Tüketicileri yakından ilgilendiren 14.01.2015 tarih ve 29236 sayılı Resmi Gazete’de Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmeleri, Paket Tur Sözleşmeleri, Taksitle Satış Sözleşmeleri ve İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır.

Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Sözleşmeleri Yönetmeliği ile, satıcı veya sağlayıcının hediye tatil, kampanya, ücretsiz yemek ve gezi gibi isimler altında satışı özendirici yöntemler kullanarak tüketiciye davette bulunması halinde, davetin içeriği ve ticari amacının tanıtım faaliyetinden önce yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla tüketiciye bildirilecek ve bilgilendirmelerin yapıldığına ilişkin ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya ait olacaktır.

Sözleşmeler (diğer paket tur, taksitle satış sözleşmeleri, işyeri dışında kurulan sözleşmeler de aynı şekilde), en az 12 punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade, okunabilir bir şekilde düzenlenecek ve mesafeli satış yöntemiyle kurulan sözleşmeler hariç olmak üzere satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin kendi el yazısıyla sözleşme tarihini yazmasını ve sözleşmeyi imzalamasını sağlayacaktır.

Sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye verildiğine ilişkin ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya aittir.

Tüketici, sözleşmelerin kurulmasından itibaren 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahip olup, geçerli bir şekilde kurulan devre mülk hakkı veren sözleşmeler hariç olmak üzere satışın ön ödemeli yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın satıcı veya sağlayıcı, cayma süresi dolmadan tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemeyecektir. Bu yasağa rağmen tüketiciden herhangi bir bedel alınması durumunda, alınan bedel tüketiciye derhal iade edilecek ve ayrıca tüketiciyi borç altına sokan her türlü belge tüketici yönünden geçersiz olacaktır.

Tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda, cayma hakkının kullanılmasından önce sunulan hizmete ilişkin olarak tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemeyecektir. Tüketicinin devre mülk hakkı veren sözleşmelerden cayma hakkını kullanması durumunda, tüketiciye iade edilmesi gereken tutar ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belge, cayma bildiriminin satıcı veya sağlayıcıya ulaştığı tarihten itibaren en geç 14 gün içinde tüketiciye geri verilecektir.

Tüketicinin ödeyeceği bedel, kısmen veya tamamen satıcı veya sağlayıcı ile kredi veren arasındaki anlaşmaya dayanılarak bir kredi veren tarafından karşılanıyorsa tüketicinin sözleşmeden cayması ve buna ilişkin bildirimin cayma süresi içinde ayrıca kredi verene de yöneltilmesi halinde bağlı kredi sözleşmesi de herhangi bir tazminat veya cezai şart ödeme yükümlülüğü olmaksızın sona erecektir.

Uzun süreli tatil hizmeti sözleşmelerine ilişkin ödemelerin, üyelik aidatı da dahil olmak üzere eşit olarak yıllık taksitlere bölündüğü bir ödeme planına göre yapılacağı düzenlenmiştir.

Ön ödemeli devre tatil sözleşmelerinde, devir veya teslim tarihine kadar tüketici herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönebilecektir. Sözleşmeden dönme bildirimi şahsi hakka konu ön ödemeli devre tatil sözleşmeleri için yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla, ayni hakka konu ön ödemeli devre tatil sözleşmeleri için ise noterlikler aracılığıyla satıcıya yöneltilecektir.

Sözleşmeden dönülmesi durumunda, tüketiciden sadece sözleşme bedelinin yüzde 2'sine kadar tazminat talep edilebilecektir.

Tüketiciye iade edilmesi gereken tutar ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belge, dönme bildiriminin satıcı veya sağlayıcıya ulaştığı tarihten itibaren en geç 90 gün içinde tüketiciye geri verilecektir. Tüketici, alınan bedelin ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgenin iade edildiği tarihten itibaren, 10 gün içinde edinimlerini iade edecektir.

Sözleşme bedelinin kredi ile karşılanması durumunda, tüketicinin ödediği satış bedeli, satıcı tarafından dönme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç 90 gün içinde, belirtilen tazminat tutarı düşülerek kredi verene iade edilecektir.

Devir ve teslim süresi sözleşme tarihinden itibaren 36 ayı geçemeyecek ve taşınmazın kullanıma hazır bir şekilde tüketiciye zilyetliğinin devredilmesi gerekecektir. Aksi halde, teslim gerçekleşmemiş sayılacaktır.

