Spor Tahkim Mahkemesi ("Tribunal Arbitral du Sport") ("Court of Arbitration for Sport") ("CAS") Sportif uyuşmazlıkları, spor yargılamasının gerektirdiği uzmanlık kapsamında tarafsızlık ve bağımsızlık ilkeleri ile çözmek için 1984 yılında İsviçre'de kurulmuştur.

CAS nezdinde gerçekleştirilen yargılamanın yönetimi, spor yargılamasının gerektirdiği bağımsızlığın ve tarafsızlığın sağlanması amacıyla amacıyla Spor Tahkim Kodu (Code of Sports-related Arbitration) ("Kod") ile gerçekleştirilmektedir.

ICAS

Kod ile spor bağlantılı uyuşmazlıkların tahkim ve arabuluculuk vasıtası ile çözülmesi amacı ile Uluslararası Spor Tahkim Konseyi ("ICAS") ve Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi organlarının oluşturulması öngörülmektedir.

ICAS, her biri spor hukuku, tahkim ve tahkim usulleri konusunda deneyimli veya uzman olan çeşitli uluslararası spor federasyonları ve komiteleri tarafından atanan ve Kod ile öngörülmüş kuralların uygulanmasını sağlayan, bu niteliği itibari ile CAS'ın yöneticisi konumunda olan organdır.

CAS'ın Yapısı

Merkezi İsviçre Lozan'da bulunan CAS, lojistik açıdan kolaylık sağlamak amacıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin New York şehri ve Avustralya'nın Sydney şehrinde Daimî Bürolar (Permanent Decentralized Offices) kurmuştur. Bu bürolar Lozan'a bağlı olarak çalışmakta ve usule ilişkin tüm işlemleri yapma yetkisine sahip bulunmaktadır.

CAS uyuşmazlık çözüm görevini, Kod'un S12'nci maddesi uyarınca, görevleri sportif uyuşmazlıkların çözümü olan Hakem Heyetlerinin ("Panels") oluşturulması ile yerine getirmesi öngörülmektedir.

Bunun için CAS'ın gerekli altyapının kurulması, Hakem Heyetlerinin oluşturulmasının sağlanması ve işlemlerin etkin bir şekilde yürütülmesini denetlemesi öngörülmektedir.

Hakem Heyetlerinin temel görevleri maddede şöyle sayılmaktadır;

a. İlk derece tahkim birimi olarak (olağan tahkim yoluyla) anlaşmazlıkları çözmek;

b. Federasyonlar, birlikler veya sporla ilgili diğer organlar tarafından verilmiş kararlar ile ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar hakkında, söz konusu organların statüleri veya yönetmelikleri tarafından ya da belirli bir anlaşma uyarınca yetki verildiği hallerde, temyiz tahkim yolu ile çözmek;

c. Arabuluculuk yoluyla kendilerine atfedilen anlaşmazlıkları çözmek;

Bu çerçevede CAS organizasyonel olarak "İlk Derece Tahkim Birimi" ve "Temyiz Tahkim Birimi" olmak üzere iki farklı birimden oluşmaktadır.

İlk Derece Tahkim Birimi, görevleri olağan usul uyarınca uyuşmazlık çözümü olan hakem heyetleri tarafından meydana gelmektedir.

Temyiz Tahkim Birimi, spor federasyonları ve sportif kuruluşlar tarafından disiplin ve diğer spordan doğan ihtilaflar hakkında verilen kararları, söz konusu kuruluşların statüleri veya yönetmelikleri tarafından ya da belirli bir anlaşma uyarınca yetki verildiği hallerde, temyiz makamı olarak çözüme kavuşturma görevini haizdir.

İlk Derece Tahkim Yargılaması

CAS tahkim yargılamasına başvurabilmek için tarafların sportif bir ihtilafın çözümünde CAS'ın yetkisini tanımış olmaları gerekmektedir. Taraflar CAS'ın yetkisini uyuşmazlıktan önce veya sonra yapacakları bir sözleşme ile ya da ilgili federasyonun statüsünde CAS'a yapılmış olan bir atıf ile de tanıyabilmektedirler.

CAS Kodu R27.maddesi sportif bir ihtilafın, spor ile ilgili her türlü faaliyetten doğabilecek prensiplerden, sporun icra edilmesi veya gelişimi ile ilgili olmak üzere parasal veya diğer maddi çıkarlarla ilgili ve daha genel olarak sporla ilgili ya da bağlantılı herhangi bir etkinlik veya konu olabileceğini belirtmektedir.

