İcra Müdürlüklerinde nezdinde borçlular hakkında başlatılan icra takiplerinin tam ödenmemesi veya ödendi sanılarak bakiye bırakılması veya icra dosyasına istinaden haricen yapılan ödemeler nedeniyle alacaklı vekilinin tahsilat bildiriminin dosyaya yapmaması vatandaşların mağduriyetler yaşamasına neden olduğu gibi icra dosyalarında gerekli özen ve dikkati göstererek izlenecek yollar sayesinde icra dosyası çok daha düşük ücretler ödenerek kapatılabilmesi mümkündür.

İcra dosyalarının ödeme yapılarak kapatılması aşamasında 2 farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlardan birisi icra dairesine doğrudan doğruya ödeme yapılması, bir diğeri ise haricen ödeme yapılmasıdır. Peki, bu iki ödeme yöntemi arasında ne gibi farklar bulunmaktadır ve avantaj ve dezavantajları nelerdir;

İlk yöntem olan İcra Dairesine Ödeme yapılması usulü incelendiğinde, karşımıza ilk olarak alacaklı tarafından borçluya gönderilen usule uygun gönderilen ödeme emrinde ödenecek tutar ile birlikte paranın ödeneceği icra müdürlüğünün banka IBAN numarası bilgileri yer alır. Söz konusu ödemenin ise bu IBAN hesabına açıklamalı şekilde yapılması belirtilir. Ancak belirtmemiz gerekir ki söz konusu ödeme / icra emrinde yer alan miktarların doğrudan ödenmesi dosyanın kapatılması için yeterli değildir. Borçluya gönderilen ödeme / icra emrinde ödenecek tutara ilaveten vekâlet ücreti, faiz, harç ve masrafların ödeme emrinde yer alan bedele ilaveten ödeneceği belirtilidir ancak bu masraflara ödeme emrinde yer verilmez. Yani tarafınıza gönderilen icra emrinde yazan miktarı dosyaya ödeseniz dahi kalan bakiye üzerinden haciz işlemlerine maruz kalabilirsiniz. Bu sebeple dosyanın, ödeme yapılacak olduğu tarihe ilişkin icra müdürlüğünce düzenlenmiş Dosya Hesabı Raporu (uygulamada kapak hesabı olarak adlandırılır) olması ve bu hesapta yer alan bakiye kısmının tamamının icra dosyasına ödenmesi gerekmektedir. Bu hesap içerisinde takipte kesinleşen miktar, tahsil harcı, başvurma harcı, vekalet ücreti, faiz ve dosyada yapılan masraf miktarı yer alır. Bunların dâhil edilmediği ve salt ödeme emrinde yer alan tutarın ödenmesi ile yetinilmesi halinde eksik ödeme yapılması nedeniyle dosyanın kaydının kapatılmasını engelleyecektir.

Bir diğer yöntem ise Haricen Ödeme ile alacaklıya veya vekiline ödeme yapılarak dosyanın kapatılmasıdır. Bu ödeme yönteminde ise borçluya icra müdürlüğünce gönderilen ödeme / icra emri üzerine borçlu, alacaklı tarafla iletişime geçerek kapak hesabı üzerinden istediği herhangi bir miktar üzerinden alacaklı ile anlaşarak icra dairesinin IBAN hesabına değil de doğrudan alacaklıya veya vekiline parayı göndererek dosyanın haricen tahsille kapatılması sağlanır. Bu yöntemin uygulanmasında daha önce de belirtmiş olduğumuz icra müdürlüğünce düzenlenmiş Dosya Hesabı Raporunda yer alan takipte kesinleşen miktar, vekalet ücreti, faiz ve dosyada yapılan masraf miktarıyla bağlılık yoktur (Şayet dosya hesabına taraflar bağlı kalacak olsa dahi birazdan anlatacağımız üzere usulüne uygun yapıldığında alacaklı ile pazarlık edebilme imkânı olması sebebiyle diğer yönteme göre iki taraf için de daha kârlı bir yöntemdir). Alacaklı ile borçlu bu kalemler üzerinde kendi aralarında anlaşarak herhangi bir bakiye üzerinden anlaşır, ödeme, feragat veya borcu sona erdiren diğer yöntemlerin gerçekleşmesi akabinde icra dosyasına alacaklının, Haricen Tahsille Dosyanın Kapatıldığına ilişkin Uyap üzerinden dosyaya bildirimde bulunmasıyla birlikte haricen tahsil harcı ödenmek suretiyle dosya kapatılır.