Paket tur sözleşmelerine ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenleyen yönetmelik ise, paket turun ayrıntılarının, paket tur düzenleyicisi, aracısı veya katılımcısı tarafından belirlendiği veya aynı paket tur içindeki hizmetlerin ayrı ayrı faturalandırıldığı, başka ülkelerdeki paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından düzenlenmekle birlikte Türkiye'deki bir aracı veya temsilci vasıtasıyla satışa sunulan, ticari veya mesleki faaliyetleri çerçevesinde paket tur hizmetinden faydalanan kişilerle kurulan sözleşmelere de uygulanacaktır. Yurt dışı turlarda sözleşme bedeli döviz cinsinden belirlenebilecek olup, ödemede hangi kurun esas alınacağı sözleşmenin kurulması esnasında taraflarca belirlenecektir.

Paket tur düzenleyicisi veya aracısı, paket turu oluşturan hizmetler kapsamında bulunması halinde, turun başlamasından yurt içi turlar için en az 24 saat, yurt dışı turlar için ise 48 saat önce yolculukla ilgili konularda katılımcıyı bilgilendirecektir.

Sözleşmede yer alan fiyat, fiyatın değiştirilebileceğinin açıkça sözleşmede belirtilmesi, fiyat değişikliğinin gerekçesinin ve nasıl hesaplanacağının sözleşmede öngörülen hareket tarihinden en az 20 gün öncesinde katılımcıya yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla bildirilmesi koşuluyla sözleşme bedelinin yüzde 5'ini geçmeyecek şekilde değiştirilebilecektir. Söz konusu değişiklik, sözleşme bedelinin döviz cinsinden belirlendiği yurt dışına yönelik paket turlarda fiyat değişikliğinin döviz kurunda meydana gelen olağandışı değişikliklerden kaynaklanması, fiyat değişikliğinin yakıt giderlerindeki olağandışı değişikliklerden kaynaklanması, fiyat değişikliğinin liman, havaalanı gibi yerlerde tahsil edilen vergi, resim, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerde meydana gelen değişikliklerden kaynaklanması halinde yapılabilecektir.

Paket tur düzenleyicisi veya aracısının, katılımcıdan kaynaklanmayan bir sebepten dolayı paket turun başlamasından önce turu iptal etmesi halinde katılımcı, kendisine tanınan hakları kullanabilecektir. Katılımcı, sözleşmenin ifası sürecinde ortaya çıkan her türlü eksikliği bağımsız hizmet sağlayıcısına ya da paket tur düzenleyicisi veya aracısına derhal bildirecek ve bu eksiklik giderilmediği takdirde sözleşme bedelinden indirim talep edebilecektir. Paket tur düzenleyicisi veya aracısının, paket tur başladıktan sonra önemli bir yükümlülüğünü yerine getirmediği veya getiremeyeceği tespit edildiğinde, paket tur düzenleyicisi veya aracısı paket turun devam etmesi için katılımcıya ilave maliyet getirmeyen eşdeğerde alternatif düzenlemeler sunacak ve katılımcıya teklif edilen hizmetlerle sunulan hizmetler arasındaki farkı tazmin edecektir.

Katılımcı alternatif düzenlemeyi kabul etmeyerek sözleşmeden dönmesi durumunda paket tur düzenleyicisi veya aracısının ücret talep etme hakkı sona erecek ve yapılan ödemeler sözleşmeden dönüldüğü tarihten itibaren katılımcıya en geç 14 gün içinde iade edilecektir. Ancak paket tur düzenleyicisi veya aracısı o ana kadar ifa ettiği edimler için katılımcıdan hizmetten faydalandığı oranda uygun bir karşılık talep edebilecektir.

Sözleşmeden dönülmesi durumunda, paket tur düzenleyicisi veya aracısı katılımcının paket tura başladığı yere veya üzerinde anlaşılan başka bir yere ücretsiz naklini sağlamak ve zorunlu konaklama olması halinde yapılan giderleri karşılamakla yükümlü olacaktır.