Tahkim Başvurusu

CAS Kodu'nun R38 numaralı maddesi uyarınca tahkim başvurusunda bulunmak isteyen taraf buna ilişkin başvuru talebini hazırlaması gerekmektedir. Talepte şu bilgilerin bulunması zorunluluktur;

  • Davalının ismi ve adresi
  • Tespit için CAS'a sunulması amacıyla olayın unsurları hukuki argümanlarda dahil olmak üzere bir açıklama
  • Sorunun çözümüne ilişkin talebi
  • Tahkim anlaşmasının kopyası
  • Hakem tercihine ve sayısına yönelik talepler

Başvurunun ulaşması ve harcın yatırılması ile birlikte CAS tahkim sürecinin başlatılması için gerekli bütün tedbirleri almaktadır. Buna göre tahkim talebi davalıya gönderilerek başvurucunun tahkim talebine ilişkin cevabını hakem tercihi ve sayısına yönelik talebini iletmesini talep etmekte ve bunlara ilişkin süreleri tayin etmektedir.

Davacı cevabında kısa bir savunma açıklamasına, varsa yetkisizlik konusundaki savunmalara ve karşı taleplere yer vermesi gerekmektedir.

CAS Yargılamasının Dili

CAS Kodu uyarınca taraflar yargılamanın İngilizce veya Fransızca dillerinden biri ile yapılması konusunda anlaşmakta özgürdür. Ancak taraflar arasında böyle bir anlaşmanın bulunmaması halinde hakem kurulu başkanı, hakem kurulu başkanının henüz atanmamış olması halinde ise ilgili birimin başkanı ilgili koşulları göz önünde bulundurarak bu dillerden hangisinin kullanılacağına karar vermektedir.

Uyuşmazlığın Esasına Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi

CAS Kodunun R45 numaralı maddesi uyarınca uyuşmazlığın esasına uygulanacak olan hukuk tahkim anlaşması veya tahkim şartı aracılığıyla taraflarca belirlenebilmektedir. Tarafların bu hususu belirlememiş olmaları halinde ise uyuşmazlığın esasına İsviçre hukukunun uygulanması öngörülmektedir. Ayrıca taraflar hakem heyetinden uyuşmazlığın esası hakkında hakkaniyete ve nefasete göre (ex aequo et bono) karar vermesini talep edebilmektedirler.

Kararın Verilmesi

CAS Kodunun R46 numaralı maddesine göre yargılama sonucunda karar çoğunlukla alınmaktadır. Çoğunluğun sağlanamaması halinde ise karar heyetin başkanı tarafından verilmektedir.

Karar, imzalanmadan önce CAS genel sekreterliğine gönderilir ve sadece şekil ve bazı temel prensipler yönünden hatalı olup olmadığı incelenir. Taraflara tebligatı gerçekleştirilen karar icra edilebilir niteliktedir.

Kararın tebligatından sonraki 30 gün içerisinde İsviçre Kanunu uyarınca gerekli itirazın gerçekleştirilmemesi halinde kesinlik kazanmaktadır.

İsviçre Uluslararası Özel Hukuk Kanunu ("İUAÖHK") uluslararası tahkim kararlarına karşı İsviçre Federal Mahkemesine (İFM) sadece belirli nedenlerle başvurulabileceğini belirtmektedir.

Kararın esası ile ilgili olmayan bu nedenler İUAÖHK'nun 190'nıncı maddesinde belirtilmektedir. Buna göre;

  • Hakem heyetinin usulsüz teşkili,
  • Hakem heyetinin tahkim yetkisini hatalı olarak yorumlaması,
  • Talebin aşılması suretiyle karar verilmesi veya taleplerden biri hakkında hiç karar verilmemiş olması
  • Yargılamada eşit davranma ve hukuki dinlenilme haklarının ihlal edilmesi,
  • Kararın kamu düzenine aykırı olması.

Temyiz Başvurusu

Federasyonlar, birlikler veya sporla ilgili diğer organların statüsü, yönetmeliği veya anlaşma dahilinde aksinin belirtilmemiş olması durumunda taraflar, kararın esasına yönelik temyiz başvurularını CAS Tahkim Birimi nezdinde gerçekleştirebilmektedirler.

Tarafların uygulanacak hukuku seçmemiş olmaları halinde uygulanacak hukuk ilk derece yargılamasından farklı olarak düzenlenmektedir. Buna göre tarafların uygulanacak olan hukuku belirlememiş olmaları halinde Tahkim Birimi federasyon, dernek veya diğer spor kuruluşunun merkezinin bulunduğu ülke hukukunu veya uygulanmasının uygun olacağına karar verdiği hukuk kurallarını uygulayarak karar vermektedir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.