Peki bu iki ödeme yönteminden hangisi tercih edilmelidir?

Doğrudan belirtmemiz gerekir ki kârlılık açısından söz konusu icra dosyasının haricen ödeme yöntemiyle kapatılması her iki taraf için de daha makuldür. Çünkü;

  1. Haricen Ödeme yönteminde tarafların arasında pazarlık yapma imkânı bulunmaktadır. Takipte kesinleşen miktar, takipte mevcut vekalet ücreti, faiz gibi kalemlerde alacaklı ile borçlunun pazarlık etme imkânı vardır. Devletin alacağı tutarlar dışında yapılacak olan bu pazarlığa icra müdürlüğü karışmaz. Bu yöntemin en büyük avantajı, tarafların haricen ödeme üzerine anlaşması ve haricen tahsil bildirimini dosyaya yapılması halinde, icra dairesine yapılan ödemede kesilecek tahsil harcına göre yarı yarıya düşmektedir. Örnek vermemiz gerekirse; Haricen tahsil bildirimi yapıldığında, icra dosyasında
    • Herhangi bir haciz işlemi uygulanmamışsa; Borçludan takipte kesinleşen miktar üzerinden %2,27 Tahsil harcı,
    • Borçlu hakkında uygulanan bir haciz işlemi mevcutsa da, takipte kesinleşen miktar üzerinden %4,55 tahsil harcı alınır.
  3. Bu tutarlar icra dairesine doğrudan doğruya ödeme yapılması halinde ödenecek tutarların net olarak yarısıdır.
  4. Tahsil harcının yanı sıra haricen ödemeyle kapatılan icra dosyasında da alacaklının ödemekle yükümlü olduğu %2'lik cezaevi harcı da alınmamaktadır. Önemle belirtilmelidir ki,bu yöntemde alacaklı tahsil bildirimi yapmadığında icra dosyası açık kalacak ve her an bir haciz işlemi hakkınızda uygulanabilecektir. Bu sebeple icra dosyasının icra müdürlükleri nezdinde üzerinde kapatılmasının sağlanması borçluyu hakkında tekrar haciz yapılmasını önleyeceğinden, haricen yapılan ödeme akabinde alacaklı tarafından ilgili icra dosyasına haricen tahsil bildiriminde bulunması sağlanmalı ve gerekli tahsil harcı ise dosyaya yatırılarak dosya kaydının kapatılması sağlanmalıdır.
  5. İcra Dairesine doğrudan doğruya ödeme yapılması yönteminde ise tarafların arasında pazarlık yapma imkanı bulunmamaktadır. Dosya hesabı raporunda yer alan miktarların tamamı icra dairesinin hesabına yatırılmalı ve eksik hiçbir bakiye kalmamalıdır. Ayrıca haricen ödeme yönteminde de bahsetmiş olduğumuz üzere borçlunun ödemesi gereken tahsil harcı tutarları haricen tahsil bildirimi ile ödenecek tutarların iki katıdır;
    • İcra dairesine ödenecek tutarlardan ödeme emrinin tebliğinden sonra ve hacizden önce ödenecek tutarlar üzerinden %4,55'dir.
    • İcra dosyasına ödenen tutarlar hacizden önce ve satıştan önce olması halinde tahsil olunan tutara üzerinden %9,10' a çıkar.
    • İcra dosyasından satış yapılması halinde satıştan gelen tutarlar üzerinden alınan tahsil harcı ise %11,38' e yükselir.
    • Yukarıda belirtilen tutarlara ilaveten tahsil olunan tutarlardan alacaklının sorumlu olduğu %2 'lik bir cezaevi harcı kesintisi de yapılır.

İcra dairesi tahsilatı kendi yapması halinde bunun başarı oranı saymakta ve tahsil edilen paradan katlanarak artan bir oranda tahsil harcı almaktadır. Kısacası bu yöntemde tarafların cebinden diğer yönteme göre daha fazla para çıkmaktadır. Bu yöntemin avantajı ise alacaklının dosyaya tahsil bildirimi yapıp yapmadığının araştırılmasına gerek olmadan ve alacaklının onayına bağlı olmaksızın icra dosyasının resmi olarak kapatılmasının sağlanmasına olanak vermekte ve borçlunun daha sonra karşısına aynı dosyadan haciz gelmesine dair hiçbir riski kalmamaktadır.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.