseri tayin edilir. Komiserin başlıca amaçları borçlunun faaliyetlerini denetleyerek konkordatonun başarısının mümkün olup olmadığını incelemek, alacaklıları bilgilendirmek ve mahkemenin istediği raporları sunmaktır. Komiserin aşırı yetkilerle donatılmış bir yönetim kayyımı gibi görev yapacağı düşünülmemelidir.

Geçici mühlet üç ay süreli olarak verilir; ancak komiser veya borçlunun talebi üzerine geçici mühletin en fazla iki ay daha uzamasına karar verilebilir.

Geçici mühlet kararı, ticaret sicili gazetesinde ve Basın-İlan Kurumunun resmî ilân portalında ilân edilir ve ilgili yerlere bildirilir. Alacaklılar bildirimi takiben yedi gün içinde konkordatoyu gerektirecek bir hal olmadığına dair mahkemeye itirazda bulunabileceklerdir.

Kesin mühlet

Mahkeme, geçici mühlet içerisinde duruşma yaparak kesin mühlet hakkında bir karar verir. Kesin mühletin amacı, borçlunun alacaklıları ile anlaşabilmesini sağlamaktır. Borçlu, bu mühlet içerisinde komiserin gözetimi altında işlerine devam edebilir. 

Kesin mühlet bir yıl için verilir; komiserin talebi üzerine altı ay daha uzatılabilir. Kesin mühlet verilmesi, uzatılması ve talebin reddedilmesine dair kararlar da ilan edilir ve ilgili yerlere bildirilir.

Alacaklılar, komiser tarafından yapılacak ilânla, alacaklarını bildirmeye davet edilir ve 15 gün içinde alacağını bildiren alacaklılar, konkordato projesi müzakerelerine ve oylamalara katılma hakkına sahip olur.

Alacaklılar toplantısı yapılarak konkordato projesi müzakere edilir ve oylanır: Kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini aşan çoğunluk tarafından imza edilen konkordato projesi kabul edilmiş sayılır. Katılma süresinin de dolması ile birlikte komiser gerekçeli raporunu mahkemeye sunar.

Mahkeme, konkordato hakkında karar vermek üzere yargılama yapar ve komiseri dinledikten sonra kesin mühlet içinde kararını verir.

Kesin mühlet kararı üzerine borçlu aleyhinde mühletten önce konmuş hacizler devam eder, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılabilir; ancak muhafaza tedbiri ve satış yapılamaz, ihtiyati tedbir kararları uygulanamaz.

Konkordatonun tasdiki veya reddi

Kanun'da aranan şartların varlığı halinde mahkemece konkordatonun tasdikine karar verilir. Konkordatonun tasdiki halinde bu karar ilan edilir ve bildirilir; iki ayda bir borçlunun durumu hakkında rapor verecek bir de kayyım tayin edilir.

Konkordato talebinin reddi halinde bu karar da ilan edilir ve bildirilir. Bu durumda borçlunun iflasa tabi olması ve iflas sebeplerinden birinin mevcut olması durumunda mahkeme kendiliğinden borçlunun iflasına karar verir. İflasa tabi olmayanlar ise kendi statülerinde devam edecektir.

Konkordato hakkında verilen karara karşı borçlu veya konkordato talep etmiş olan alacaklı istinaf yoluna başvurabilir, bölge adliye mahkemesi kararına karşı temyiz yolu da açık tutulmuştur. Dolayısıyla bir konkordatonun kesinleşmesi tüm mühlet, istinaf ve temyiz incelemesi süreleri göz önünde bulundurulduğunda en az dört yılı bulabilecektir.

Konkordatonun sonuçları

Konkordatonun taraflar için bağlayıcı hale gelmesi üzerine geçici mühlet kararından önce başlayan takiplerde konulmuş olan ve henüz paraya çevrilmemiş olan hacizler hükümden düşecek, borçluya ödeme emri gönderilemeyecektir. Bu kuralın istisnası, konkordatoya tabi malvarlığı ile ilgisiz olan takiplerin yapılabilecek olmasıdır: Örneğin işçilik alacakları için ödeme emri veya tahliye emri gönderilebilecektir.

Konkordatonun feshi

Konkordatonun tasdikinden sonra borçlu, her alacaklıya konkordato projesine uygun şekilde ifada bulunmakla yükümlüdür; aksi şekilde alacaklı kendisi hakkında konkordatonun feshettirilmesini mahkemeden talep edebilecektir. Yine, her alacaklı, borçlunun kötü niyetli hareket ettiği durumda konkordatonun feshini mahkemeden isteyebilecektir.

Sonuç

Sonuç olarak, kanun değişikliği görüşmelerinde; iflas erteleme kurumunun beklenen ölçüde verimli olmaması nedeniyle kaldırıldığı, bunun yerine alacaklıların da söz sahibi olduğu konkordato kurumunun tekrar canlandırılmanın amaçlandığı ifade edilmiş ise de aslen olağanüstü halin ilanı ile kaldırılan iflas erteleme kurumunun yerine getirilen yeni konkordato düzenlemelerinin uygulamada, yasa ile hedeflenen amaca ulaşıp ulaşmayacağını ancak zaman gösterecektir.

Originally published on 22 Mayıs 2018

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.