Katılımcı, fesih talebini paket tur düzenleyicisi veya aracısına yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla bildirmek kaydıyla sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedebilecek. Paket turun başlamasından en az 30 gün önce yapılan fesih bildirimlerinde ya da katılımcının gerekli tüm özeni göstermesine rağmen öngöremediği ve engelleyemediği bir durum veya mücbir sebep nedeniyle paket turun başlamasına 30 günden daha az bir süre kala ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar hariç olmak üzere herhangi bir kesinti yapılmaksızın katılımcının ödediği bedel kendisine iade edilecektir. Paket turun başlamasına 30 günden daha az bir süre kala yapılan fesih bildirimlerinde, paket tur sözleşmesinde belirtilmek şartıyla belirli bir tutar veya oranda kesinti yapılabilecektir.

Tüketici ile kurulan taksitle satış sözleşmeleri ile tüketicinin kira süresi sonunda bir malın mülkiyetini edinme zorunluluğunun bulunduğu finansal kiralama sözleşmelerini kapsayan taksitle satış yönetmeliği, kredi kartı ile yapılan alışverişler için uygulanmayacaktır.

Sözleşmede malın veya hizmetin tüm vergiler dahil Türk Lirası olarak peşin ve taksitli satış fiyatı, tüketicinin erken ödemede bulunma hakkı ile satıcı veya sağlayıcı tarafından faiz veya komisyon alınmışsa, ödenen miktara göre faiz ve komisyon indirimi talep etme hakkı olduğuna ilişkin bilgi, faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirlenen faiz oranının yüzde 30 fazlasını geçmemek üzere gecikme faiz oranı gibi unsurlar yer alacaktır.

Tüketici, 7 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahip olacaktır. Ancak tüketici, sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkını kullanabilecektir. Tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda, satıcı veya sağlayıcı cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 7 gün içinde almış olduğu bedeli ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi, tüketiciye hiçbir masraf yüklemeksizin iade etmekle yükümlü olacaktır. Tüketici de malı 7 gün içinde satıcıya iade edecektir.

Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilecektir. Olağan gözden geçirme malın ilk incelemesini kapsayacak ve malın mutat olarak kullanılması durumunda tüketici cayma hakkını kullanamayacaktır.

Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamayacaktır. Yine, tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı söz konusu olmayacaktır.

Tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden ödeyebileceği gibi vadesi gelmemiş bir ya da birden çok taksit ödemesinde de bulunabilecektir. Her iki durumda da satıcı veya sağlayıcı, faiz veya komisyon aldığı durumlarda ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve komisyon indirimini yapmakla yükümlü olacaktır.

İşyeri dışında kurulan sözleşmeler yönetmeliği, iş yeri dışında kurulan sözleşmeler ile doğrudan satışlara uygulanacaktır.

İş yeri dışında kurulan sözleşmelerde "Bu sözleşmenin kurulduğu veya malın teslim alındığı tarihten itibaren 14 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkınız bulunmaktadır. Cayma süresi içinde sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında herhangi bir isim altında ödeme yapmanızı veya borç altına sokan herhangi bir belge vermenizi istemeyeceğimizi ve cayma bildiriminin tarafımıza ulaştığı tarihten itibaren en geç on dört gün içerisinde malı geri almayı taahhüt ederiz" ifadesi birinci sayfada ve 16 punto büyüklüğünde koyu harflerle yazılması gerekmektedir.

Satıcı veya sağlayıcının yükümlülüklere aykırı hareket etmesi veya tüketiciyi cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirmemesi durumunda tüketici cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreyle bağlı olmayacak. Bu süre her halükarda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren 1 yıl sonra sona erecektir.

Sözleşme konusu mal veya hizmetin sözleşmenin kurulduğu tarihten sonra teslim veya ifasının kararlaştırılması halinde tüketiciden ek nakliye, teslim ve benzeri masraflar talep edilemeyecektir.

Doğrudan satış şirketleri hızlı zengin olma fırsatları, gerçekleşmesi mümkün olmayan vaatler gibi sistemle ilgili yanıltıcı bilgiler veremeyecektir. Baskı kurma, aldatma, rahatsızlık verme ve bunlara benzer yollarla kişileri sisteme dahil olmaya zorlayamayacaktır.

Bu Yönetmelikle 13 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Kapıdan Satışlara İlişkin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce onaylanan, ancak geçerlilik süresi devam eden kapıdan satış yetki belgeleri 1 Haziran 2015'e kadar yenilenecektir. Yönetmelik yayımından 3 ay sonra yürürlüğe girecektir.

Originally published in Gürpınar Law Bulletin January - February 2015

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.